Ngày 21/2/2023, Tòa án nhân dân thành phố Đà Nẵng đã mở phiên tòa xét xử đối tượng liên quan đến hai vụ vận chuyển trái phép gần 10 tấn các loại sừng tê giác, ngà voi, vảy tê tê, xương sư tử từ châu Phi về Việt Nam phát hiện tại cảng Tiên Sa.
Theo đó, đối tượng Nguyễn Đức Tài (sinh năm 1989, quê quán phường Khuê Trung, quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng) được xác định là người đã thực hiện nhiều thủ đoạn để nhập lậu hai lô hàng cấm nêu trên về Việt Nam. Sau khi cân nhắc các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, Hội đồng xét xử đã quyết định tuyên phạt Nguyễn Đức Tài 10 năm tù về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo quy định tại Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 (BLHS) và 03 năm tù về tội “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức” theo quy định tại Điều 341 BLHS. Tổng hợp hình phạt, đối tượng nhận bản án 13 năm tù giam cho cả hai tội. Đối tượng cũng bị phạt bổ sung 50 triệu đồng.
Trước đó tại khu vực cảng Tiên Sa (thành phố Đà Nẵng), Cục Hải quan thành phố Đà Nẵng phối hợp với lực lượng chức năng có liên quan đã liên tiếp phát hiện hai lô hàng động vật hoang dã lớn vận chuyển trái phép từ châu Phi về Việt Nam. Cụ thể, ngày 17/07/2021, Cục Hải quan thành phố Đà Nẵng đã kiểm tra, phát hiện lô hàng từ Nam Phi về Việt Nam gồm 138 kg sừng tê giác, 3,1 tấn xương sư tử. Ngày 12/01/2022, Cục Hải quan thành phố Đà Nẵng tiếp tục phát hiện lô hàng vận chuyển từ Nigeria về Việt Nam, gồm 456,9 kg ngà voi và 6,2 tấn vảy tê tê.
Sau quá trình điều tra, ngày 22/06/2022, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an thành phố Đà Nẵng đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can Nguyễn Đức Tài về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” và tội “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức”.
Bà Bùi Thị Hà – Phó Giám đốc, ENV chia sẻ: “Đây là một vụ án hết sức hiếm hoi phát hiện tại khu vực cảng biển mà các cơ quan tiến hành tố tụng đã truy cứu trách nhiệm hình sự thành công đối tượng có liên quan. Đây là thành công bước đầu của các cơ quan tiến hành tố tụng thành phố Đà Nẵng trong việc đấu tranh, làm rõ và xử lý nghiêm minh đối tượng Nguyễn Đức Tài là rất đáng ghi nhận, xứng đáng là tấm gương cho các địa phương khác noi theo về tinh thần đấu tranh với tội phạm về động vật hoang dã”.
Trong thời gian qua, đường hàng hải là một con đường mà nhiều đối tượng chuyên buôn bán, vận chuyển động vật hoang dã xuyên quốc gia đã lựa chọn để đưa ngà voi, sừng tê giác, vảy tê tê và các sản phẩm động vật hoang dã nguy cấp quý hiếm khác về Việt Nam nhờ lợi thế vận chuyển được khối lượng hàng hóa lớn, giá cả phải chăng và rủi ro bị phát hiện cũng như xử lý thấp.
Theo ghi nhận của Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên (ENV), từ năm 2015 đến nay, chỉ tính riêng ngà voi, sừng tê giác và vảy tê tê, các cơ quan chức năng trên cả nước đã phát hiện hơn 30 vụ vi phạm, thu giữ gần 80 tấn tang vật tại các khu vực cảng biển ở Việt Nam, chủ yếu là ở cảng Tiên Sa (Đà Nẵng), cảng Cát Lái (thành phố Hồ Chí Minh) và cảng Hải Phòng.
Tuy nhiên, ngoại trừ 4 vụ bắt giữ tại cảng Tiên Sa năm 2015 cùng liên quan đến một nhóm đối tượng đã được đưa ra xét xử vào năm 2018 và vụ án vừa được xét xử liên quan đến đối tượng Nguyễn Đức Tài nói trên, các vụ vận chuyển động vật hoang dã còn lại tại các cảng biển, các cơ quan chức năng đều chưa thể phát hiện và xử lý được các đối tượng có liên quan.
