Dịch sốt xuất huyết đã bước vào mùa cao điểm khi số lượng bệnh nhân tăng. Đặc biệt, phần lớn trường hợp diễn biến nặng do chủ quan, tự điều trị tại nhà.
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue gây ra, có thể gây thành dịch. Virus xâm nhập từ người bệnh sang người lành thông qua vết đốt từ muỗi vằn (Aedes aegypti).
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp sốt xuất huyết vào loại bệnh đáng được quan tâm nhất do muỗi truyền. Bệnh lây lan với tốc độ rất nhanh. Trong 50 năm qua trên toàn thế giới, các ca nhiễm bệnh sốt xuất huyết đã tăng lên hơn 30 lần.
Bệnh xảy ra quanh năm nhưng thường bùng phát thành dịch lớn vào mùa mưa, nhất là vào các tháng 7, 8, 9, 10.
Bệnh sốt xuất huyết do virus Dengue có 4 type gây bệnh. Do miễn dịch được tạo thành sau khi mắc bệnh chỉ có tính đặc hiệu đối với từng type, vì vậy chúng ta có thể mắc sốt xuất huyết nhiều lần.
Triệu chứng sốt xuất huyết
Tùy vào giai đoạn và mức độ bệnh, những triệu chứng của sốt xuất huyết sẽ khác nhau.
Ở thể nhẹ, người bệnh gặp triệu chứng sốt cao đột ngột 39-40 độ C, có thể kéo dài 4-7 ngày và rất khó hạ sốt; đau đầu dữ dội ở vùng trán, sau nhãn cầu; đau nhức khớp và cơ; buồn nôn và nôn; có tình trạng nổi mẩn đỏ, phát ban.
Ở thể nặng, bệnh nhân có dấu hiệu xuất huyết với các chấm ngoài da, chảy máu cam, chảy máu chân răng, vết bầm tím, nôn ra máu, đi ngoài phân đen; mệt mỏi, đau bụng nhiều, nôn, chân tay lạnh, người vật vã, hốt hoảng. Nếu không được cấp cứu và điều trị kịp thời, người bệnh có thể tử vong.
Một số bệnh nhân có thể bị sốc Dengue sớm. Đây là thể bệnh nghiêm trọng nhất đối với người mắc sốt xuất huyết. Người bệnh có thể xuất hiện tình trạng xuất huyết nặng và tụt huyết áp, tổn thương nhiều cơ quan: gan, thận, não; ứ dịch ở khoang màng phổi và ổ bụng nhiều. Trường hợp này nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong.
Sai lầm khi điều trị
Thứ nhất, người dân thường chủ quan không đi khám bệnh. Sốt xuất huyết được chia thành 3 mức độ: nhẹ, có dấu hiệu cảnh báo và nặng. Dù mức độ nhẹ, có thể được chỉ định điều trị tại nhà, người bệnh vẫn cần đi khám để được chẩn đoán và theo dõi vì bệnh có thể diễn biến nặng.
Sốt xuất huyết ở mức độ nặng có thể gây ra biến chứng nặng như xuất huyết nội tạng, tổn thương não, tổn thương gan thận, thậm chí tử vong nếu không được phát hiện kịp thời.
Thứ hai, không ít người quan niệm hết sốt là khỏi bệnh. Sau giai đoạn sốt cao lại chính là giai đoạn nguy hiểm nhất nhất của bệnh. Sau 2-7 ngày, phần lớn người bệnh đã hết sốt và cảm thấy dễ chịu hơn nhưng đây là giai đoạn tiểu cầu giảm nặng và thoát huyết tương. Triệu chứng bắt đầu nhận rõ như xuất huyết dưới da, chảy máu cam,… Tùy vào mức độ cũng như biến chứng của bệnh có thể dẫn đến chảy máu nội tạng, tràn dịch màng phổi, xuất huyết tiêu hóa, sốc dengue, thậm chí tử vong.
Chính vì vậy, đây là giai đoạn bệnh nhân cần được bác sĩ theo dõi sát sao và nên nghỉ ngơi tuyệt đối, hạn chế vận động nặng, đi lại nhiều.
Cuối cùng, nhiều người cho rằng số xuất huyết chỉ mắc một lần trong đời. Bệnh sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra với 4 type, ký hiệu là D1, D2, D3, D4. Vì vậy, một người có thể mắc sốt xuất huyết 4 lần trong đời với 4 type virus khác nhau.
Làm gì khi nghi ngờ mắc bệnh?
Khi phát hiện các dấu hiệu nghi ngờ mắc sốt xuất huyết, bệnh nhân cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, xét nghiệm, chẩn đoán và điều trị phù hợp. Việc này tránh tình trạng nhầm lẫn sang những căn bệnh khác có triệu chứng bệnh tương tự.
Trong 3-4 ngày đầu, nếu có chỉ định theo dõi tại nhà, người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ những lời khuyên sau:
– Nằm nghỉ ngơi.
– Ăn thức ăn dễ tiêu hóa như cháo, súp, sữa; uống nhiều nước, có thể cho bệnh nhân uống dung dịch Oresol, nước trái cây, duy trì 1,2-2,5 lít nước/ngày.
– Uống thuốc hạ sốt, lưu ý chỉ dùng Paracetamol (không được sử dụng Ibuprofen hoặc Aspirin vì có nguy cơ gây chảy máu), đồng thời chườm mát cho người bệnh. Việc uống sai thuốc, hay quá liều đều gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.
– Theo dõi liên tục, nếu thấy bệnh nhân có diễn biến nghiêm trọng hơn như li bì, bứt rứt, vật vã, chân tay lạnh, đau bụng, nôn nhiều, cần phải đưa ngay đến cơ sở y tế.
– Nếu không có diễn biến bất thường, bệnh nhân cũng cần đến khám lại theo hẹn của bác sĩ.
– Không dùng thuốc kháng sinh ngoại trừ có nguy cơ bị nhiễm trùng, cần có sự tư vấn của bác sĩ, không tự ý dùng thuốc.
– Không nên ăn những loại thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay, uống rượu bia, hút thuốc lá.
Bài viết do thiếu tá, bác sĩ Nguyễn Thị Hiệp, khoa A4B, Viện Lâm sàng các bệnh truyền nhiễm, Bệnh viện Trung ương Quận đội 108, cung cấp thông tin.
