Cơ quan chức năng tỉnh Lâm Đồng xác định việc thi công đoạn đường Trường Sơn Đông đi qua Vườn Quốc gia Bidoup – Núi Bà có dấu hiệu huỷ hoại rừng theo quy định tại Điều 243 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh Lâm Đồng tại Văn bản số 870/UBND-LN ngày 14/2/2022 về việc dừng toàn bộ việc thi công việc tác động đến rừng và đất lâm nghiệp khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp phép; Văn bản số 1080/UBND-LN ngày 23/02/2022 về việc chỉ đạo kiểm tra việc tác động vào rừng khi thực hiện dự án Đường Trường Sơn Đông, Sở NN&PTNT đã phối hợp với các cơ quan có liên quan tiến hành kiểm tra và đưa ra hướng xử lý của vụ việc.
Kết quả kiểm tra đoạn đường đã thi công thuộc một phần các tiểu khu 22, 26 thuộc địa giới hành chính xã Đưng K’Nớ, huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng. Tổng diện tích rừng bị tác động là 4,96 ha, trong đó diện tích trong ranh được giao (đã thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất và giao cho Ban quản lý dự án 46 – Bộ Tổng Tham mưu để làm đường Trường Sơn Đông): 2,23 ha; Diện tích ngoài ranh (thuộc đất rừng đặc dụng do Vườn Quốc gia Bidoup – Núi Bà quản lý): 2,73 ha. Trữ lượng thiệt hại tổng trữ lượng gỗ 187,02 m3 và 14.716 cây lồ ô.
Trong quá trình kiểm tra, xác minh còn ghi nhận, diện tích đã chuyển mục đích sử dụng đất nhưng chưa tác động (mở đường) là 7,581 ha; Trữ lượng gỗ 427,64 m3 và 17.924 cây lồ ô. Toàn bộ lâm sản thiệt hại do hoạt động san ủi làm đường đã bị vùi lấp hoặc đã lao xuống vực sâu do đoạn đường đi qua những hiện trạng rừng có trữ lượng thấp (đa số cây gỗ có đường kính nhỏ). Trong quá trình kiểm tra dọc tuyến đường không có dấu hiệu của việc mở đường để khai thác lâm sản trái pháp luật.
Ngày 10/3/2022, Sở NN&PTNT giao Chi cục Kiểm lâm chủ trì tổ chức họp với Công an tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh và Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh để thống nhất hướng xử lý vụ việc; Kết quả cuộc họp các thành viên dự họp thống nhất và kết luận: việc Ban Quản lý dự án 46 – Bộ Tổng Tham mưu (Bộ Quốc phòng) thi công thực hiện dự án Đường Trường Sơn Đông tác động đến rừng và đất rừng khi chưa được cơ quan có thẩm quyền quyết định chuyển mục đích sử dụng rừng là sai quy định.
Bên cạnh đó, quá trình thi công đã thi công ra ngoài diện tích được UBND tỉnh ban hành quyết định thu hồi đất từ Vườn Quốc gia Bidoup – Núi Bà, chuyển mục đích sử dụng đất và giao cho Ban Quản lý dự án 46 – Bộ Tổng Tham mưu để xây dựng Đường Trường Sơn Đông gây thiệt hại đến rừng vượt mức tối đa xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Nghị định số 35/2019/NĐ-CP ngày 25/4/2019 của Chính phủ, có dấu hiệu của Tội Hủy hoại rừng theo quy định tại Điều 243 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017; Đơn vị chủ đầu tư tổ chức thi công Dự án Đường Trường Sơn Đông là Ban Quản lý dự án 46 thuộc Bộ Tổng Tham mưu (Bộ Quốc phòng), đối chiếu với các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, thống nhất chuyển hồ sơ vụ việc đến Cơ quan điều tra hình sự – Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam để giải quyết theo đúng thẩm quyền và đúng quy định của pháp luật
Trước đó, Tạp chí Kinh tế môi trường đã thông tin, ngày 14/2/ 2022, Sở NNPTNT tỉnh Lâm Đồng đã có văn bản số 33/BC-SNN báo cáo nhanh về việc Ban Quản lý dự án 46 – Bộ Tổng Tham mưu (Bộ Quốc phòng) tự ý mở đường Trường Sơn Đông đoạn đi qua Vườn Quốc gia Bidoup – Núi Bà khi chưa được cấp có thẩm quyền quyết định chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác.
