Australia và New Zealand ngày 17/1 đã điều máy bay do thám để đánh giá thiệt hại, trong khi các đảo quốc Thái Bình Dương và nhiều tổ chức quốc tế bắt đầu nỗ lực cứu trợ cho Tonga.
Australia và New Zealand đã điều động các máy bay do thám hôm 17/1 để đánh giá thiệt hại ở Tonga, nơi đang bị cô lập với phần còn lại của thế giới sau khi núi lửa dưới đáy biển phun trào, Reuters đưa tin.
Thủ tướng Australia Scott Morrison cam kết hỗ trợ Tonga sớm nhất có thể nhưng cho biết tro bụi dày đặc từ núi lửa đã cản trở các nỗ lực của nước này.
Thiệt hại đáng kể
“Có rất nhiều thách thức ở đó với đám mây tro bụi khổng lồ, cùng sự gián đoạn liên lạc. Vì vậy, chúng tôi đang làm việc cùng nhau để hỗ trợ nhiều nhất có thể cho Tonga”, ông Morrison nói trên đài phát thanh 2GB ngày 17/1.
Bộ trưởng phụ trách khu vực Thái Bình Dương của Australia Zed Seselja cho biết các báo cáo ban đầu cho thấy không có thương vong hàng loạt và sân bay “có vẻ trong tình trạng tương đối tốt”. Tuy nhiên, vụ phun trào đã dẫn đến “thiệt hại đáng kể” về cầu đường tại Tonga.
“May mắn là đến thời điểm này, chúng tôi chưa nhận được thông tin nào về thương vong hàng loạt và đây rõ ràng là tin rất tốt. Nhưng thông tin rất giới hạn về các đảo vòng ngoài”, ông Zed Seselja cho biết.
Ông Seselja cho biết Australia đang liên lạc với Mỹ, New Zealand, Pháp và các quốc gia khác để phối hợp đối phó.
Sau khi sóng thần bất ngờ tràn vào quần đảo Tonga, New Zealand cũng ngay lập tức đưa ra lời đề nghị hỗ trợ quần đảo này. Bên cạnh việc cử máy bay do thám đến Tonga, hải quân New Zealand cũng đã chuẩn bị lên đường.
Trong khi đó, Hội Chữ thập đỏ cho biết họ đang huy động mạng lưới khu vực để ứng phó vụ phun trào núi lửa “tồi tệ nhất mà Thái Bình Dương đã trải qua trong nhiều thập kỷ”.
“Hội Chữ thập đỏ hiện có đủ hàng cứu trợ để hỗ trợ 1.200 hộ gia đình các vật dụng thiết yếu như bạt, chăn, bếp và bộ dụng cụ vệ sinh”, Katie Greenwood, Trưởng đoàn Hiệp hội Chữ thập Đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ khu vực Thái Bình Dương, nói.
Tổ chức này cho biết họ lo ngại rằng nhiều người thậm chí có thể không có nước uống vì tình trạng ngập mặn và ô nhiễm do tro bụi cùng sóng thần.
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres cho biết trên Twitter rằng các văn phòng của cơ quan này ở Thái Bình Dương đang sẵn sàng hỗ trợ.
Hiện vẫn chưa có báo cáo chính thức về số người bị thương hoặc tử vong ở Tonga do đường dây liên lạc bị gián đoạn. Tuy nhiên, hình ảnh vệ tinh cho thấy một số hòn đảo xa xôi đã bị chìm trong nước sau khi vụ phun trào núi lửa gây ra các trận sóng thần.
Mất liên lạc với Tonga
Vụ núi lửa phun trào ở Tonga hôm 15/1 đã kích hoạt sóng thần xung quanh Thái Bình Dương, gây ra “thiệt hại đáng kể” cho thủ đô của quốc đảo, nhưng mức độ tàn phá chưa được công bố vì thông tin liên lạc tiếp tục gián đoạn vào ngày 17/1.
Vụ phun trào hôm 15/1 mạnh đến mức sự tác động được ghi nhận trên khắp thế giới và rung chuyển tới tận Alaska, gây ra sóng thần tràn vào các bờ biển Thái Bình Dương từ Nhật Bản đến Mỹ.
Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern cho biết thủ đô Nuku’alofa của Tonga hứng chịu thiệt hại “đáng kể”, đồng thời nhấn mạnh rằng chưa có báo cáo nào về thương tích hoặc tử vong nhưng vẫn chưa thể đánh giá đầy đủ mức độ tàn phá do các đường dây liên lạc bị gián đoạn.
