Sau một tuần thảo luận, Hội nghị Đại dương của Liên Hợp Quốc vừa kết thúc tại Lisbon (Bồ Đào Nha). Tại đó, các Chính phủ và nguyên thủ quốc gia nhất trí một tuyên bố chính trị mới về giải cứu đại dương.
Trong tuyên bố cuối cùng của Hội nghị, các nhà lãnh đạo thế giới đã thừa nhận “thất bại tập thể” trong quá khứ và kêu gọi tham vọng lớn hơn để đảm bảo giải quyết tình trạng tồi tệ của đại dương, đồng thời, báo động về tình trạng khẩn cấp toàn cầu đối với đại dương.
Tại buổi bế mạc, ông Miguel de Serpa Soares, Phó Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc phụ trách các vấn đề pháp lý cho biết: “Hội nghị là cơ hội để các quốc gia trao đổi các vấn đề quan trọng và phát hiện những ý tưởng mới. Nó cũng làm rõ công việc còn lại và sự cần thiết phải mở rộng quy mô công việc đó để phục hồi đại dương của chúng ta. Điều cần thiết bây giờ là phải xoay chuyển tình thế”.
Hơn 6.000 đại biểu, bao gồm 24 người đứng đầu Nhà nước và Chính phủ và hơn 2.000 đại diện xã hội dân sự đã tham dự Hội nghị, ủng hộ các hành động khẩn cấp và cụ thể để giải quyết khủng hoảng đại dương.
Thất bại tập thể
Nhận thức được việc tập thể không đạt được các mục tiêu liên quan đến đại dương cho đến nay, các nhà lãnh đạo đã tái cam kết hành động khẩn cấp và hợp tác ở tất cả các cấp để đạt được đầy đủ các mục tiêu trong thời gian sớm nhất.
Những thách thức mà đại dương phải đối mặt là xói mòn bờ biển, mực nước biển dâng cao, nước ấm hơn và có tính axit hơn, ô nhiễm biển, khai thác quá mức nguồn cá và giảm đa dạng sinh học biển.
Các chính trị gia hàng đầu tại Lisbon thừa nhận rằng biến đổi khí hậu là “một trong những thách thức lớn nhất của thời đại chúng ta” và cần phải hành động một cách quyết đoán và khẩn cấp để cải thiện sức khỏe, năng suất, sử dụng bền vững và khả năng phục hồi của đại dương và các hệ sinh thái của nó.
Họ cũng nhấn mạnh các hành động đổi mới và dựa trên cơ sở khoa học, cùng với hợp tác quốc tế là điều cần thiết để cung cấp các giải pháp cần thiết.
Kêu gọi sự thay đổi tích cực, các nhà lãnh đạo nhấn mạnh sự cần thiết phải giải quyết các tác động tích lũy của một hành tinh đang ấm lên đối với đại dương, bao gồm suy thoái hệ sinh thái và sự tuyệt chủng của các loài.
Xác nhận lại các cam kết
Các nhà lãnh đạo đã khẳng định lại rằng đại dương là nền tảng cho sự sống trên hành tinh và tương lai của chúng ta, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng đặc biệt của việc thực hiện Thỏa thuận Paris năm 2015 và Hiệp ước Khí hậu Glasgow vào tháng 11 năm ngoái, nhằm giúp đảm bảo sức khỏe, năng suất, sử dụng bền vững và khả năng phục hồi của đại dương.
“Chúng tôi cam kết ngăn chặn và đảo ngược sự suy giảm sức khỏe của các hệ sinh thái và đa dạng sinh học của đại dương cũng như bảo vệ và khôi phục khả năng phục hồi và tính toàn vẹn sinh thái của nó. Chúng tôi kêu gọi một khuôn khổ đa dạng sinh học toàn cầu sau năm 2020 đầy tham vọng, cân bằng, thiết thực, hiệu quả, mạnh mẽ và có thể chuyển đổi”, các đại biểu tuyên bố tại Lisbon.
Môi trường biển phục hồi và lành mạnh là nền tảng của việc điều hòa khí hậu và phát triển bền vững, với tiềm năng sản xuất lương thực và năng lượng cho hàng tỷ người.
Tại Hội nghị, hơn 150 quốc gia thành viên đã cam kết tự nguyện bảo tồn hoặc bảo vệ ít nhất 30% đại dương toàn cầu trong các Khu bảo tồn biển và các biện pháp bảo tồn hiệu quả khác dựa trên khu vực vào năm 2030.
