Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã ban hành kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật về khoáng sản trong việc cấp phép hoạt động khoáng sản không thông qua đấu giá, việc tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và công tác cải tạo, phục hồi môi trường sau khi đóng cửa mỏ của UBND tỉnh Tuyên Quang.
Hàng loạt giấy phép hoạt động khoáng sản được cấp không đúng quy định
Theo kết luận thanh tra, UBND tỉnh đã phê duyệt khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản, cấp giấy phép khai thác khoáng sản, phê duyệt Đề án đóng cửa mỏ khoáng sản, quyết định đóng cửa mỏ khoáng sản và phê duyệt tiền cấp quyền khai thác khoáng sản cơ bản theo quy định.
Khoanh định 3 khu vực (mỏ đá vôi thôn Khuôn Giáng và thôn Hang Hút, xã Phúc Ứng, huyện Sơn Dương; mỏ cát, sỏi sông Lô xã Thái Bình, huyện Yên Sơn và xã Nông Tiến, Tràng Đá thuộc thị xã Tuyên Quang; mỏ đá vôi Ao Sen, xóm Thai Bạ, xã Thiện Kế, huyện Sơn Dương) là khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản đúng theo quy định.
Sở TN&MT tiếp nhận, thẩm định và trình hồ sơ cấp giấy phép khai thác khoáng sản; tiếp nhận, thẩm định và trình phê duyệt đề án đóng cửa mỏ khoáng sản, hồ sơ đóng cửa mỏ khoáng sản cơ bản theo quy định.
Bên cạnh ưu điểm, Thanh tra Bộ cũng đã chỉ ra nhiều tồn tại trong việc chấp hành pháp luật về khoáng sản.
Theo đó, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 61/QĐ-UBND ngày 21/1/2014 chậm thời hạn theo quy định tại Nghị định số 15/2012/NĐ-CP ngày 9/3/2012 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Khoáng sản, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 25/4/2012.
Cạnh đó, UBND tỉnh khoanh định 8 khu vực đã được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương tại Quyết định số 61/QĐ-UBND ngày 21/1/2014 là khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản là không phù hợp theo quy định; khoanh định 3 khu vực đã cấp giấy phép hoạt động khoáng sản sau ngày 1/7/2011 tại Quyết định số 61 là khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản là không phù hợp theo quy định tại Điều 12 Nghị định số 15/2012/NĐ-CP.
Kết luận cũng chỉ ra, UBND tỉnh khoanh định 34 khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản đối với các loại khoáng sản Barit, quặng antimon, than, quặng mangan, quặng sắt, quặng thiếc tại Quyết định số 514/QĐ-UBND ngày 31/12/2017 khi chưa được Bộ TN&MT khoanh định và công bố khu vực có khoáng sản phân tán, nhỏ lẻ là không đúng theo quy định tại Nghị định số 158/2016/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Khoáng sản.
Việc cấp phép hoạt động khoáng sản không thông qua đấu giá, qua kiểm tra cho thấy, thành phần hồ sơ khi cấp Giấy phép số 54/GP-UBND không đầy đủ theo quy định tại Nghị định số 158/2016/NĐ-CP; cấp Giấy phép số 32/GP-UBND chậm thời hạn theo quy định Nghị định số 15/2012/NĐ-CP; cấp Giấy phép số 07/GP-UBND tại khu vực chưa thực hiện đóng cửa mỏ khoáng sản theo quy định tại Điều 73 Luật Khoáng sản.
Điều đáng nói, UBND tỉnh cấp 14 giấy phép hoạt động khoáng sản (trong đó có Giấy phép số 32/GP-UBND) sau ngày 1/7/2011 và trước khi ban hành Quyết định số 61/QĐ-UBND về khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản là không đúng theo quy định tại khoản 1 Điều 78 Luật Khoáng sản.
Kết luận còn chỉ ra, việc phê duyệt trữ lượng tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và phê duyệt giá tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản chưa phù hợp theo quy định (Giấy phép số 21/GP-UBND; Giấy phép số 32/GP-UBND).
Phê duyệt thời điểm nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản lần đầu chưa phù hợp với thời điểm cấp giấy phép khai thác khoáng sản (Giấy phép số 07/GP-UBND).
UBND tỉnh xác định việc nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản hàng năm chưa phù hợp theo quy định tại Nghị định số 203/2013/NĐ-CP và Nghị định số 67/2019/NĐ-CP (Giấy phép số 21/GP-UBND; Quyết định số 343/QĐ-UBND ngày 3/6/2022 điều chỉnh Giấy phép số 21/GP-UBND; Giấy phép số 07/GP-UBND).
Kiến nghị thu hồi các giấy phép cấp không đúng phê duyệt
Thanh tra Bộ đề nghị UBND tỉnh chấn chỉnh công tác khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản; tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, cấp phép hoạt động khai thác khoáng sản, đóng cửa mỏ, cải tạo phục hồi môi trường.
Chỉ đạo rà soát Quyết định số 61/QĐ-UBND và Quyết định số 514/QĐUBND về khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản và phê duyệt theo đúng quy định.
Rà soát và điều chỉnh hoặc thu hồi các giấy phép cấp không đúng theo quyết định phê duyệt khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản; các giấy phép cấp không đúng theo tiêu chí khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản.
Rà soát và điều chỉnh phê duyệt tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đối với tất cả các giấy phép khai thác khoáng sản đã tính không đúng quy định, trừ các giấy phép đã được phê duyệt điều chỉnh tại kết luận này.
Rà soát, kiểm tra việc khai thác, cung cấp khoáng sản đối với các giấy phép khai thác khoáng sản đã được UBND tỉnh cấp phép không thông qua đấu giá quyền khai thác khoáng sản theo tiêu chí khoanh định tại khoản 5 Điều 12 Nghị định số 15/2012/NĐ-CP và điểm đ khoản 1 Điều 22 Nghị định số 158/2016/NĐ-CP mà không ghi cụ thể công trình, dự án để xử lý theo đúng quy định của pháp luật.
Chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong việc khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản; cấp phép hoạt động khai thác khoáng sản; tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản; đóng cửa mỏ, cải tạo phục hồi môi trường vì đã để xảy ra các tồn tại được nêu tại kết luận này.
Chỉ đạo tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh. Trường hợp phát hiện sai phạm đến mức phải xử lý hình sự thì chuyển hồ sơ cho cơ quan cảnh sát điều tra để xử lý theo quy định của pháp luật.
Đề nghị Sở TN&MT tham mưu, trình UBND tỉnh khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản; tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, cấp phép hoạt động khai thác khoáng sản, đóng cửa mỏ, cải tạo phục hồi môi trường đúng theo quy định.
Kiểm điểm trách nhiệm của các tổ chức cá nhân trong việc khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản; tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, cấp phép hoạt động khai thác khoáng sản, đóng cửa mỏ, cải tạo phục hồi môi trường vì đã để xảy ra các tồn tại được nêu tại kết luận này.
