Các ĐBQH cho hay quy hoạch điện hạt nhân Ninh Thuận kéo dài nhiều năm đã gây khó khăn cho địa phương và cuộc sống của người dân nên đề nghị xóa bỏ hẳn quy hoạch này…
Ngày 30-5, Quốc hội đã giành cả ngày làm việc để tiến hành giám sát tối cao “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành đến nay.
Dân khổ, địa phương gặp khó vì quy hoạch kéo dài
Thảo luận tại hội trường, ĐBQH Đàng Thị Mỹ Hương, Phó trưởng đoàn đại biểu tỉnh Ninh Thuận đề nghị Quốc hội nên có giải quyết dứt điểm đổi với dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận để ổn định cuộc sống người dân, cũng như kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của tỉnh.
“Năm 2016 Quốc hội khoá XIV có chủ trương tạm dừng chủ trương thực hiện, đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Đến nay các vấn đề về quy hoạch làm ảnh hưởng tới đời sống, kinh tế của người dân vẫn chưa được giải quyết, gây bức xúc cho người dân, làm ảnh hưởng tới thu hút đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội tại địa phương” – ĐB Hương nêu.
Theo ĐB Hương, Nghị quyết 31 của Quốc hội về việc dừng chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, Quốc hội giao Chính phủ giải quyết 3 vấn đề.
Một là giải quyết các vấn đề có liên quan tới dừng thực hiện chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận; Hai là chú trọng phát triển nguồn năng lượng mới, năng lượng tái tạo, nguồn năng lượng an toàn đảm bảo an ninh quốc phòng quốc gia.
Ba là ban hành chính sách, giải pháp đầu tư, hỗ trợ xây dựng hạ tầng, quy hoạch lại sản xuất, đời sống người dân, phát triển kinh tế xã hội tại địa phương chịu ảnh hưởng của quy hoạch điện hạt nhân Ninh Thuận.
Hiện Chính phủ đã có Nghị quyết 115 về chính sách hỗ trợ phát triển đời sống người dân giai đoạn 2018-2023. Nhờ đó, giai đoạn 2016-2021 kinh tế xã hội của tỉnh Ninh Thuận phát triển vượt bậc. Tuy nhiên còn vẫn còn nhiều việc chưa được triển khai. Điều này cũng đã được nêu rõ tại báo cáo giám sát của Ủy ban Kinh tế.
Cũng theo ĐB Hương, tại buổi làm việc với tỉnh Ninh Thuận mới đây, Thủ tướng đã giao các bộ, ngành liên quan giải quyết, nhưng đến nay chưa có kết quả.
Đề án ổn định lại đời sống người dân, phát triển khu dân cư ở các vị trí được quy hoạch để xây nhà máy điện hạt nhân trước đây hiện vẫn chưa được Chính phủ phê duyệt do vấn đề quy hoạch chưa được giải quyết.
“Người dân bị hạn chế quyền sử dụng đất, không được mua bán, không được chuyển nhượng hay thế chấp đất để vay vốn sản xuất; không được xây dựng, cải tạo nhà ở, cơ sở hạ tầng, các công trình phúc lợi không được đầu tư hiện đang bị hư hỏng xuống cấp nghiêm trọng… Người dân trải qua thời gian dài chờ đợi, không ổn định được sản xuất, đời sống gặp nhiều khó khăn, bức xúc”” – ĐB Hương nêu.
Mới đây, báo cáo giám sát của Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ xem xét tạm giữ quy hoạch các vị trí dự kiến xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận cho tới khi cấp có thẩm quyền có ý kiến chính thức. “Việc này đang khiến người dân ở vùng dự án lo lắng quy hoạch bị kéo dài, nhà đầu tư chiến lược của tỉnh cũng rất lo ngại. Điều này sẽ gây khó khăn cho cuộc sống người dân, ảnh hưởng phát triển kinh tế xã hội của tỉnh” – bà Hương nói.
ĐB Hương kiến nghị Trung ương sớm xem xét, cho ý kiến chính thức về chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Kiến nghị Quốc hội, Chính phủ sớm sơ kết việc thực hiện các nghị quyết, giải quyết các vấn đề, vướng mắc được nêu cụ thể tại báo cáo giám sát của UBKT và sớm giải quyết kiến nghị của Bộ Công Thương về địa điểm xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận… để có cơ sở phê duyệt đề án ổn định lại sản xuất. Từ đó có cơ sở để tỉnh tiếp tục thu hút vốn đầu tư, phát triển bền vững.
Đề nghị xóa dự án điện hạt nhân Ninh Thuận
Cùng nội dung này, ĐBQH Trương Trọng Nghĩa (TP HCM) đề nghị Quốc hội cần giải quyết dứt điểm việc này, cần xoá bỏ quy hoạch dự án phát triển nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận.
Theo ĐB Nghĩa, nhiệm kỳ trước, khi dừng dự án này đã có nhiều sự cân nhắc, tính toán. Bây giờ việc trước mắt là phải tập trung giải quyết quyền lợi của người dân, cán bộ, kỹ sư đã được đào tạo. Đồng thời, tạo quy hoạch mới cho Ninh Thuận trở thành vùng, trung tâm phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới. Việc này giúp tạo chuyển động về kinh tế bằng quy hoạch mới.
”Tôi thấy Ủy ban Kinh tế có sự luyến tiếc về quy hoạch này khi đưa ra đề nghị tạm giữ quy hoạch vị trí làm nhà máy điện hạt nhân. Cá nhân tôi đề nghị xoá quy hoạch này. Còn trong 10-20 năm tới chúng ta có làm điện hạt nhân hay không thì làm quy hoạch mới. Và khi đó sẽ tính toán nếu làm thì đặt ở đâu”” – ông nói và nhắc lại việc cấp bách trước mắt là giải quyết cho người dân bị ảnh hưởng bởi dự án.
Trước ý kiến của các ĐBQH về dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định nghị quyết của Quốc hội là tạm dừng chứ không phải huỷ bỏ dự án này.
“Bên cạnh đó, nhiều đối tác và các ngành liên quan nghiên cứu rất kỹ và khẳng định Ninh Thuận là địa điểm phù hợp nhất cho phát triển điện hạt nhân của chúng ta” – Bộ trưởng Công thương nói.
Ông cũng cho hay Bộ cũng đã tham mưu cho Chính phủ và các lãnh đạo cao cấp rằng thế giới hiện nay đã phải quay lại phát triển điện hạt nhân. Vì để phát triển năng lựợng sạch, năng lượng tái tạo thì phải có điện nền ổn định.
Mà điện nền thì chỉ có thể là nhiệt điện than hoặc thủy điện, nhưng hai loại hình này đã hết dư địa phát triển. Do vậy đến một lúc nào đó Việt Nam sẽ phải tính đến điện hạt nhân.
Ông Diên cũng dẫn chứng Hoa Kỳ và Đức, hai quốc gia 3 năm trước khởi động quá trình giảm điện hạt nhân, nhưng đang phải xây dựng lộ trình để phát triển mạnh hơn điện hạt nhân, làm cơ sở để khai thác và phát triển năng lượng tái tạo.
“Chính phủ đã báo cáo Quốc hội về quy hoạch địa điểm để phát triển điện hạt nhân ở Ninh Thuận chúng ta chưa nên xem xét đến, chờ đến khi nào cấp có thẩm quyền quyết định tiếp tục hay không tiếp tục thì chúng ta hãy tính. Địa điểm này đã được các đối tác nghiên cứu rất kỹ, họ đề xuất không có địa điểm nào phù hợp hơn để phát triển điện hạt nhân” – ông Diên nói.