Tại bản báo cáo thể hiện, tuyến đường được mở thuộc một phần các tiểu khu 22, 26 thuộc địa giới hành chính xã Đưng K’Nớ, huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng. Tổng chiều dài tuyến đường đã mở 3.321 m, bề rộng đường trung bình khoảng 04 m; trong đó: Trong ranh giới đã chuyển mục đích sử dụng đất rừng đặc dụng sang mục đích đất đường giao thông (ngoài quy hoạch lâm nghiệp): 2.254 m (2.254 m x 4 m = 9.016 m2 ) và nằm ngoài ranh giới đã chuyển mục đích sử dụng đất rừng đặc dụng sang mục đích đất đường giao thông (thuộc đất rừng đặc dụng): 1.067 m (1.067 m x 4 m = 4.268 m2 ).
Ngoài ra, còn 2 vị trí san ủi khác (làm mố cầu, làm đường) với tổng diện tích 8.300 m2 , gồm: Trong ranh giới đã chuyển mục đích sử dụng đất rừng đặc dụng sang mục đích đất đường giao thông (quy hoạch ngoài lâm nghiệp) là 7.300 m2 và ngoài ranh giới đã chuyển mục đích sử dụng đất rừng đặc dụng sang mục đích đất đường giao thông (thuộc đất rừng đặc dụng) là 1.000 m2.
Tại thời điểm kiểm tra, hiện trường đã bị đào bới, san lấp, rà sửa và đã hình thành tuyến đường (ô tô có thể đi được); mức độ thiệt hại về rừng là 100%; Quan sát dọc theo tuyến đường thì hiện nay chỉ còn lại rải rác một số cây rừng bị san ủi, múc bật gốc, bị đất đá san lấp bên mép đường.
Tại bản báo cáo cũng ghi nhận, Ban Quản lý dự án 46 – Bộ Tổng Tham mưu đã tự ý mở đường gây thiệt hại đến tài nguyên rừng khi chưa có quyết định chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác và chưa có quyết định cấp phép khai thác tận dụng lâm sản của cơ quan có thẩm quyền là không đúng quy định.
Trong quá trình thi công (tự ý mở đường), Ban Quản lý dự án 46 – Bộ Tổng Tham mưu đã thi công ra ngoài phạm vi, ranh giới thiết kế đã được cơ quan có thẩm quyền thẩm định hiện trạng tài nguyên rừng trên diện tích đã chuyển mục đích sử dụng từ đất rừng đặc dụng sang mục đích đất đường giao thông. Thời gian thực hiện mở đường khoảng từ tháng 4/2021 đến tháng 6/2021.
Từ kết quả kiểm tra và đề xuất của Sở NN&PTNT, UBND tỉnh Lâm Đồng đã ban hành văn bản số 870/UBND-LN ngày 14/2/2022 của UBND tỉnh Lâm Đồng về việc dừng toàn bộ việc tác động đến rừng và đất lâm nghiệp khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép; Sở NN&PTNT yêu cầu Ban Quản lý dự án 46 thực hiện dừng toàn bộ việc thi công đoạn đường Trường Sơn Đông đi qua Vườn Quốc gia Bidoup – Núi Bà có tác động đến rừng và đất rừng khi chưa được cơ quan có thẩm quyền quyết định chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác đến khi các cơ quan chức năng tỉnh Lâm Đồng hoàn thiện công tác kiểm tra, xác minh và lập hồ sơ xử lý theo đúng quy định pháp luật.
