Trung Quốc đang trở thành mô hình kết hợp phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, nhờ nỗ lực trong phát triển năng lượng tái tạo và giảm khí thải.
Trung Quốc là quốc gia đang chiếm tỉ lệ lớn nhất trong tổng lượng khí thải toàn cầu, đang nổi lên như một người dẫn đầu trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Dù là quốc gia thải ra lượng khí CO2 lớn nhất, nhưng Trung Quốc lại cũng là nhà sản xuất năng lượng tái tạo lớn nhất thế giới. Điều này thể hiện rõ qua việc quốc gia này đang xây dựng các dự án năng lượng gió và năng lượng mặt trời với tốc độ nhanh chóng, không chỉ nhằm giảm thiểu khí thải mà còn dẫn đầu trong việc chuyển đổi sang một tương lai năng lượng sạch.
Một trong những dự án nổi bật nhất là trang trại năng lượng mặt trời Junma tại sa mạc Kubuqi, nơi gần 200.000 tấm pin mặt trời được sắp xếp thành hình con ngựa, biểu tượng văn hóa của vùng Nội Mông. Không chỉ có giá trị về mặt biểu tượng, dự án này phản ánh sự nỗ lực khổng lồ của Trung Quốc trong việc tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo, từ đó làm giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và giảm phát thải khí nhà kính.
Trung Quốc đang phát triển năng lượng tái tạo nhanh hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Dự báo, vào những năm 2030, Trung Quốc có thể sẽ sản xuất lượng điện mặt trời nhiều hơn toàn bộ lượng điện mà Mỹ tiêu thụ trong một năm. Hiện tại, Trung Quốc sở hữu 2/3 các dự án năng lượng gió và mặt trời quy mô lớn trên thế giới, với tổng công suất lên đến gần 339 gigawatt. Đây là một con số ấn tượng, đủ để cung cấp điện cho hơn 250 triệu hộ gia đình, gấp đôi số hộ gia đình ở Mỹ.
Ngoài việc xây dựng năng lượng tái tạo trong nước, Trung Quốc còn là nhà xuất khẩu tấm pin mặt trời hàng đầu thế giới. Các tấm pin này chủ yếu được xuất khẩu sang châu Âu và gần đây đang gia tăng mạnh mẽ tại các thị trường mới nổi ở châu Phi. Trong khi đó, Mỹ lại đối mặt với những hạn chế trong việc nhập khẩu tấm pin mặt trời từ Trung Quốc do các lo ngại về lao động cưỡng bức, đồng thời đang tập trung vào việc phát triển chuỗi cung ứng năng lượng mặt trời trong nước.
Dù vẫn là quốc gia thải nhiều khí CO2, Trung Quốc đang thực hiện những bước đi quan trọng để giảm thiểu tác động của mình đến biến đổi khí hậu. Trung Quốc cam kết đạt đỉnh phát thải khí CO2 trước năm 2030, và trong những năm gần đây, lượng khí thải của quốc gia này đã có dấu hiệu giảm chậm lại. Các chuyên gia nhận định rằng Trung Quốc sẽ đạt đỉnh phát thải trong một tương lai không xa, và việc giảm phát thải sẽ mang lại tác động lớn đến toàn cầu.
Thực tế, lượng khí thải của Trung Quốc hiện tại đang ở mức cao nhất từ trước đến nay, song tốc độ tăng trưởng đã chậm lại đáng kể. Nhiều chuyên gia khí hậu và các quan chức Mỹ tin rằng Trung Quốc sẽ sớm đạt đỉnh khí thải và giảm xuống trong những năm tới, nhờ vào việc thúc đẩy năng lượng tái tạo và cải thiện hiệu quả năng lượng.
Một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy sự chuyển đổi này là việc Trung Quốc đang phát triển mạnh mẽ các ngành công nghiệp xanh như sản xuất pin mặt trời, xe điện và các công nghệ tiết kiệm năng lượng. Trong khi đó, ngành công nghiệp nặng như sản xuất thép, xi măng, vốn là nguyên nhân chính gây phát thải CO2 đã giảm đáng kể trong bối cảnh nền kinh tế sau đại dịch COVID-19.
Trung Quốc không chỉ cam kết giảm khí thải trong nước mà còn đang tham gia tích cực vào các sáng kiến khí hậu quốc tế. Năm 2024, các nhà lãnh đạo thế giới kỳ vọng Trung Quốc sẽ đưa ra những cam kết mạnh mẽ hơn trong cuộc họp khí hậu quốc tế tiếp theo. Các quan chức Mỹ đang thúc giục Trung Quốc cắt giảm 30% khí thải vào năm 2035, một mục tiêu đầy thách thức nhưng có thể mang lại tác động lớn đối với việc giảm khí thải toàn cầu. Nếu Trung Quốc thực hiện được mục tiêu này, lượng khí thải giảm được sẽ tương đương với mức khí thải của Mỹ trong một năm.
Tuy nhiên, việc Trung Quốc có thể thực sự đạt được các mục tiêu này hay không vẫn là một câu hỏi lớn. Một phân tích gần đây cho thấy khí thải của Trung Quốc đã giảm 1% trong năm nay, lần đầu tiên giảm kể từ sau đại dịch COVID-19. Dù con số này chưa đủ để đạt được mục tiêu cắt giảm khí thải mà chính phủ Trung Quốc đã đề ra, nhưng nó vẫn đánh dấu một bước đi quan trọng trong quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế của Trung Quốc. Các chuyên gia cho rằng, sự thay đổi này có thể sẽ bền vững trong những năm tới nếu Trung Quốc tiếp tục đẩy mạnh việc phát triển năng lượng tái tạo và giảm sự phụ thuộc vào than đá.
Đáng chú ý là từ năm 2015 đến nay, Trung Quốc đã góp phần vào 90% sự gia tăng khí thải toàn cầu. Vì vậy, khi Trung Quốc đạt đỉnh khí thải, đó sẽ là dấu mốc quan trọng đối với toàn cầu, báo hiệu khả năng giảm phát thải mạnh mẽ trong những năm tiếp theo. Dù việc giảm khí thải của Trung Quốc vẫn còn gặp nhiều thách thức, nhưng những dấu hiệu tích cực gần đây cho thấy quốc gia này đang tiến dần đến một bước ngoặt quan trọng trong nỗ lực chống biến đổi khí hậu.
Trọng Hoàng (Theo CNN)
