“Mặt trái” của ngành hóa chất là gây ô nhiễm môi trường, vì vậy, cần đẩy mạnh kinh tế tuần hoàn để giải quyết được vấn đề này.
Công nghiệp hóa chất – “tấm huân chương hai mặt”
Theo báo cáo “Ngành công nghiệp hóa chất toàn cầu: Thúc đẩy tăng trưởng và giải quyết các thách thức về tính bền vững của thế giới” của Hiệp hội hóa chất quốc tế, ngành Hóa chất đóng góp ước tính 5,7 nghìn tỉ USD vào tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thế giới thông qua các tác động trực tiếp, gián tiếp, tương đương với 7% GDP của thế giới và hỗ trợ 120 triệu việc làm trên toàn thế giới.
Tuy nhiên, đây cũng là ngành đặt ra nhiều vấn đề về môi trường, sức khỏe con người và biến đổi khí hậu. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), việc quản lý hóa chất không chặt chẽ trong năm 2016 đã dẫn đến ít nhất 1,6 triệu ca tử vong trên toàn thế giới.
Chiều 16.12.2021, phát biểu tại hội thảo “Kinh tế tuần hoàn và vai trò của hóa học và công nghiệp hóa chất” do Bộ Công Thương, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TNMT), UNDP và Hội Hóa học Việt Nam tổ chức, ông Võ Tuấn Nhân – Thứ trưởng Bộ TNMT – cho biết: “Ngành công nghiệp hóa chất có thể đã là ngành có nhiều tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường và rủi ro môi trường, nhưng trên thực tế ngành hóa chất đã tạo ra các giải pháp công nghệ, các công cụ và vật liệu để giải quyết ô nhiễm cho chính mình và những nguồn ô nhiễm khác; và khi thực hiện kinh tế tuần hoàn thì vai trò của khoa học hóa học và ngành công nghiệp hóa chất là không thể phủ nhận”.
Phát triển chuỗi kinh tế tuần hoàn trong công nghiệp hóa chất
Ông Lê Quốc Khánh – Chủ tịch Hội hóa học Việt Nam – cho rằng, hóa học và công nghiệp hóa chất chính là công cụ không thể thiếu để thực thi một nền kinh tế tuần hoàn. Hóa học và công nghiệp hóa chất đã và sẽ là ngành giao thoa của các yêu cầu về nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên không tái tạo, tăng khả năng khai thác, phát triển, sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên tái tạo (kể cả chất thải) để đồng thời giải quyết những xung đột về phát triển và môi trường và xã hội trong những xu thế hiện đại và văn minh hóa ở tất cả các quốc gia, trong đó có Việt Nam”.
“Kinh tế tuần hoàn là giải pháp quan trọng để giảm thiểu phát sinh chất thải và ô nhiễm môi trường” – ông Lê Quốc Khánh khẳng định.
Theo ý kiến của ông Nguyễn Văn Thanh – Cục trưởng Cục Hóa chất (Bộ Công Thương), ngành công nghiệp hóa chất là ngành sử dụng nhiều tài nguyên thiên nhiên (quặng apatit, than đá, dầu mỏ…) đồng thời cũng là ngành phát sinh ra nhiều chất thải nguy hại. Nhiều sản phẩm của ngành công nghiệp hóa chất hiện nay chưa được sử dụng hiệu quả hoặc chưa được xử lý triệt để.
Chính vì vậy, theo Bộ Công Thương, trong chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2040 mà Bộ Công Thương đang trình Chính phủ, cũng ưu tiên, khuyến khích đầu tư xây dựng các tổ hợp công nghiệp hóa chất, các khu công nghiệp hóa chất chuyên sâu với nhiều doanh nghiệp hóa chất có liên quan để tạo thành chuỗi liên kết để phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn.
Theo ông Patrick Haverman – Phó Trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam, để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong lĩnh vực hóa học và công nghiệp hóa chất, cần phải tiến hành đánh giá tổng thể 10 phân ngành của lĩnh vực hóa chất và qua đó xây dựng kế hoạch áp dụng kinh tế tuần hoàn, với ưu tiên từ các hoạt động thiết thực, dễ thực hiện, dễ tạo sự thay đổi.
“Áp dụng các mô hình kinh doanh bền vững và kinh tế tuần hoàn, các doanh nghiệp có thể tạo ra giá trị theo bốn khía cạnh chính: Tạo doanh thu, nâng cao thương hiệu, tiết kiệm chi phí, giảm thiểu rủi ro” – ông Patrick Haverman nói.
