Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa có Thông báo Kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật trong công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng; quản lý, sử dụng đất và quản lý hoạt động khai thác cát trên địa bàn tỉnh Bến Tre (giai đoạn từ ngày 1-1-2015 đến 31-12-2018).
Theo đó, bên cạnh những kết quả đạt được, UBND tỉnh cùng các sở, ngành chức năng còn để xảy ra những tồn tại, hạn chế, vi phạm khác nhau. Trong công tác quản lý và sử dụng đất đai, TTCP cho biết: Công tác lập kế hoạch, lập kế hoạch sử dụng đất và tổng hợp báo cáo chất lượng kém, còn mang tính ước lượng, không bám sát các chỉ tiêu được phân bổ, chưa tuân thủ nguyên tắc sử dụng đất giữa các cấp… là vi phạm quy định của Luật Ðất đai 2013. Những vi phạm trong kế hoạch sử dụng đất thể hiện rõ nét trong việc tổ chức thực hiện các dự án sản xuất, kinh doanh tùy tiện, trái quy định; đối với hoạt động khai thác cát, mặc dù không có chỉ tiêu kế hoạch sử dụng đất cho hoạt động khoáng sản nhưng đã cấp phép khai thác với tổng diện tích 1.844 ha… Các vi phạm này thể hiện ý thức, nhận thức chấp hành pháp luật kém; không loại trừ các yếu tố tiêu cực. Cá biệt có trường hợp, UBND tỉnh cho phép thực hiện dự án trái quy hoạch sử dụng đất, không được sự đồng thuận của các ngành tham mưu và của chính quyền địa phương, gây khiếu nại, bức xúc trong cộng đồng dân cư nơi dự án triển khai. Do đó buộc phải dừng thực hiện dự án, lãng phí nguồn lực của xã hội.
TTCP nêu rõ: Công tác quản lý công sản liên quan sắp xếp lại nhà, đất thực hiện chậm, có biểu hiện buông lỏng quản lý, một số UBND cấp huyện đã tùy tiện sắp xếp, xử lý và giao cấp nhà, đất sai đối tượng, sai quy định; đất công bị buông lỏng quản lý trong thời gian dài, dẫn đến tình trạng đất công bị lấn chiếm, sử dụng sai mục đích. Bên cạnh đó, hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sai quy định chiếm tỷ lệ tương đối cao, cụ thể có bảy trong số 26 hồ sơ được kiểm tra đã phát hiện vi phạm, thiếu sót. Sai phạm được phát hiện qua thanh tra ở nội dung này chủ yếu là thiếu căn cứ, cơ sở công nhận quyền sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân, dẫn đến tình trạng thất thu ngân sách. Qua thanh tra 20 dự án trên tổng số 134 dự án triển khai trong thời kỳ thanh tra, đã phát hiện 14 dự án có sai phạm trong lĩnh vực tài chính, đất đai.
TTCP cho biết: Về thực hiện pháp luật thanh tra, nhiều đơn vị xây dựng và phê duyệt kế hoạch thanh tra có nội dung chung chung, không cụ thể, một số đơn vị thực hiện lập biên bản có tính pháp lý không cao; một số đơn vị thực hiện các cuộc thanh tra nhiều ngày nhưng không có sổ nhật ký đoàn thanh tra. Hầu hết các đơn vị có sổ nhật ký đoàn thanh tra ghi sơ sài, không đầy đủ theo quy định. Bên cạnh đó, một số kết luận thanh tra còn chung chung, sơ sài, kết luận chưa phù hợp nội dung thanh tra và hành vi sai phạm, kiến nghị xử lý không phù hợp nội dung thanh tra đã kết luận. Ngoài các cuộc thanh tra kinh tế – xã hội do Thanh tra tỉnh thực hiện, nhiều đơn vị thực hiện các cuộc thanh tra chất lượng không cao, chưa sâu, chưa cương quyết xử lý đối với các sai phạm được phát hiện qua thanh tra.
Về xử lý đơn thư, TTCP cho biết, các cơ quan chức năng tỉnh Bến Tre còn nhiều hạn chế, nhiều đơn vị chưa phân biệt được nội dung đơn theo các tiêu chí khiếu nại, phản ánh, kiến nghị; đơn chưa được xử lý đúng thời hạn theo quy định; đơn chuyển chưa đúng thẩm quyền giải quyết; việc theo dõi đơn chuyển đến các cơ quan có thẩm quyền giải quyết chưa cập nhật kịp thời các thông tin giải quyết vụ việc.