Phát biểu tại Lễ bế mạc, ông Serpa Soares cho biết, ông rất ấn tượng trước những cam kết mới mà các quốc gia đã đưa ra và các cam kết phải được thực hiện tăng tốc và được giám sát. Chẳng hạn, bảo vệ hoặc vượt quá 30% các vùng biển quốc gia vào năm 2030; đạt được độ trung tính carbon vào năm 2040; giảm ô nhiễm nhựa; tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo; phân bổ hàng tỷ đô la để nghiên cứu về axit hóa đại dương, các dự án chống chịu với khí hậu và giám sát, kiểm soát và giám sát.
Sẽ có hàng loạt sự kiện về đại dương
Tài chính là một trọng tâm cụ thể khác của tuyên bố tại Hội nghị Lisbon. Theo đó, cần các tìm ra giải pháp tài chính sáng tạo để thúc đẩy sự chuyển đổi hướng tới các nền kinh tế bền vững dựa vào đại dương và mở rộng quy mô các giải pháp dựa vào thiên nhiên, cũng như các phương pháp tiếp cận dựa trên hệ sinh thái để hỗ trợ khả năng phục hồi và bảo tồn vùng ven biển các hệ sinh thái.
Ông Peter Thomson, đặc phái viên về Đại dương của Tổng Thư ký LHQ tuyên bố, Hội nghị Đại dương của LHQ đã chứng minh nền kinh tế xanh hiện là một phần quan trọng của an ninh nhân loại trong tương lai, đồng thời, ông kêu gọi thêm nguồn lực tài chính cho nền kinh tế này.
Theo ông, Tổng Thư ký LHQ đã thúc đẩy sự đồng thuận, sau khi phát động báo động đỏ cho nhân loại và ông Thomson kêu gọi những người trẻ tuổi tham gia vào tất cả các cuộc thảo luận về đại dương trong tương lai.
Trao đổi với UN News, ông Serpa Soares cho rằng, Hội nghị Đại dương của LHQ không phải là sự kiện trọng tâm duy nhất cho các hoạt động đại dương trong năm nay. Trong vài tháng tới, LHQ sẽ tổ chức một số sự kiện quan trọng mang lại nhiều cơ hội để thể hiện các cam kết và tham vọng nhằm lật ngược tình thế, có lợi cho sự bền vững của đại dương.
Sau sự kiện ở Lisbon, con đường cứu lấy đại dương của chúng ta sẽ tiếp tục thông qua Hội nghị liên Chính phủ về hiệp ước đa dạng sinh học biển của các khu vực nằm ngoài quyền tài phán quốc gia (thẩm quyền riêng biệt của quốc gia ven biển trong việc đưa ra các quyết định, quy phạm và giám sát việc thực hiện chúng), các cuộc đàm phán Khung đa dạng sinh học toàn cầu sau năm 2020 và các cuộc đàm phán về tăng cường tài chính và các hành động thích ứng với khí hậu tại COP27 ở Ai Cập.
Trao quyền cho thanh niên, phụ nữ và người dân bản địa
Nhận thức được vai trò quan trọng của kiến thức bản địa, truyền thống và địa phương, sự đổi mới và thực hành do người bản địa nắm giữ, cũng như vai trò của khoa học xã hội trong việc lập kế hoạch, ra quyết định và thực hiện, các nhà lãnh đạo đang kêu gọi sự tham gia có ý nghĩa của cộng đồng địa phương.
“Trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái, vì sự tham gia đầy đủ, bình đẳng và có ý nghĩa của họ là chìa khóa để tiến tới một nền kinh tế bền vững dựa vào đại dương và đạt được Mục tiêu 14”, tuyên bố nhấn mạnh tầm quan trọng của việc trao quyền cho thanh niên để giúp họ hiểu nhu cầu đóng góp vào sức khỏe của đại dương, bao gồm cả trong quá trình ra quyết định, thông qua việc thúc đẩy và hỗ trợ giáo dục chất lượng và học tập suốt đời để xóa mù chữ ở đại dương.
Kêu gọi các bên liên quan khẩn trương thực hiện tham vọng và hành động phối hợp để đẩy nhanh việc thực hiện nhằm đạt được Mục tiêu 14, Hội nghị kết luận, khôi phục sự hài hòa với thiên nhiên thông qua một đại dương khoẻ mạnh, trong lành là rất quan trọng đối với hành tinh.
