Trong khi vụ phá gần 400 ha rừng tự nhiên tại xã Ya Tờ Mốt, huyện Ea Súp, tỉnh Đắk Lắk đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận, vừa được Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đắk Lắk khởi tố vụ án về tội “hủy hoại rừng” để tiếp tục điều tra làm rõ, thì phóng viên Báo Nhân Dân thường trú tại Đắk Lắk tiếp tục nhận được thông tin về hàng trăm ha rừng ở khu vực biên giới huyện Ea Súp bị “xóa sổ”.
Từ thông tin của người dân cung cấp, chúng tôi vượt hơn 150 km tìm vào dự án Làng Thanh niên lập nghiệp Ia Lốp nằm trên địa bàn xã Ia Lốp, huyện Ea Súp. Khi xe băng qua khỏi Làng thanh niên lập nghiệp khoảng 2 km rồi rẽ phải, tại khu rừng nằm ngay bên cạnh tuyến đường liên xã, thuộc lâm phần do dự án Làng thanh niên lập nghiệp quản lý, tình trạng phá rừng xảy ra hết sức nghiêm trọng. Một diện tích lớn rừng tự nhiên bị phá trắng, cây rừng bị triệt hạ nằm ngổn ngang, cây khô có, tươi có. Nhiều cây rừng có đường kính từ 20 cm-30 cm.
Theo quan sát của chúng tôi, diện tích rừng bị phá rất lớn và đang tiếp tục bị tàn phá. Thời điểm chúng tôi có mặt ở đây không thấy chủ rừng hay lực lượng quản lý, bảo vệ rừng nào. Giữa một khoảng rừng rộng bị tàn phá, còn sót lại một cây rừng lớn, các đối tượng dùng sơn đánh dấu mốc trên thân cây như để xí phần.
Tại khu vực này có cắm tấm biển khu vực biên giới, nhưng ngay sau tấm biển là rừng tự nhiên bị phá tan hoang với diện tích lớn.
Trở lại Làng thanh niên lập nghiệp Ia Lốp, chúng tôi gặp anh Nguyễn Văn Diện, Đội trưởng Đội Quản lý, bảo vệ và phòng, chống cháy rừng của Làng thanh niên lập nghiệp, đại diện chủ rừng cho biết: Làng thanh niên lập nghiệp Ia Lốp được thành lập năm 2007 và được Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk giao 2.781,56 ha đất, rừng cho Ban Quản lý dự án Làng thanh niên lập nghiệp Ia Lốp quản lý. Trong đó có 1.603,87 ha rừng tự nhiên, thuộc loại rừng sản xuất tại các tiểu khu 132, 134, 144, 154, xã Ia Lốp.
Trong giai đoạn 2006-2009, dự án do Trung ương Đoàn đầu tư, từ năm 2010 đến nay Tỉnh đoàn Đắk Lắk tiếp tục quản lý và điều hành dự án Làng Thanh niên lập nghiệp Ia Lốp.
Theo anh Nguyễn Văn Diện, mặc dù được giao hơn 1.603 ha rừng tự nhiên, nhưng Đội Quản lý, bảo vệ và phòng, chống cháy rừng của Làng Thanh niên lập nghiệp chỉ có 4 người. Trong những năm qua, Đội Quản lý, bảo vệ và phòng, chống cháy rừng thường xuyên phối hợp với Ủy ban nhân dân xã Ia Lốp, kiểm lâm địa bàn, Bộ đội biên phòng, Ban Tự quản thôn Thanh niên lập nghiệp, xã đội, Công an xã… thường xuyên tổ chức tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về công tác quản lý, bảo vệ rừng; đồng thời tổ chức tuần tra, kiểm tra ngăn chặn mọi hoạt động xâm hại đến tài nguyên rừng… Tuy nhiên, do lực lượng quá mỏng, không có chuyên môn, nghiệp vụ về quản lý, bảo vệ rừng, trong khi diện tích rừng lại lớn, địa hình phức tạp; đặc biệt hai năm gần đây trên địa bàn có nhiều đối tượng, băng, nhóm từ các nơi kéo về đây để phá rừng, xâm chiếm đất rừng hoặc đứng sau giật dây cho các đối tượng phá rừng. Các đối tượng, băng, nhóm này hết sức manh động, liều lĩnh.
