Hàng loạt vi phạm tại dự án khai thác tại mỏ Vonfram đa kim Núi Pháo, xã Hùng Sơn và xã Hà Thượng, huyện Đại Từ, Thái Nguyên vừa bị Thanh tra Chính phủ chỉ ra. Trách nhiệm thuộc về UBND tỉnh Thái Nguyên.
Quên tính tiền khai thác khoáng sản trên diện tích 90ha?
Theo kết luận thanh tra công tác quản lý, sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng và khai thác tài nguyên, khoáng sản của tỉnh Thái Nguyên (giai đoạn 1/1/2010-31/12/2018), Thanh tra Chính phủ (TTCP) chỉ rõ nguy cơ thất thu ngân sách trong việc tạm tính tiền cấp quyền khai thác tại mỏ Vonfram đa kim Núi Pháo, xã Hùng Sơn và xã Hà Thượng, huyện Đại Từ, Thái Nguyên.
Cụ thể, TTCP xác định việc xác định tạm tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản theo Quyết định số 500/QĐ-BTNMT ngày 4/3/2015, do ông Nguyễn Văn Thuấn ký (thừa ủy quyền của Bộ trưởng Bộ TN-MT) mới tính phần khai thác lộ thiên 55.192.000 tấn, không tính phần trữ lượng khai thác bằng phương pháp hầm lò 28.028.000 tấn trong khu vực khai thác 90ha là chưa phù hợp khoản 2 Điều 3 Nghị định số 203/2013/NĐ-CP ngày 28/11/2013, có nguy cơ thất thu ngân sách Nhà nước.
TTCP xác định, trách nhiệm này thuộc Bộ TN-MT; ông Nguyễn Văn Thuấn, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Khoáng sản Việt Nam và các cơ quan khác có liên quan.
Đáng chú ý, TTCP cũng cho biết, năm 2017, Bộ TN-MT đã có Kết luận thanh tra xung quanh việc quản lý, sử dụng đất đai tại dự án khai thác, chế biến khoáng sản Núi Pháo do Công ty TNHH khai thác chế biến khoáng sản Núi Pháo (Công ty Núi Pháo) làm chủ đầu tư.
Chưa hoàn thành bồi thường, TĐC đã lấy đất giao cho doanh nghiệp
Kết luận thanh tra cho biết, diện tích 19,72 ha được UBND tỉnh Thái Nguyên thu hồi và giao cho Công ty Núi Pháo nhưng đến nay chưa hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho 11 hộ gia đình, cá nhân.
Diện tích trên 46 ha được UBND tỉnh Thái Nguyên thu hồi và giao cho công ty từ năm 2007 không còn nhu cầu sử dụng nhưng chưa hoàn chỉnh thủ tục bàn giao cho địa phương quản lý và sử dụng theo quy định.
66 ha được tỉnh Thái Nguyên thu hồi và giao cho doanh nghiệp từ năm 2009 nhưng không có trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, nằm ngoài quy hoạch của dự án nhưng chưa hoàn thiện hồ sơ để trả lại đất.
Gần 3 ha đất nông nghiệp của 50 hộ gia đình, cá nhân được thuê để sử dụng làm kho hàng và bãi để xe phục vụ cho hoạt động của công ty không có trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và chưa làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo quy định.
Diện tích trên 21 ha thuộc xóm 3, xóm 4 xã Hà Thượng (khoảng 217 hộ gia đình, cá nhân) chưa thực hiện thủ tục quy hoạch sử dụng đất được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Ngoài ra, diện tích 1,5 ha của 26 hộ gia đình, cá nhân thuộc xóm 2, xã Hà Thượng chưa hoàn thiện thủ tục quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
“Trách nhiệm thuộc UBND tỉnh Thái Nguyên, Sở TN-MT, UBND huyện Đại Từ và Công ty Núi Pháo”- TTCP nêu.
Phí 180.000 đồng/tấn chỉ kê khai 50.000 đồng/tấn
Ngoài ra, quá trình thanh tra còn làm rõ, tại dự án khai thác chế biến thiếc – bismut Tây Núi Pháo (thuộc xã Hùng Sơn và Hà Thượng, huyện Đại Từ), Công ty CP Kim Sơn bắt đầu khai thác ngày 1/7/2012 khi chưa được cơ quan thẩm quyền giao đất là vi phạm khoản 3, Điều 94 Luật Đất đai năm 2003.
Việc Công ty Kim Sơn kê khai sản lượng năm 2013 và 2014 áp dụng mức phí 50.000 đồng/tấn không đúng với mức phí phải nộp 180.000/tấn theo loại khoáng sản ghi trong giấy phép khai thác là vi phạm khoản 3 Điều 1 Thông tư 158/2011/TT-BTC ngay 16/11/2011 của Bộ Tài chính.
Chênh lệch số tiền phí bảo vệ môi trường công ty còn phải nộp là 1.739.581.000 đồng.
Theo TTCP, trách nhiệm của các vi phạm trên thuộc UBND tỉnh Thái Nguyên, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở TN-MT và Công ty CP Kim Sơn.
Còn tại dự án mỏ Thiếc Đông Núi Pháo (xã Cù Vân, huyện Đại Từ), TTCP chỉ rõ, từ tháng 7/2015 đến nay, doanh nghiệp chưa thực hiện làm các thủ tục để cấp có thẩm quyền giao và cho thuê đất; chưa thực hiện khai thác mỏ.
Bên cạnh đó, công ty còn nợ đọng số tiền 1.041.981.372 đồng gồm: tiền cấp quyền khai thác là 172.835.000 đồng; tiên ký quỹ bảo vệ, phục hồi môi trường là là 869.146.372 đồng. Trách nhiệm thuộc UBND tỉnh, Sở TN-MT, Cục thuế Thái Nguyên.
Đề nghị Bộ TN-MT kiểm điểm, có hình thức xử lý nghiêm
Trước những vi phạm nêu trên, TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Thái Nguyên khẩn trương tổ chức thực hiện, khắc phục các nội dung vi phạm về đất đai và môi trường đã được Bộ TN-MT nêu trong Kết luận số 2065/KL-BTNMT tại dự án khai thác, chế biến khoáng sản Núi Pháo do Công ty TNHH khai thác chế biến khoáng sản Núi Pháo làm chủ đầu tư.
Đồng thời kiến nghị giao Bộ TN-MT chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, Bộ Tư pháp và UBND tỉnh Thái Nguyên rà soát lại các vấn đề có liên quan về trữ lượng, việc cấp phép khai thác hầm lò tại mỏ Núi Pháo; xác định tiền cấp quyền khai thác khoáng sản cả về giá, cả về trữ lượng và yêu cầu doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ tài chính theo đúng quy định pháp luật.
Đặc biệt, TTCP đề nghị Bộ TN-MT tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm minh đối với tập thể, cá nhân có liên quan trong việc tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản nêu trên.
