Sau kết luận của Thanh tra Chính phủ (số 602/KL-TTCP, ngày 27/4/2020) về chấp hành pháp luật công tác quy hoạch, quản lý đất đai… tình hình chặt phá, lấn chiếm đất rừng trên đảo Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang đã giảm mạnh. Tuy nhiên vẫn còn một “thế giới ngầm” đang hoạt động khá mạnh “tấn công” vào rừng và đất rừng.
Điểm nóng vùng Nam đảo
Cuối tháng 6/2021, phóng viên báo Kinh tế và Đô thị tiếp tục nhận được đơn tố cáo của người dân về việc các nhóm “lâm tặc” đang lén lút bao chiếm đất rừng tại Bãi Khem, phường An Thới (TP Phú Quốc).
Trên đường vào biển Bãi Khem (một bãi biển đẹp nổi tiếng trên đảo Phú Quốc) nhiều khu vực đất rừng đã bị lấn chiếm, với cọc bê tông, hàng rào kẽm gai, tole, thậm chí xây kiên cố. Người dân địa phường cho biết một số băng nhóm đã lén lút lấn chiếm, thi công hàng rào. Quá trình bao chiếm đất rừng đã xảy ra tranh giành quyết liệt giữa các băng nhóm.
Chúng tôi lội qua Bãi Khem đi sâu vào một khu rừng nguyên sinh, tuy nhiên nơi đây rừng cũng đã bị rỗng ruột.
Bà Giang Thị Lệ Phương – Giám đốc Công ty TNHH MTV du lịch sinh thái Xuân Phúc Phú Quốc cho biết: “Đây là khu vực rừng nằm trong dự án xây dựng viện điều dưỡng và trồng cây dược liệu quý, kết hợp du lịch sinh thái của công ty chúng tôi. Dự án này đã được Sở TN&MT tỉnh Kiên Giang lập biên bản bàn giao ranh giới, mốc giới, xác định tọa độ thực địa vùng dự án 12,5 ha từ năm 2019. Tuy nhiên nhiều băng nhóm đã làm giấy tờ giả mạo, mua bán đất rừng bất hợp pháp, qua tay nhiều người trên vùng dự án. Chúng còn làm hàng rào, đánh dấu sơn lên đá, lên các gốc cây, chôn cột mốc từ rừng chạy xuống mặt biển. Những nhóm người lạ mặt còn đe dọa, uy hiếp nhân viên bảo vệ của Công ty Xuân Phúc”.
Tại khu vực rừng nói trên, vào cuối năm 2020 đã xảy ra một vụ “thảm sát” rừng quy mô lớn. Ghi nhận của phóng viên thời điểm đó, có hàng loạt cây rừng đã bị đốn hạ, nhiều cây mới bị chặt phá nhựa còn chảy dài trên những vết cắt. Những kẻ lâm tặc đã dùng cưa máy để phá rừng. Nhiều cây có đường kính từ 40-60cm. Một lượng lớn gỗ đã được chuyển ra khỏi rừng.
Theo biên bản “”về việc chặt phá cây rừng tự nhiên” ngày 22/7/2020 của Công an thị trấn An Thới, có 11.878,7m2 rừng đã bị chặt phá. Tuy nhiên theo tố cáo của chủ dự án Xuân Phú Phú Quốc thì tổng diện tích rừng bị phá trên 25.000m2.
Đáng chú ý, đã có rất nhiều đơn tố cáo, kiến nghị của người dân, doanh nghiệp gửi tới chính quyền và các cơ quan chức năng địa phương. UBND tỉnh Kiên Giang, UBND TP Phú Quốc trong năm 2020 đã có nhiều công văn gửi Giám đốc Vườn Quốc gia Phú Quốc, UBND thị trấn (nay là phường) An Thới kiểm tra, xử lý, báo cáo… đơn tố cáo hành vi chặt phá, hủy hoại rừng, lấn chiếm đất đai. Tuy nhiên sự việc chỉ mới dừng lại ở các: Biên bản kiểm tra, Biên bản làm việc… Hành vi chặt phá rừng, bao chiếm đất rừng trong vùng dự án vẫn diễn biến phức tạp, chưa được ngăn chặn.
