Các nhân viên thực thi bảo vệ môi trường Brazil tuần này đã đóng cửa các chương trình khai thác gỗ liên quan đến hàng trăm công ty.
Nguyên nhân là, theo các nhân viên này cho biết, các công ty đang che đậy việc khai thác bất hợp pháp gỗ trong rừng nhiệt đới Amazon, như các tài liệu của chính phủ Brazil mà Reuters tiếp cận được cho thấy.
Hoạt động do cơ quan thực thi môi trường liên bang Ibama (Brazilian Institute for the Environment and Renewable Natural Resources) tiến hành cung cấp một cái nhìn hiếm hoi về việc gỗ rừng Amazon đã bị chặt bất hợp pháp được đưa vào chuỗi cung ứng gỗ hợp pháp, dưới vỏ bọc của các công ty ma và vận chuyển giả mạo.
Hoạt động cưỡng chế là một trong những hoạt động hiệu quả nhất từng được cơ quan môi trường tiến hành, bởi vì nó đã bắt được rất nhiều người trốn đằng sau hoặc làm ăn với các công ty ma chỉ tồn tại trên giấy tờ, một đặc vụ của cơ quan thực thi môi trường liên bang Ibama nói với Reuters.
Cơ quan thực thi môi trường liên bang Ibama xác định hơn 220 công ty và 21 đồn điền khai thác gỗ có liên quan đến nhiều âm mưu ngụy tạo nguồn gốc gỗ bất hợp pháp, theo các tài liệu mà Reuters đưa tin.
Cơ quan thực thi môi trường liên bang Ibama sẽ đưa ra các lệnh cấm vận đối với các công ty trong tuần này để ngăn họ bán gỗ và sẽ nộp hơn 50 triệu reais (8,76 triệu USD) tiền phạt, các tài liệu cho biết.
Cơ quan thực thi môi trường này cũng đã chuyển kết quả cho các công tố viên và cảnh sát để điều tra thêm về tội phạm, các tài liệu cho biết.
Ibama đã không trả lời yêu cầu bình luận.
Cơ quan này có thể đưa ra các hình phạt hành chính như phạt tiền và cấm vận nhưng không thể bắt giữ hoặc buộc tội hình sự. Các công ty và những người liên quan có thể khiếu nại các quyết định với cơ quan thực thi môi trường Ibama.
Dưới thời Tổng thống Jair Bolsonaro, số vụ phá rừng Amazon của Brazil vào năm 2021 đã tăng lên mức cao nhất trong 15 năm, theo số liệu thống kê chính thức của chính phủ.
Tổng thống Bolsonaro đã đẩy lùi các biện pháp bảo vệ môi trường và tìm cách giới thiệu nhiều hoạt động khai thác và trồng trọt hơn trong rừng Amazon, với lý do nêu ra là cần phải xóa đói giảm nghèo.
Theo đó, vào tháng 5/2021, các quan chức chính phủ Brazil bắt đầu tìm hiểu chi tiết về cái gọi là khu vực phát triển bền vững Amacro, nơi được hy vọng sẽ dẫn đến việc tăng cường nông nghiệp lớn ở Amazon. Vùng Amacro – một từ viết tắt được lấy từ các bang: Amazonas, Acre và Rondônia – là một vùng rộng lớn 465.800 km2 ở tây bắc Brazil.
Humberto de Aguiar, một công tố viên liên bang ở bang Acre, người chuyên xử lý các tội phạm về môi trường, nói rằng kế hoạch này có khả năng “hợp pháp hóa việc phá rừng đã được thực hiện”.
Cụ thể, Brazil cho phép khai thác gỗ hợp pháp, đưa ra một số nhượng bộ hạn chế cho phép chỉ chặt một phần cây trong một khu vực cụ thể và đặt hạn ngạch giới hạn việc khai thác.
Những hạn ngạch đó được đưa ra dưới dạng tín dụng sau đó đi kèm với gỗ khi nó được bán và bán lại, chứng nhận nguồn gốc hợp pháp của gỗ cho đến khi nó được sản xuất thành “thành phẩm” như đồ nội thất hoặc sàn nhà. Nhưng theo các kế hoạch, các công ty đã bán các khoản tín dụng mà không có gỗ, các tài liệu cho biết.
Sau đó, người mua sẽ gắn các khoản tín dụng không có gỗ vào gỗ có nguồn gốc bất hợp pháp bị khai thác trái phép từ các khu vực như các khu bảo tồn thiên nhiên được bảo vệ hoặc các vùng đất của các bộ lạc. Trong một số trường hợp, các công ty có liên quan là các công ty ma chỉ tồn tại trên giấy để tạo ra các khoản tín dụng, có thể đổi chủ nhiều lần trước khi được sử dụng, các tài liệu cho biết.
Kế hoạch này liên quan đến hơn 102.000 mét khối gỗ bị chặt phá bất hợp pháp từ các bang Para, Rondonia và Mato Grosso. Số lượng đó tương đương với việc chặt phá khoảng 97 km vuông rừng, một khu vực có diện tích lớn hơn Manhattan, nhưng vẫn chưa là gì so với số vụ phá rừng có diện tích hơn 13.000 km vuông được ghi nhận chính thức trong 12 tháng (từ tháng 8/2020 tới tháng 7/2021).
Khi được hỏi về phát hiện này, Raoni Rajao, một chuyên gia sử dụng đất tại Đại học Liên bang Minas Gerais, cho biết: “Đó chỉ là một giọt nước trong đại dương”.
Theo ông Rajao, phát hiện của cơ quan thực thi môi trường liên bang Ibama cung cấp một ví dụ cho thấy cách phổ biến nhất mà những kẻ khai thác gỗ bất hợp pháp bán gỗ của họ vào hệ thống hợp pháp. “Hiện tượng đó chắc chắn rất phổ biến”, ông nói.
Đại diện của cơ quan Ibama cho biết hầu hết gỗ khai thác trái phép được bán vào thị trường nội địa của Brazil với nhiều mục đích sử dụng khác nhau.
Nhà sản xuất hoặc người tiêu dùng cuối cùng thường không có cách nào để biết gỗ là bất hợp pháp vì gỗ dường như là hợp pháp trong hệ thống chính phủ, đại diện cho biết. Do đó, họ không thể chịu trách nhiệm, người này nói.
Khai thác có chọn lọc để lấy gỗ có giá trị thường là bước đầu tiên của nạn phá rừng, với phần rừng còn lại sau đó bị đốt để lấy đất làm nông nghiệp.
(1 USD = 5,7052 reais)
