Đầu tháng 4, khu vực xóm Húng, xóm Vành Rả nằm trong khu vực rừng tự nhiên dãy núi đá Khu Tang, xã Yên Phú (Lạc Sơn) xuất hiện đàn khỉ xuống tìm thức ăn khu vực nhà dân. Theo người dân địa phương, đây là hiện tượng lạ và hiếm gặp.
Anh Bùi Văn Phúc, hộ dân xóm Húng cho biết: Có khoảng 3 – 4 con khỉ xuất hiện ở rừng bương sát núi Khụ Vành. Khỉ dạn người, nhảy nhót, chuyền cành rất huyên náo. Người dân trong xóm kéo đến xem, cho khỉ ăn các loại bánh kẹo, nhưng khỉ thích ăn nhất là chuối. Nhiều người còn đi mua chuối về cho khỉ ăn. Bà con vui mừng vì khỉ thân thiện. Ngay sau khi nhận được thông tin, Hạt Kiểm lâm huyện Lạc Sơn và chính quyền xã đã tiến hành khảo sát, qua đó tiếp cận và phát hiện 1 đàn khỉ gồm 3 cá thể khỉ vàng, trọng lượng từ 4 – 10 kg, khỏe mạnh và vận động linh hoạt, nhanh nhẹn, thỉnh thoảng xuống nhà dân vào buổi sáng và trưa.
Ông Trần Ngọc Tuấn, Hạt phó Hạt Kiểm lâm huyện cho biết: Đàn khỉ xuống khu vực Khụ Vành là loại khỉ vàng, thường xuống kiếm ăn tại địa điểm rừng tự nhiên gần nhà dân, cách trụ sở UBND xã Yên Phú khoảng 300 m, thuộc loài nguy cấp, quý hiếm nhóm IIB. Theo phản ánh của người dân, trên khu vực rừng tự nhiên núi Khu Tang còn vài đàn khỉ vàng với số lượng 20 – 30 cá thể, nhưng ít khi xuống kiếm ăn sát khu dân cư và không dạn người như 3 cá thể khỉ vàng trên.
Hạt Kiểm lâm huyện đã báo cáo UBND huyện và Chi cục Kiểm lâm tỉnh. Đồng thời đề nghị các cấp có thẩm quyền ban hành văn bản chỉ đạo và chính sách về tăng cường bảo vệ quần thể khỉ vàng và các loài động vật hoang dã trên địa bàn huyện nói chung, xã Yên Phú nói riêng. Hạt Kiểm lâm huyện và chính quyền địa phương phối hợp chặt chẽ nắm bắt thông tin, tình hình sinh sống và di chuyển của các cá thể khỉ vàng trên địa bàn để có biện pháp xử lý kịp thời.
Bên cạnh đó, đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về bảo vệ động vật hoang dã. Tổ chức cắm biển, khuyến cáo và nghiêm cấm các hành vi xâm hại đến động vật hoang dã và các cá thể khỉ vàng hiện có. Hiện đã báo tới người dân, các tổ chức, cá nhân có hoạt động trên địa bàn xã Yên Phú và huyện Lạc Sơn biết về sự xuất hiện, tránh gây ảnh hưởng tới các loài động vật hoang dã và quần thể khỉ vàng. Yêu cầu các hộ sinh sống trong và gần núi Khu Tang ký cam kết không săn bắt, bẫy, mua bán, vận chuyển, tàng trữ, nuôi nhốt, giết hại, chế biến trái phép các loài động vật hoang dã; tố giác hành vi vi phạm tới các cơ quan chức năng có thẩm quyền. Đơn vị cũng phối hợp lực lượng công an, quân sự huyện vận động người dân trên địa bàn xã Yên Phú giao nộp, tiêu hủy các dụng cụ, vũ khí tự chế dùng để săn bắt, bẫy nhằm hạn chế tối đa hành vi xâm hại đến các loài động vật hoang dã.
Phó Chủ tịch UBND xã Yên Phú Bùi Văn Tưởng cho biết: Trên núi đá Khụ Vành, Khụ Rả… từ lâu đã có những loài động vật, chim muông, mới đây xuất hiện loài khỉ vàng đến tìm thức ăn tại khu dân cư dưới chân núi Khụ Vành. Chính quyền xã đã tổ chức tuyên truyền người dân không thực hiện các hoạt động xâm hại đến quần thể khỉ vàng và các loài động vật tự nhiên nhằm bảo vệ cảnh quan môi trường, gắn với khôi phục các giá trị văn hóa truyền thống di tích Mái đá làng Vành, sau này có thể khai thác để phát triển các loại hình du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng khi hồ Cánh Tạng đưa vào sử dụng tích nước, mở ra cơ hội cải thiện sinh kế cho người dân địa phương.