“Sóng thần đã gây ảnh hưởng đáng kể đến vùng bờ biển phía bắc Nuku’alofa, khiến tàu thuyền và những tảng đá lớn dạt vào bờ”, bà Ardern nói sau khi liên lạc với Đại sứ quán New Zealand tại Tonga.
“Nuku’alofa bị bao trùm trong một lớp màng bụi núi lửa dày đặc nhưng các điều kiện khác đã có phần ổn định”.
Tonga đang cần nguồn cung cấp nước, Thủ tướng Ardern nói, vì “đám mây tro bụi gây ô nhiễm”.
New Zealand đã cử một máy bay trinh sát của lực lượng không quân vào đầu ngày 17/1 “để hỗ trợ đánh giá tác động ban đầu đối với khu vực và các đảo trũng”, Lực lượng Quốc phòng New Zealand cho biết.
Văn phòng đối ngoại Australia cho biết Tonga cũng đã chấp nhận đề nghị từ Canberra, gửi chuyến bay giám sát tới, đồng thời cho biết Canberra cũng chuẩn bị sẵn sàng để cung cấp “nguồn trợ giúp nhân đạo quan trọng”.
Mỹ và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cam kết hỗ trợ, trong khi UNICEF cho biết đang chuẩn bị các vật dụng khẩn cấp để bay đến Tonga.
Đợt sóng cao 1,2 m tràn vào bờ biển ở thủ đô Tonga khiến nhiều người dân đã chạy trốn lên vùng đất cao hơn, để lại những ngôi nhà bị nước nhấn chìm, một số bị hư hỏng cấu trúc, do những viên đá nhỏ và tro bụi rơi từ trên trời xuống.
“Đợt sóng rất lớn, mặt đất rung chuyển, nhà của chúng tôi rung chuyển. Sóng đến từng đợt. Em trai tôi đã tưởng có bom nổ gần đó”, cư dân địa phương có tên Mere Taufa nói với trang Stuff hôm 16/1.
Taufa nói rằng nước dâng cao trong nhà cô vài phút sau đó và cô có thể nhìn thấy tường của ngôi nhà kế bên bị sập.
“Chúng tôi nhận ra ngay đó là một trận sóng thần. Nước tràn ồ ạt vào nhà”, Taufa nói.
“Bạn có thể nghe thấy tiếng la hét ở khắp nơi, mọi người gào thét để tìm kiếm sự an toàn, và cố gắng chạy lên vùng đất cao hơn”.
Sóng bất thường gây chết đuối ở Peru
Vua Tonga Tupou VI đã được một đoàn xe gồm cảnh sát và quân đội sơ tán khỏi cung điện ở Nuku’alofa và tới một khu biệt thự cách xa bờ biển.
Những bức ảnh vệ tinh cho thấy núi lửa Hunga Tonga-Hunga Ha’apai phun trào khói bụi vào không trung, kèm theo một tiếng gầm như sấm sét có thể nghe thấy ở cách xa 10.000 km tại Alaska, thẻo AFP.
Vụ phun trào gây ra sóng thần trên khắp Thái Bình Dương với những đợt sóng cao 1,74 m đo được ở Chanaral, Chile, cách đó hơn 10.000 km. Những đợt sóng nhỏ hơn được ghi nhận dọc bờ biển Thái Bình Dương từ Alaska đến Mexico.
Hai phụ nữ chết đuối trên một bãi biển ở miền Bắc Peru vì “sóng bất thường” từ vụ núi lửa phun trào, các nhà chức trách cho biết hôm 16/1. Cũng chịu tác động, nhiều khu vực ở phía nam Peru đã xảy ra ngập lụt khiến hàng chục người phải kêu gọi trợ giúp.
Tại California, thành phố Santa Cruz đã bị ngập lụt vì triều cường do sóng thần gây ra, trong khi những đợt sóng cao khoảng 1,2 m tràn vào bờ biển Thái Bình Dương của Nhật Bản.
Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ ghi nhận vụ phun trào hôm 15/1 tương đương với động đất 5,8 độ ở độ sâu bằng không, theo AFP.
Nhà khoa học người New Zealand Marco Brenna, giảng viên cao cấp tại Trường Địa chất thuộc Đại học Otago, mô tả tác động của vụ phun trào là “tương đối nhẹ”.
Tuy nhiên, ông cũng lo ngại khả năng xuất hiện thêm một vụ phun trào khác với tác động lớn hơn nhiều.new
