Phát triển bản đồ lũ lụt trực tuyến – công cụ đắc lực cho các nước

Công cụ lập bản đồ lũ lụt thế giới trực tuyến miễn phí do Đại học Liên Hợp Quốc phối hợp phát triển giúp các quốc gia phòng chống lũ lụt hiệu quả.

Lũ lụt trong thập kỷ qua ảnh hưởng cuộc sống của hơn nửa tỉ người, chủ yếu ở các nước có thu nhập thấp và trung bình, gây ra thiệt hại gần 500 tỉ USD. (Ảnh: AFP)

Theo các chuyên gia tại Đại học Liên Hợp Quốc (UNU), lũ lụt trong thập kỷ qua đã ảnh hưởng đến cuộc sống của hơn nửa tỉ người, chủ yếu ở các nước có thu nhập thấp và trung bình, gây ra thiệt hại gần 500 tỉ USD. Những trận lũ lụt gần đây trên toàn thế giới dưới do biến đổi khí hậu đã làm gia tăng nhanh chóng số người bị ảnh hưởng, thiệt hại và tử vong. Ước tính có khoảng 1,5 tỉ người phải sống trong nguy cơ hứng chịu các trận lũ lụt dữ dội.

Liên Hợp Quốc phát triển công cụ bản đồ lũ lụt thế giới trực tuyến

Các chuyên gia Viện Nước, Môi trường và Sức khỏe của Đại học Liên Hợp Quốc (UNU-INWEH) ở Hamilton, Canada đã phối hợp với Google, MapBox cùng đối tác khác để phát triển và ra mắt công cụ tạo bản đồ chính xác và nhanh chóng về lũ lụt trên toàn thế giới kể từ năm 1985. Công cụ lập bản đồ lũ lụt thế giới trực tuyến miễn phí với độ phân giải chi tiết đến từng đường phố dự kiến sẽ là công cụ đắc lực cho tất cả quốc gia trên thế giới, trong bối cảnh các trung tâm dự báo lũ lụt của nhiều nước thiếu khả năng vận hành các mô hình dự báo phức tạp.

Bằng cách truy cập đường link website https://floodmapping.inweh.unu.edu, bản đồ lũ lụt sẽ hiện ra và dễ dàng sử dụng. Công cụ cho phép người dùng điều chỉnh các biến số để giúp xác định các lỗ hổng trong phòng chống và ứng phó với lũ lụt cũng như lập kế hoạch phát triển trong tương lai tất cả hạng mục, chẳng hạn địa điểm an toàn để xây dựng hoặc nâng cấp cơ sở hạ tầng, hoặc phát triển nông nghiệp.

Màn hình hiển thị bản đồ lũ lụt thế giới trực tuyến trên website https://floodmapping.inweh.unu.edu. (Ảnh: UNU-INWEH)

Công cụ đắc lực cho các quốc gia

Công cụ lập bản đồ lũ lụt thế giới sử dụng Google Earth Engine kết hợp với dữ liệu vệ tinh Landsat thu thập trong nhiều thập kỷ kể từ năm 1985, tạo ra một bản đồ chi tiết về tình trạng ngập lụt trong những thập kỷ gần đây trên toàn cầu. Theo giải thích của nhóm nghiên cứu, bản đồ có chứa các lớp phủ dữ liệu sẵn có về dân số, các tòa nhà và việc sử dụng đất nên rất hữu ích cho hoạt đồng lập kế hoạch cộng đồng, phân vùng xây dựng, đánh giá bảo hiểm và hơn thế nữa.

Để kiểm chứng, các nhà khoa học đã dùng công cụ mới nhanh chóng tạo ra bản đồ lũ lụt trong vòng 1 phút và so sánh với các sự kiện lũ lụt được ghi lại ở Australia, Bangladesh, Canada, Campuchia, Ấn Độ, Mozambique, Sri Lanka và Thái Lan. Kết quả, bản đồ được tạo ra bằng công cụ mới của Liên Hợp Quốc khớp với thực tế và có độ chính xác 82%.

Kể từ năm 1985, đã có 103 trận lũ lụt lớn và thông tin về mỗi trận lũ lụt đó đã có sẵn trong công cụ. Công cụ này cũng đồng thời phản ánh cả những trận lũ lụt mới ngay sau khi chúng xảy ra nhằm cung cấp bản đồ cập nhật nhất có thể.

Cộng tác viên dự án, Tiến sĩ Duminda Perera của UNU-INWEH cho biết: ”Việc vẽ nên một bức tranh chi tiết về các khu vực từng xảy ra lũ lụt và tiềm ẩn nguy cơ lũ lụt sẽ có ý nghĩa vô giá đối với bất kỳ cơ quan quy hoạch đô thị và khu vực nào”.

Nhóm các nhà khoa học của Liên Hợp Quốc có kế hoạch mở rộng công cụ và đưa vào vận hành để sử dụng miễn phí từ năm 2022. Công cụ này cũng sẽ sử dụng trí tuệ nhân tạo để tạo bản đồ nguy cơ lũ lụt hiện tại và tương lai cho 3 kịch bản biến đổi khí hậu ở cấp thành phố, quận/huyện và lưu vực sông.

Tiến sĩ Mehmood cho rằng, tỉ lệ bảo hiểm liên quan đến thiên tai, thiệt hại về người và kinh tế liên quan đến lũ lụt… có thể được ước tính bằng cách sử dụng công cụ mới. Các lỗ hổng tiềm ẩn của chuỗi cung ứng cũng có thể được tiết lộ. Và trong các thảm họa, công cụ này có thể được sử dụng để giúp xác định các tuyến đường cứu trợ khẩn cấp.

Liên Hợp Quốc cho hay: ”Việc tạo ra mạng lưới an toàn này sẽ có ý nghĩa sâu rộng đối với các mục tiêu phát triển toàn cầu và thúc đẩy các nền kinh tế và quốc gia an toàn hơn”.