Nhiều chuyên gia y tế khuyến cáo, người dân không nên tự ý mua những kit test COVID-19 bằng nước bọt không rõ nguồn gốc xuất xứ, bán trôi nổi trên thị trường, đặc biệt trên mạng xã hội bởi những sản phẩm chưa được cấp phép lưu hành có thể cho kết quả không chính xác, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân.
Chưa được sử dụng rộng rãi
Như Lao Động đã đưa tin, thời gian gần đây, bên cạnh những loại kit test nhanh kháng nguyên SARS-CoV-2 qua ngoáy dịch tỵ hầu, những mẫu kit test nhanh bằng nước bọt đang được truy lùng ráo riết, bán mua tấp nập trên thị trường.
Các loại kit test này liên tục được quảng cáo là sản phẩm nhập khẩu trực tiếp từ một số nước như Đức, Hàn Quốc, Trung Quốc… Đặc biệt, theo lời quảng cáo của những người bán bộ kit test COVID-19 bằng mẫu nước bọt, điểm ưu việt là nhanh, tiện lợi, xoá đi ám ảnh lấy mẫu ở mũi, phù hợp với trẻ nhỏ.
Trao đổi với Lao Động về vấn đề trên, ThS. BS nội trú Nhi khoa Thiều Thị Huyền Nhung – Bệnh viện Nhi Trung ương – cho biết, ý nghĩa của test nhanh là phát hiện sàng lọc sớm, xử lý và cách ly những trường hợp nghi ngờ lây lan dịch bệnh ra cộng đồng. Theo đó, kit test nước bọt là lấy mẫu nước bọt ở vùng họng, cuống lưỡi. Tuy nhiên, BS Nhung cho rằng độ chính xác của test nước bọt không thể cao bằng test tỵ hầu. Lý do là, vùng nước bọt nồng độ virus thấp nên kết quả âm tính giả sẽ cao hơn so với lấy dịch vùng tỵ hầu.
“Test nhanh kháng nguyên chủ yếu lấy mẫu bệnh phẩm ở dịch tỵ hầu. Bởi vùng tỵ hầu là khu vực sinh sống và nhân lên chủ yếu của virus. Người dân không nên sợ trẻ con đau mà tìm mua và sử dụng các loại kit test trôi nổi, chưa được cấp phép. Sử dụng test nhanh phải quan tâm đến độ đặc hiệu, vùng nào có nồng độ virus cao, sẽ thực hiện lấy mẫu ở đó” – BS Nhung nói, đồng thời thông tin thêm, việc test virus ở trẻ em ví dụ như cúm A, cúm B, RSV, chân tay miệng đều test dịch tỵ hầu.
BS Trần Thị Tâm – từng công tác tại Khoa Khám bệnh Cấp cứu Bệnh viện Nhà Bè (TPHCM) cũng cho biết, kit test COVID-19 bằng nước bọt sử dụng mẫu nước bọt lấy từ sau cổ họng. Cơ chế xét nghiệm tương tự loại kit test lấy ở tỵ hầu đang được sử dụng hiện nay.
Tuy nhiên, để có được kết quả chính xác cần sử dụng các loại kit đáng tin cậy, có hiệu lực. Đặc biệt khi sử dụng phải tuân thủ theo hướng dẫn, quy trình kỹ thuật.
Theo một bác sĩ tại Bệnh viện E, kit test COVID-10 bằng nước bọt đã được một số nước trên thế giới phê duyệt. Tại Việt Nam, loại kit này chưa được triển khai sử dụng rộng rãi và Bệnh viện E cũng chưa khai thác sử dụng.
Trao đổi với Lao Động, Trung Tâm Xét Nghiệm Y Khoa Labviet (Nghệ An) cũng cho biết, đơn vị đã tiếp nhận một số mẫu test nhanh kháng nguyên bằng nước bọt để kiểm tra lại bằng xét nghiệm Realtime RT-PCR. Tuy nhiên, số lượng này rất ít nên chưa đủ số liệu đánh giá hay so sánh với các loại kit test COVID-19 bằng dịch tỵ hầu.
Cẩn trọng khi sử dụng
Theo ThS. BS nội trú Nhi khoa Thiều Thị Huyền Nhung – Bệnh viện Nhi Trung ương, F0 cộng đồng tăng nhanh kéo theo rất nhiều F1, F2, việc sử dụng kit test nhanh COVID-19, đặc biệt với trẻ em là vô cùng quan trọng. Điều này giúp phát hiện bệnh sớm, giúp theo dõi và điều trị cách ly sớm, giảm lây lan dịch bệnh trong cộng đồng.
Vì vậy, BS Nhung lưu ý, người dân không nên sử dụng những loại kit test trôi nổi trên thị trường, chưa có nguồn gốc, không được kiểm soát, xác minh.
“Để bảo đảm sức khỏe, cần sử dụng kit test COVID-19 được cấp phép lưu hành bởi Bộ Y tế, có rõ nguồn gốc, bảo đảm chất lượng và những bộ test lấy bệnh phẩm dịch tỵ hầu sẽ có kết quả chính xác hơn” – BS Nhung nói.
Theo Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Lạng Sơn, hiện nay có 2 loại loại test nhanh kháng nguyên cơ bản dựa trên mẫu bệnh phẩm đó là các loại test nhanh sử dụng mẫu bệnh phẩm bằng dịch tỵ hầu và các loại test nhanh sử dụng bệnh phẩm bằng nước bọt.
Hiện nay, Bộ Y tế đã cấp phép cho các loại test nhanh đủ tiêu chuẩn, sử dụng mẫu bệnh phẩm là dịch tỵ hầu và đang tiếp tục kiểm định đối với một số loại test sử dụng mẫu bệnh phẩm bằng nước bọt. Vì vậy, khi thực hiện test nhanh người dân cần tìm đúng loại test đã được Bộ Y tế công nhận và cho phép sử dụng tại Việt Nam, tránh mua hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc.
Nhiều chuyên gia y tế cũng khuyến cáo, người dân cần hết sức cảnh giác, không tự ý mua những loại kit xét nghiệm COVID-19 không rõ nguồn gốc, xuất xứ bán trôi nổi trên thị trường, đặc biệt trên mạng xã hội, tránh “tiền mất, tật mang”.
