Trung tâm Cứu hộ động vật hoang dã Hà Nội được thành lập từ năm 1996. Trung tâm đang chăm sóc, cứu hộ hàng nghìn cá thể động vật rừng. Tuy nhiên, do diện tích chật hẹp, cơ sở vật chất hạn chế nên công tác cứu hộ động vật hoang dã của Trung tâm gặp nhiều khó khăn. Việc mở rộng trung tâm là nhu cầu bức thiết cần được các sở, ngành thành phố quan tâm đẩy nhanh tiến độ…
“Ngôi nhà chung” của nhiều động vật
Để thực hiện Công ước về buôn bán quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES) mà Việt Nam là thành viên, ngày 13-6-1996, UBND thành phố Hà Nội ra Quyết định số 2031/QĐ-UB thành lập Trung tâm Cứu hộ động vật hoang dã Hà Nội. Trung tâm có nhiệm vụ tiếp nhận động vật hoang dã từ các cơ quan chức năng khi bắt giữ, tịch thu do săn bắt, buôn bán, vận chuyển trái phép để tổ chức cứu hộ, chăm sóc, thả về môi trường tự nhiên.
Với chức năng, nhiệm vụ được giao, trong hơn 25 năm qua, Trung tâm đã tổ chức tiếp nhận cứu hộ 1.387 vụ với trên 100 loài, bao gồm: 32.397 cá thể động vật hoang dã và hơn 6.000kg rắn các loại từ các cơ quan chức năng trên cả nước trong quá trình bắt giữ, tịch thu từ các vụ buôn bán, vận chuyển, nuôi nhốt trái phép và do người dân tự nguyện giao nộp, hiến tặng để cứu hộ. Do vậy, mỗi năm, Trung tâm tiếp nhận 50 vụ với trên 1.000 cá thể động vật hoang dã các loại. Trong đó có nhiều loài động vật hoang dã nguy cấp, quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng cao như: Hổ, gấu, vượn đen má trắng, chim hồng hoàng, hạc cổ trắng…
Sau cứu hộ, Trung tâm đã thực hiện tái thả động vật hoang dã về tự nhiên 164 lượt với 21.000 cá thể và hơn 2.500kg rắn các loại tại Vườn quốc gia Ba Vì (Hà Nội), Vườn quốc gia Cúc Phương (Ninh Bình), Vườn quốc gia Pù Mát (Nghệ An), Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng (Quảng Bình), Vườn quốc gia Cát Tiên (Đồng Nai)… Trong đó, Trung tâm đã cứu hộ và tái thả thành công nhiều loài động vật hoang dã quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng cao như: Tê tê java, rùa đầu to, rắn hổ mang chúa…
Đáng chú ý, Trung tâm cũng làm tốt công tác nhân nuôi sinh sản động vật hoang dã. Cụ thể, Trung tâm đã nhân nuôi sinh sản được 48 cá thể khỉ đuôi dài, 29 cá thể hổ, 7 cá thể chim công, 2 cá thể vượn đen má trắng, 2 cá thể hạc cổ trắng, 2 cá thể cầy vòi hương, 1 cá thể khỉ đuôi lợn…
Song song với công tác cứu hộ, bảo tồn, Trung tâm còn hợp tác với các tổ chức như: Vườn quốc gia Cúc Phương; Trung tâm Cứu hộ gấu Việt Nam; Trung tâm Cứu hộ động vật hoang dã nước Việt (FB Việt)… để chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ tài chính cho công tác cứu hộ động vật hoang dã.
Cần mở rộng để phát triển
Mặc dù thực hiện khối lượng công việc lớn nhưng Trung tâm Cứu hộ động vật hoang dã Hà Nội đang gặp nhiều khó khăn do cơ sở vật chất chuồng trại chưa được đầu tư, khu vực chăm sóc, cứu hộ chật hẹp. Bác sĩ thú y Trịnh Thị Thu Hằng làm việc tại Trung tâm cho biết, hiện Trung tâm chỉ có diện tích khoảng 1ha nên ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động chăm sóc, cứu hộ động vật hoang dã. Cụ thể, khu vực nuôi nhốt gấu, hổ, khỉ… chỉ có diện tích 70-100m2 khiến chúng không có không gian vận động, mất đi tập tính hoang dã của động vật. Do vậy, chỉ khi động vật được chăm sóc trong không gian rộng, gần gũi với thiên nhiên thì khi tái thả về rừng, động vật mới thích nghi nhanh. Đây thực sự là vấn đề bức thiết đã được đặt ra trong nhiều năm qua bởi chỉ như vậy thì hoạt động chăm sóc, cứu hộ động vật hoang dã của Trung tâm mới đạt hiệu quả cao nhất. Còn như hiện nay mới giải quyết được một phần trong chuỗi hoạt động chăm sóc, cứu hộ động vật hoang dã.
Bên cạnh đó, việc mở rộng Trung tâm Cứu hộ động vật hoang dã Hà Nội cùng với tăng cường các thông tin trực quan về các loài động vật hoang dã sẽ thúc đẩy phát triển du lịch, hỗ trợ hoạt động nâng cao nhận thức cũng như tạo điều kiện cho các chương trình trao đổi quốc tế và xin tài trợ cho các hoạt động của Trung tâm, góp phần tiết kiệm ngân sách nhà nước.
Nhận thấy nhu cầu bức thiết, năm 2020 đã có 16 tổ chức hoạt động trong lĩnh vực bảo tồn tại Việt Nam kiến nghị UBND thành phố Hà Nội chỉ đạo các cơ quan chức năng nhanh chóng triển khai thực hiện dự án mở rộng Trung tâm Cứu hộ động vật hoang dã Hà Nội cũng như nâng cao khả năng và chất lượng cứu hộ động vật hoang dã tại Việt Nam. Nếu hoàn thành sớm việc mở rộng thì không chỉ tốt cho hoạt động nuôi nhốt, chăm sóc mà còn có khả năng mở ra nhiều hướng phát triền khác cho Trung tâm, đặc biệt về phát triển du lịch. Từ đó, tạo nguồn thu đáng kể để tái đầu tư cho các hoạt động của Trung tâm.
Trao đổi về vấn đề này, Giám đốc Trung tâm Cứu hộ động vật hoang dã Hà Nội Lương Xuân Hồng cho biết, ngày 31-10-2012, UBND thành phố Hà Nội đã phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 xây dựng mở rộng Trung tâm Cứu hộ động vật hoang dã Hà Nội lên 12ha… Năm 2016, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Công văn số 4482/UBND-KT, trong đó đồng ý về mặt nguyên tắc mở rộng Trung tâm Cứu hộ động vật hoang dã Hà Nội để tăng cường cơ sở hạ tầng kỹ thuật, góp phần nâng cao hiệu quả công tác cứu hộ tại chỗ cũng như nuôi bán hoang dã các loài động vật tại đây. Đặc biệt, đầu tháng 4-2022, HĐND thành phố đã biểu quyết thông qua dự án mở rộng Trung tâm Cứu hộ động vật hoang dã Hà Nội. Đây là tin vui với những người có trách nhiệm, đang gắn bó với nơi đây, để có cơ sở tin rằng những mong muốn bấy lâu nay của họ sẽ thành hiện thực.
Tuy nhiên, để dự án sớm được triển khai, rất cần sự hỗ trợ tích cực của các sở, ngành thành phố, đặc biệt là từ UBND huyện Sóc Sơn trong việc xử lý, giải tỏa các vi phạm trên phần diện tích quy hoạch mở rộng Trung tâm Cứu hộ động vật hoang dã, nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của Trung tâm…