Bên cạnh đó, những năm gần đây nhiều người dân ở các nơi đổ vào đây phá rừng, lấn chiếm đất rừng để ở và sản xuất, khiến công tác quản lý và bảo vệ rừng càng thêm khó khăn, nguy hiểm.
“Đêm nào tụi em cũng đi tuần tra, phát hiện các đối tượng ngang nhiên đưa xe vào cày đất nhưng vẫn không làm gì được. Vì vậy, đến nay trong số hơn 1.603 ha rừng tự nhiên được giao cho dự án Làng thanh niên lập nghiệp mà tụi em trực tiếp quản lý thì có khoảng 600 ha rừng bị mất. Mặc dù tụi em đã báo cáo với chính quyền địa phương, Tỉnh đoàn và các cấp, các ngành trong tỉnh nhưng vẫn chưa được hỗ trợ và có giải pháp ngăn chặn khiến rừng vẫn bị mất rất nhiều. Chúng em là đại diện chủ rừng và trực tiếp quản lý, bảo vệ rừng ở đây nhưng đành bất lực”, anh Nguyễn Văn Diện thừa nhận.
Trao đổi với chúng tôi, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Ia Lốp Đoàn Minh Thuận cũng thừa nhận: Tình trạng phá rừng xảy ra tại nhiều khu vực trên địa bàn xã, nhất là tại dự án Làng thanh niên lập nghiệp Ia Lốp. Nguyên nhân do Làng thanh niên lập nghiệp không có năng lực quản lý, bảo vệ rừng. Vì vậy, trong hơn 1.603 ha rừng tự nhiên do Làng thanh niên lập nghiệp quản lý đến nay chỉ còn chưa đầy 1.000 ha.
Vòng sang Tiểu khu 212 xã Ia Rvê, huyện Ea Súp, chúng tôi chứng kiến tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất sản xuất cũng diễn ra nghiêm trọng.
Trao đổi với chúng tôi về tình trạng phá rừng trên địa bàn, Bí thư Đảng ủy xã Ia Rvê Trần Lệ Thủy cho biết: Toàn xã có tổng diện tích 22.179 ha, trong đó có 8.789,14 ha đất lâm nghiệp. Hiện nay, diện tích đất lâm nghiệp của xã được giao cho 6 đơn vị quản lý, gồm: Ủy ban nhân dân xã quản lý 1.685,4 ha rừng sản xuất; Đoàn kinh tế-quốc phòng 737 quản lý 888,76 ha rừng phòng hộ; Đồn Biên phòng Ia Rvê quản lý 4.822,80 ha rừng phòng hộ; Công ty cổ phần Xây dựng-thương mại Đại Hưng quản lý 413,15 ha rừng sản xuất; Công ty trách nhiệm hữu hạn Thái Dương quản lý 428,79 ha rừng sản xuất và Công ty trách nhiệm hữu hạn Vĩnh Tiến quản lý 550 ha rừng sản xuất.
Đối với diện tích rừng do Ủy ban nhân dân xã Ia Rvê quản lý tại Tiểu khu 212, trong những năm qua Ủy ban nhân dân xã đã thành lập Tổ quản lý bảo vệ và phát triển rừng. Tuy nhiên, do địa bàn rộng, đặc biệt hiện nay trên địa bàn xã xuất hiện nhiều đối tượng, băng, nhóm từ các địa phương khác đến phá rừng, lấn chiếm đất rừng gây rất nhiều khó khăn trong công tác quản lý và bảo vệ rừng. Các đối tượng thường lợi dụng vào đêm tối, đường sá đi lại khó khăn, nhất là trong thời điểm cả nước đang căng sức phòng, chống dịch Covid-19 để thực hiện các hành vi phá rừng, xâm canh, lấn chiếm đất lâm nghiệp trái phép… Trong khi đó, lực lượng của xã mỏng, đa số các thành viên trong tổ bảo vệ và phát triển rừng đều là kiêm nhiệm, địa bàn hiểm trở, đời sống của nhân dân gặp nhiều khó khăn, một bộ phận nhân dân thiếu đất sản xuất nên xâm chiếm đất rừng để canh tác.
