Còn nhiều loài dơi móng ngựa ở châu Á chưa được xác định, hoặc đang bị phân loại nhầm, và chúng có thể là các ổ chứa các loại virus mới.
Dơi móng ngựa (Rhinolophidae) được coi là ổ chứa của nhiều loại virus lây từ động vật sang người – bao gồm các virus corona cùng họ với SARS-CoV-2 và virus gây bệnh hô hấp cấp tính SARS. Đến nay, có bốn loài dơi đã biết chứa họ hàng gần của SARS-CoV-2, đó là dơi Rhinolophus affinis ở tỉnh Vân Nam, Trung Quốc; và ba loài dơi móng ngựa ở Lào. Việc mô tả chính xác các loài dơi có thể giúp xác định đâu là điểm nóng có nguy cơ lây bệnh từ động vật sang người.
Trong nghiên cứu mới, công bố trên tạp chí Frontiers in Ecology and Evolution vào ngày 29/3, đồng tác giả, nhà sinh vật học bảo tồn Alice Hughes tại Đại học Hồng Kông, và các đồng nghiệp sử dụng trình tự DNA của 205 con dơi ở miền nam Trung Quốc và Đông Nam Á mà họ trực tiếp lấy mẫu trong khoảng thời gian từ năm 2015 đến năm 2020, và 655 trình tự khác từ cơ sở dữ liệu trực tuyến, để lập bản đồ đa dạng di truyền của loài dơi. (655 mẫu này đại diện cho tổng số 11 loài Rhinolophidae đã biết.) Theo nguyên tắc chung, khác biệt giữa hai bộ gen càng lớn, thì chúng càng có nhiều khả năng thuộc về các nhóm khác biệt về mặt di truyền, và do đó là hai loài khác nhau.
Kết quả, mỗi loài trong số 11 loài dơi đã biết đều có thể gồm nhiều loài khác nhau đang bị gộp lại – nhiều loài “bị ẩn” đã xuất hiện trong các mẫu đã có. Các loài “bị ẩn” là những động vật trông có vẻ như thuộc một loài đã biết, nhưng thực chất lại khác biệt về mặt di truyền. Ví dụ, sự đa dạng di truyền của loài Rhinolophus sinicus cho thấy đây thực chất có thể là sáu loài riêng biệt. Nhìn chung, nhóm Hughes ước tính khoảng 40% các loài dơi móng ngựa ở châu Á chưa được xác định và mô tả chính xác.
Bên cạnh đó, nhóm Hughes còn sử dụng dữ liệu hình thái học và âm thanh thu được để phân tích chi tiết hơn về 190 con dơi ở miền nam Trung Quốc và Việt Nam. Kết quả phân tích cho thấy có nhiều loài dơi chưa được xác định, bổ trợ thêm cho kết luận của họ.
Hughes cho biết thêm, nhóm cũng phát hiện có thể dựa trên phần mô nằm ngay trên lỗ mũi của dơi để xác định loài mà không cần dữ liệu di truyền. Có nghĩa là các loài “bị ẩn” có thể được xác định mà không cần thực hiện các nghiên cứu hình thái xâm nhập hoặc phân tích DNA đắt tiền.
Theo Nancy Simmons, người phụ trách Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Hoa Kỳ ở TP New York, dơi móng ngựa là một nhóm phức tạp và đến nay mới chỉ có một số mẫu hạn chế. Phát hiện này chứng thực cho các nghiên cứu di truyền trước đây cho thấy có rất nhiều loài bí ẩn ở Đông Nam Á.
