Biến đổi khí hậu đặt ra một số thách thức với động vật và thực vật. Ví dụ, biến đổi khí hậu dẫn đến các điều kiện khí hậu thích hợp cho nhiều loài cũng thay đổi, một số loài thậm chí có thể bị biến mất hoàn toàn.
Hậu quả này thậm chí có thể trở nên nghiêm trọng hơn khi biến đổi khí hậu đi kèm với những thay đổi khác do con người gây ra, chẳng hạn như sử dụng đất cho nông nghiệp. Sự phân tách khí hậu xảy ra khi có gia tăng phân hóa giữa các điều kiện khí hậu thích hợp cho một loài với sự phong phú và phân bố của chúng theo thời gian. Ví dụ, chim Ammodramus savannarum đã từng phân bố rộng rã ở các đồng cỏ trên khắp Bắc Mỹ. Tuy nhiên, tốc độ suy thoái và biến mất dần của đồng cỏ đã cản trở loài sinh sống ở đồng cỏ này thích nghi hoàn toàn với điều kiện khí hậu thay đổi. Sự suy giảm khí hậu, cùng với việc mất môi trường sống là một trong những nguyên nhân dẫn đến suy giảm sự phong phú và tuyệt chủng cục bộ của chim Ammodramus savannarum.
Chim Ammodramus savannarum không phải là loài duy nhất đang bị tách dần khỏi điều kiện khí hậu tối ưu. Một nhóm các nhà nghiên cứu từ Đại học Leipzig và MLU đã sử dụng bằng chứng tốt nhất hiện có về sự thay đổi quần thể chim theo thời gian từ Khảo sát Chim giống Bắc Mỹ (BBS) và phát hiện ra rằng ít nhất 30 trong số 114 loài chim (26%) ở Bắc Mỹ đã trở nên kém thích nghi với khí hậu hơn trong 30 năm qua. Điều này đồng nghĩa với sự phân bố và phong phú của chúng ngày càng bị tách rời khỏi khí hậu theo thời gian.
Mỗi loài có thể có một lý do khác nhau. Một số loài có thể có xu hướng ở lại các khu vực mà chúng đã từng sinh sống. Một số loài có thể bị giới hạn bởi các nguồn tài nguyên và môi trường sống mà không phụ thuộc vào khí hậu. Một số loài có thể bị suy giảm do những thay đổi toàn cầu, từ đó không thể thích nghi với khí hậu thay đổi. Khoảng 10% các loài được nghiên cứu có xu hướng thích nghi hơn với khí hậu theo thời gian. Đối với các loài còn lại, việc điều chỉnh sự phong phú và phân bố của chúng đối với khí hậu vẫn ổn định hơn theo thời gian.
Tác giả chính của nghiên cứu – Tiến sĩ Duarte Viana cho biết: “Điều này cho thấy một phản hồi có thể xảy ra giữa sự tách biệt khí hậu và sự suy giảm quần thể khi đối mặt với vô số những thay đổi toàn cầu hiện nay.”
Các nhà nghiên cứu đã có thể chỉ ra rằng sự phân tách khí hậu phổ biến hơn ở các sinh vật có môi trường sống đặc thù hơn các loài có môi trường sống chung. Các loài này có thể gặp khó khăn lớn hơn trong việc thích nghi với các điều kiện môi trường sống và khí hậu phù hợp trong các cảnh quan đang bị biến đổi.
Giáo sư Jonathan Chase, người đứng đầu nhóm nghiên cứu Tổng hợp Đa dạng Sinh học tại iDiv và MLU, cho biết: “Chúng tôi cũng nhận thấy rằng sự tách biệt khí hậu nổi bật hơn ở các loài bị coi là bị đe dọa và đang giảm về quy mô quần thể.
Có nhiều yếu tố đã biết đang góp phần vào sự suy giảm quần thể của nhiều loài chim, nhưng nghiên cứu của chúng tôi đã bổ sung một khía cạnh mới về nguyên nhân tiềm ẩn của một số thay đổi này, đó là các loài ít có khả năng sống trong môi trường tối ưu của chúng trong điều kiện khí hậu khi thế giới đổi thay. Được ví như chim hoàng yến trong mỏ than, đây có thể là điều mà con người chúng ta nên chú ý vì chúng ta có thể sẽ sớm thấy mình sống tương tự ở những nơi ngoài phạm vi khí hậu tối ưu của chính chúng ta.”
Thùy Dung (Theo phys.org)
