Tình trạng động đất kích thích tại Kon Plông (Kon Tum) liên tiếp xảy ra sau khi Thủy điện Thượng Kon Tum tích nước.
Động đất bất thường có phải là hệ quả của tích nước thủy điện?
Theo ông Nguyễn Xuân Anh – Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu, các trận động đất vừa qua tại Kon Tum đều là các trận nhỏ, người dân có thể cảm nhận được sự rung lắc, nhưng không gây rủi ro về thiên tai.
Tuy nhiên, từ đầu năm đến nay, Kon Tum đã xảy ra hàng chục trận động đất. Đây cũng là khu vực có nhiều hồ thủy điện nên Viện Vật lý địa cầu đã thiết lập thêm một trạm quan trắc nhằm tìm hiểu rõ hơn về hiện tượng này.
Thông tin về hiện tượng động đất liên tiếp trong những ngày qua, các chuyên gia về động đất cho rằng, 18 trận động đất liên tiếp xảy ra ở Kon Tum là do động đất kích thích, hệ quả từ các hồ chứa nước của nhà máy thủy điện đi vào hoạt động. Động đất kích thích xảy ra khi có sự tác động của hồ chứa thủy điện tích nước lên đới đứt gãy hoạt động trong khu vực.
Khu vực xảy ra động đất nằm trên đứt gãy đang hoạt động có tên Rào Quán – A Lưới, đây là đới đứt gãy mạnh, chạy từ Lào, qua A Lưới, kéo dài tới Quy Nhơn. Trên đới đứt gãy này từng ghi nhận động đất kích thích xảy ra tại thủy điện sông Tranh 2 (Quảng Nam) và thủy điện Đắk Đrinh (Quảng Ngãi) khi các nhà máy này hoạt động tích nước hồ chứa.
Theo ông Nguyễn Xuân Anh, việc tích nước của các hồ chứa thủy điện đều liên quan đến hoạt động động đất.
“Theo đánh giá sơ bộ của chúng tôi, đây là động đất kích thích xảy ra sau khi Thủy điện Thượng Kon Tum tích nước” – ông Nguyễn Xuân Anh nói.
Theo UBND huyện Kon Plong, trong tháng 3.2022, trên địa bàn này đã xảy ra 7 trận động đất, còn riêng đến tháng 4.2022 là 20 trận. Tất cả các vụ động đất này đều có cường độ dưới 3,8 độ richter, nên không ảnh hưởng đến kinh tế – xã hội. Tuy nhiên, Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu Nguyễn Xuân Anh cho rằng, động đất ở khu vực huyện Kon Plong phải được tiến hành nghiên cứu, đánh giá chi tiết, vì từ trước đến nay, những đứt gãy ở đây chưa được đánh giá.
Ông Nguyễn Văn Lộc – Tỉnh ủy viên – Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Kon Tum – cho biết: Trong những ngày qua, rất nhiều người dân hoang mang, lo lắng đã gọi điện lên tỉnh hỏi nguyên nhân dẫn tới các trận động đất xảy ra liên tiếp từ ngày 15.4 đến nay.
Cần theo dõi, đánh giá sát sao
Ông Nguyễn Xuân Anh nhấn mạnh: Trong năm 2020, trên địa bàn huyện Kon Plong, tỉnh Kon Tum xảy ra hơn 33 trận động đất. Nhưng từ tháng 4.2021 đến nay, số vụ động đất có sự gia tăng đặc biệt, cụ thể là Viện Vật lý địa cầu đã ghi nhận đến 169 vụ động đất có độ lớn từ 2.5 trở lên. Riêng trận động đất trưa 18.4 có độ lớn 4.5 là lớn nhất từ trước đến nay. Đây là hiện tượng bất thường cần được theo dõi.
Đại diện Thủy điện Thượng Công Tum, tại cuộc họp do Ban Chỉ đạo Quốc gia về Phòng, Chống thiên tai tổ chức ngày 19.4, ông Trần Công Đàm cho biết: “Đến ngày 8.2.2021, chúng tôi phát hiện rung chấn. Rung chấn giai đoạn đầu chủ yếu là cấp III, IV, lớn nhất là 4.5 (vào ngày 18.4.2022). Các đợt rung chất xuất hiện với tần suất lớn”.
Ông Trần Quang Hoài – Tổng cục trưởng Tổng cục Phòng chống thiên tai – Phó trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia về Phòng chống thiên tai – đề nghị các bộ, ngành, các đơn vị, địa phương liên quan tăng cường theo dõi tình hình diễn biến động đất. Đề nghị UBND tỉnh Kon Tum chỉ đạo văn phòng chuyên môn xây dựng kế hoạch để khẩn trương kiểm tra, rà soát tất cả các dấu hiệu xảy ra trong thời gian vừa qua, tiến hành xác định nguyên nhân và nguy cơ xảy ra sự cố.
Ông Hoài cũng đề nghị các cơ quan có liên quan tăng cường thông tin tuyên truyền đến người dân, loại bỏ các thông tin thất thiệt, khiến người dân hoang mang. Đề nghị Thủy điện Thượng Kon Tum không được tích thêm nước.