Theo báo cáo của Ủy ban nhân dân xã Ia Rvê, trong năm 2021 và 3 tháng đầu năm 2022, trên diện tích lâm phần do Ủy ban nhân dân xã quản lý tại Tiểu khu 212, Tổ Quản lý bảo vệ và phát triển rừng xã đã phát hiện và lập biên bản 7 vụ phá rừng, lấn chiếm đất đai, trong đó có 3 vụ gây thiệt hại về cây rừng với diện tích 29,1 ha; 4 vụ đất rừng bị cày xới với diện tích 34,76 ha nhưng không phát hiện đối tượng. Ngoài ra, tại khoảnh 1, Tiểu khu 212 các đối tượng còn xâm hại 7,16 ha rừng…
Không chỉ trên địa bàn huyện Ea Súp, đầu tháng 4/2022, Cục Kiểm lâm (thuộc Tổng cục Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) phối hợp các lực lượng chức năng tỉnh Đắk Lắk, chính quyền địa phương huyện Lắk và Công ty cổ phần Tập đoàn Tân Mai – Chi nhánh Đắk Lắk tổ chức kiểm tra diện tích rừng bị phá tại các Tiểu khu 1392 và 1400 thuộc lâm phần Công ty cổ phần Tập đoàn Tân Mai-Chi nhánh Đắk Lắk quản lý. Kết quả kiểm tra đến ngày 12/4 cho thấy, tổng diện tích rừng bị phá là 74,6 ha, thời gian rừng bị phá vào đầu tháng 3/2022. Trạng thái là rừng gỗ tự nhiên núi đất, lá rộng thường xanh trung bình, nghèo, nghèo kiệt và lồ ô được quy hoạch rừng sản xuất thuộc lâm phần Công ty cổ phần Tập đoàn Tân Mai – Chi nhánh Đắk Lắk quản lý, diện tích bị phá 63,7 ha và Ủy ban nhân dân xã Đắk Phơi quản lý với diện tích bị phá 10,9 ha. Trên diện tích rừng bị phá 74,6 ha, toàn bộ cây rừng đã bị phá trắng.
Theo lực lượng quản lý, bảo vệ rừng của Công ty cổ phần Tập đoàn Tân Mai – Chi nhánh Đắk Lắk, tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất rừng để lấy đất sản xuất ở đây đã diễn ra nhiều năm. Tuy nhiên, vụ phá hơn 63 ha rừng do Công ty quản lý là rất nghiêm trọng khi xảy ra trong thời gian ngắn và diện tích rừng bị phá, lấn chiếm rất lớn. Mặc dù lực lượng quản lý bảo vệ rừng của công ty đã tăng cường công tác bảo vệ, tuần tra, thường xuyên có mặt ở những điểm phá rừng nhưng chỉ dừng lại ở mức tuyên truyền, vận động người dân dừng việc phá rừng, lập biên bản sự việc, kiểm tra hiện trường và báo cáo các cơ quan chức năng địa phương xử lý vụ việc.
Chưa bao giờ tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất rừng ở Đắk Lắk lại nóng như những tháng mùa khô năm nay. Trong khi vụ phá rừng nghiêm trọng với diện tích hơn 382 ha xảy ra tại Tiểu khu 205 xã Ya Tờ Mốt vừa được phát hiện, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đắk Lắk đã khởi tố và đang truy tìm thủ phạm thì nay lại phát hiện thêm hàng trăm ha rừng tại dự án Làng thanh niên lập nghiệp Ia Lốp, tiểu khu 212 xã Ia Rvê và trên địa bàn xã Đắk Phới, huyện Lắk bị tàn phá, lấn chiếm.
