Các kết quả thí nghiệm ban đầu cho thấy các loại vaccine hiện có kém hiệu quả hơn đối với Omicron, biến thể mới của SARS-CoV-2; và tiêm mũi thứ ba tăng cường sẽ cải thiện khả năng miễn dịch chống lại biến thể này.
Các nhà nghiên cứu ở Botswana và Nam Phi đã xác định Omicron vào cuối tháng 11. Omicron mang một số lượng lớn đột biến trong protein gai – mục tiêu chính của các phản ứng miễn dịch. Dữ liệu sơ bộ từ Nam Phi và các nơi khác cho thấy biến thể này có khả năng lây truyền cao – nhanh hơn Delta vài lần – và có thể gây tái nhiễm ở những người đã có miễn dịch với các biến thể khác.
Mới đây, bốn nhóm nghiên cứu riêng biệt từ các nơi khác nhau trên thế giới đã sử dụng hai loại xét nghiệm trong phòng thí nghiệm để kiểm tra khả năng né tránh các kháng thể trung hòa (có được do tiêm chủng hoặc nhiễm COVID-19 trong quá khứ) của Omicron.
Các kết quả từ bốn nhóm đều cho thấy Omicron có khả năng làm giảm hiệu lực của các kháng thể trung hòa mạnh hơn bất kỳ biến thể SARS-CoV-2 đang lưu hành nào khác. (Khả năng làm giảm hiệu lực kháng thể trung hòa của Omicron khác nhau giữa các nghiên cứu khác nhau; mỗi nghiên cứu xét nghiệm máu của những người có tiền sử tiêm chủng và nhiễm trùng khác nhau.).
Trong đó, nghiên cứu do nhà virus học Alex Sigal, tại Viện Nghiên cứu Sức khỏe Châu Phi, Durban, Nam Phi, phát hiện, huyết thanh từ 12 người được tiêm vaccine Pfizer-BioNtech có hiệu lực chống lại Omicron thấp hơn trung bình 40 lần so với các chủng SARS-CoV-2 trước đây.
Hai nghiên cứu khác, một nghiên cứu do Pfizer và BioNtech báo cáo trong thông cáo báo chí ngày 8/12, và một nghiên cứu do nhà virus học Sandra Ciesek tại Đại học Goethe ở Frankfurt, Đức công bố trên Twitter, cho kết quả tương tự.
Nghiên cứu thứ tư, do Murrell và nhà virus học Daniel Sheward, tại Viện Karolinska, báo cáo Omicron có khả năng làm giảm hiệu lực của các kháng thể trung hòa, nhưng không mạnh như các nghiên cứu trên. Nhóm Murrell thử nghiệm ở hai nhóm người tham gia khác nhau: 17 nhân viên y tế, tất cả đều đã bị nhiễm COVID-19 trước đó và 17 người Thụy Điển hiến máu.
Nhiều khả năng vaccine bị giảm hiệu lực bởi Omicron – nhưng chưa thể xác định chính xác là giảm bao nhiêu. “Vẫn còn một chút nghi vấn về mức độ giảm,” Murrell nói. Nhóm Sigal thì phát hiện ra rằng những người từng bị nhiễm bệnh trước khi tiêm chủng có xu hướng có mức kháng thể trung hòa chống lại Omicron cao hơn những người được tiêm chủng mà không có tiền sử nhiễm bệnh.
Nghiên cứu của Pfizer-BioNtech cho thấy mức kháng thể trung hòa chống lại Omicron ở những người đã tiêm ba mũi Pfizer-BioNtech tương đương với mức kháng thể trung hòa chống lại các biến thể SARS-CoV-2 khác ở những người mới tiêm hai mũi. Dựa trên kết quả đó, Pfizer-BioNtech cho rằng mức độ bảo vệ chống lại Omicron ở những người đã tiêm ba mũi sẽ tương đương với mức độ bảo vệ chống lại các biến thể khác ở những người đã tiêm hai mũi – Giám đốc điều hành BioNTech Uğur Şahin cho biết tại một cuộc họp báo vào ngày 8/12.
Danny Altmann, nhà miễn dịch học tại Đại học Imperial College London, đồng ý rằng tăng cường mức độ kháng thể bằng mũi tiêm thứ ba sẽ giúp bảo vệ chống lại Omicron.
Tuy nhiên, quan trọng là phải xác định mức độ của các cơ chế miễn dịch ngoài kháng thể trung hòa, chẳng hạn như tế bào T, trong việc giúp giảm khả năng bệnh tiến triển nặng sau khi nhiễm, theo Jesse Bloom, nhà sinh học tiến hóa tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson, Seattle.