Rừng vẫn… chảy máu
Ông Huỳnh Long Hải – Hạt trưởng Hạt kiểm lâm TP Phú Quốc cho biết: Trong những năm qua, Hạt kiểm lâm cùng các lực lượng phối hợp đã mở nhiều đợt kiểm tra, truy quét các đối tượng phá rừng trên đảo. Tình hình phá rừng, lấn chiếm đất rừng đã giảm mạnh, không còn ngang nhiên, liều lĩnh như trước đây. Tuy nhiên vẫn còn nhiều đối tượng, băng nhóm “lâm tặc” lén lút tấn công vào rừng bằng nhiều hình thức.
Theo báo cáo của Hạt kiểm lâm TP Phú Quốc, năm 2020 lực lượng kiểm lâm phụ trách địa bàn phối hợp cùng các xã, phường ban hành hàng loạt quyết định xử phạt vi phạm hành chính, chiếm đất rừng, tổng diện tích 22.880,29m2.
Hạt Kiểm lâm TP Phú Quốc tiếp nhận hồ sơ vi phạm ban đầu từ Vườn Quốc gia Phú Quốc và hoàn chỉnh hồ sơ vi phạm 147 vụ, trong đó có 2 vụ khởi tố vụ án hình sự; Chuyển UBND tỉnh xử lý 09 vụ phá rừng trái pháp luật, tổng diện tích bị thiệt hại 11.954,4m2.
Có 51 vụ thuộc thẩm quyền của Hạt Kiểm lâm và UBND TP Phú Quốc xử lý, tổng diện tích rừng bị thiệt hại 59.423,54m2. Lấn, chiếm rừng 62 vụ, tổng diện tích rừng bị thiệt hại 250.370,14m2; Khai thác rừng trái pháp luật 14 vụ…; Thu phạt nộp ngân sách Nhà nước hơn 1,9 tỷ đồng. Trong 6 tháng đầu năm 2021 Hạt Kiểm lâm TP Phú Quốc phát hiện, xử lý 20 vụ phá rừng trái pháp luật, tổng diện tích 35.928,5m2; lấn, chiếm rừng 27 vụ, tổng diện tích 91.487,3m2… Thu phạt nộp ngân sách 439 triệu đồng.
Trong khi đó, theo báo cáo của Vườn Quốc gia Phú Quốc, trong 6 tháng đầu năm 2021 đơn vị này đã phối hợp với các lực lượng tổ chức tuần tra truy quét, quản lý bảo vệ rừng được 2.664 cuộc, có 6.971 lượt người tham gia. Xử lý hủy 01 khung nhà bằng cây tròn, diện tích 32 m2; 70 mét dây kẽm gai; 598 cần bẫy động vật rừng; hơn 800 cây trồng các loại; xử lý hủy 99 trụ xi măng, 40 mét dây kẽm gai; 20 ống sắt đường kính 5 cm.
Giáo dục vận động người dân thả vào môi trường rừng tự nhiên 58 cá thể rùa (nặng 40 kg). Tham gia với Hạt Kiểm lâm TP Phú Quốc, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an TP Phú Quốc, Viện Kiểm sát nhân TP Phú Quốc và chính quyền địa phương khám nghiệm hiện trường 01 vụ chặt cây rừng cấp kính nhỏ trên diện tích 35.680m2 tại ấp Đá Chồng, xã Bãi Thơm…
Qua khảo sát thực tế và các báo cáo của ngành chức năng cho thấy rừng, đất rừng trên đảo Phú Quốc vẫn đang là “mồi ngon” cho “lâm tặc” tấn công. Những hệ lụy do buông lỏng quản lý rừng từ nhiều năm trước vẫn đang: “Tiềm ẩn nguy cơ bị lấn chiếm tiếp tục, không có điểm dừng, gây khó khăn trong công tác quản lý, bảo vệ rừng (đối với diện tích nằm trong ranh rừng phòng hộ và Vườn Quốc gia Phú Quốc) và thu hồi đất rừng để phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế (đối với diện tích đất rừng đã đưa ra khỏi qiu hoạch rừng, có chồng lấn với diện tích mà các hộ dân đã sử dụng hoặc lấn chiếm”, trích nhận xét Kết luận số 602/KL-TTCP của Thanh tra Chính phủ ngày 27/4/2020.
