Trong những năm gần đây, nỗ lực ngăn chặn tình trạng săn bắn và buôn bán trái phép sừng tê giác trên thế giới đã đạt được một số kết quả tích cực. Đáng chú ý, số lượng cá thể tê giác bị xâm hại hàng năm ở Nam Phi đã giảm từ hơn 1.000 cá thể vào năm 2017 còn khoảng gần 400 cá thể vào năm 2020.
Tại Việt Nam, Bộ luật Hình sự (sửa đổi, bổ sung năm 2017) đã được áp dụng từ năm 2018 với mức hình phạt nghiêm khắc hơn với tội phạm về động vật hoang dã nói chung và tê giác nói riêng.
Theo đó, một đối tượng có thể bị xử phạt tối đa lên tới 15 năm tù giam với các vi phạm liên quan đến tê giác và sừng tê giác, cao hơn gấp đôi so với quy định trước đây.
Từ những nỗ lực của cơ quan bảo vệ pháp luật, nhiều đối tượng cầm đầu đường dây buôn bán, vận chuyển trái phép sừng tê giác lớn tại Việt Nam cũng đã bị bắt giữ và áp dụng các hình phạt nghiêm khắc.
Theo thống kê của Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên, trong số 20 vụ án liên quan đến buôn bán trái phép sừng tê giác từ năm 2018 đến nay đã có 14 vụ án được các cơ quan bảo vệ pháp luật đưa ra xét xử. Trong đó, có nhiều vụ án áp dụng bản án tù giam nghiêm khắc cho các đối tượng vi phạm.
Tuy nhiên, những mối đe dọa tới quần thể tê giác vẫn còn tiếp diễn và tê giác tại châu Phi vẫn tiếp tục bị sát hại để lấy sừng, phục vụ nhu cầu tiêu thụ sử dụng tại một số quốc gia châu Á, trong đó có Việt Nam.
Theo đó, Việt Nam không chỉ bị coi là một thị trường tiêu thụ sừng tê giác lớn trên thế giới mà cũng đồng thời được biết đến là một quốc gia trung chuyển sừng tê giác sang nước thứ ba.
Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, hoạt động nhập lậu các lô hàng ngà voi, sừng tê giác về Việt Nam có thể bị chậm lại, nhưng hoạt động quảng cáo, rao bán sừng tê giác trên internet lại vẫn có dấu hiệu tăng mạnh trong thời gian vừa qua.
Chỉ tính riêng trong năm 2020, Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên đã ghi nhận 74 vụ việc vi phạm liên quan đến sừng tê giác, trong đó có 62 vụ việc về quảng cáo, rao bán trên internet, các cơ quan chức năng cũng tịch thu gần 140 kg sừng tê giác trong một số vụ án được khám phá. Con số vụ việc về sừng tê giác được Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên ghi nhận trong sáu tháng đầu năm 2021 là 34 vụ việc.
Từ năm 2010, ngày 22/9 đã được chọn là Ngày Tê giác Thế giới nhằm góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về việc bảo tồn tê giác.
Nhân dịp này, cộng đồng bảo vệ động vật hoang dã mong muốn các cơ quan chức năng, tiếp tục tăng cường đấu tranh với các vi phạm về động vật hoang dã nói chung và tê giác nói riêng.
Đặc biệt là cần tập trung các nguồn lực vào việc điều tra, làm rõ các đường dây buôn bán, vận chuyển sừng tê giác trái phép; áp dụng các bản án nghiêm khắc dành cho các đối tượng phạm tội để răn đe, giáo dục, phòng ngừa loại tội phạm này.
Cùng với đó, cần tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, kêu gọi cộng đồng xã hội chung tay bảo vệ loài tê giác…