Trong thực hiện pháp luật về công tác phòng, chống tham nhũng, công tác kê khai tài sản, thu nhập chưa được cấp ủy và lãnh đạo các cấp quan tâm đúng mức, cho nên công tác này còn mang tính hình thức; chưa nhận thức đầy đủ ý nghĩa của công tác kê khai tài sản, thu nhập trong công cuộc phòng, chống tham nhũng; nhiều người có nghĩa vụ kê khai nhưng chưa có ý thức trong việc kê khai tài sản và chưa nhận thức đầy đủ ý nghĩa của bản kê khai tài sản, dẫn đến nhiều bản kê khai sơ sài, kê khai không rõ các nguồn thu nhập, kê khai không đầy đủ thu nhập của gia đình, kê khai không đầy đủ thông tin theo quy định; công tác kiểm soát bản kê khai chưa được thực hiện, việc lưu giữ bản kê khai của các đối tượng thuộc cấp quản lý chưa đúng quy định.
Ðối với những tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý khai thác cát, TTCP cho biết, UBND tỉnh khoanh định mỏ cát thuộc khu vực sông Hàm Luông, xã Phú Sơn, huyện Giồng Trôm và xã Tân Thành Bình, huyện Mỏ Cày; mỏ cát thuộc khu vực sông Hàm Luông, xã Thạch Phú Ðông, huyện Giồng Trôm vào danh mục không đấu giá quyền khai thác khoáng sản là trái với quy định của pháp luật, cần phải thu hồi giấy phép và tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản theo đúng quy định pháp luật. Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh tham mưu UBND tỉnh cấp giấy phép hoạt động khoáng sản đối với nhiều doanh nghiệp khi hồ sơ cấp phép không bảo đảm điều kiện theo quy định của pháp luật, buông lỏng quản lý dẫn đến việc Công ty cổ phần Vật liệu xây dựng Bến Tre khai thác vượt công suất so với giấy phép trong thời gian dài nhưng không được phát hiện, xử lý. Cục Thuế tỉnh chưa có biện pháp xử lý cương quyết để thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản về cho ngân sách nhà nước dẫn đến nợ đọng kéo dài, không có khả năng thu hồi hơn 16 tỷ đồng.
Từ những nội dung nêu trên, Tổng TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre chấn chỉnh về công tác quản lý, sử dụng đất đai; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc sử dụng đất của các tổ chức kinh tế đang được Nhà nước giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư; kiên quyết thu hồi đối với các trường hợp vi phạm pháp luật; chỉ đạo Thanh tra tỉnh thanh tra toàn diện việc quản lý và sử dụng đất rừng phòng hộ, rừng đặc dụng; thanh tra việc quản lý và sử dụng nhà, đất công sản của UBND cấp huyện thuộc tỉnh.
Về quản lý khai thác cát, cần khẩn trương chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại, hạn chế công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực khoáng sản, trong đó có khoáng sản cát mà TTCP đã phát hiện và nêu ở phần kết luận. Tăng cường thanh, kiểm tra đối với các tổ chức, cá nhân được cấp phép khai thác khoáng sản; giám sát phương tiện khai thác, kiểm soát chặt chẽ sản lượng khai thác các mỏ nhằm ngăn chặn có hiệu quả việc các đơn vị được cấp phép tiếp tay cho hoạt động khai thác cát trái phép, trốn thuế thông qua hành vi bán phiếu khống, khai thác khoáng sản nhưng không hạch toán vào sổ sách kế toán, không kê khai nộp thuế, gây thất thu ngân sách nhà nước; kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc các hóa đơn chứng từ đối với các điểm kinh doanh vật liệu xây dựng, các bến bãi tập kết vật liệu xây dựng nhằm góp phần hạn chế tình trạng khai thác cát trái phép và tăng thu ngân sách nhà nước. Tăng cường đấu tranh, xử lý các đối tượng khai thác cát trái phép trên địa bàn; chỉ đạo Sở Giao thông vận tải và lực lượng Cảnh sát giao thông đường thủy cương quyết xử lý các phương tiện vi phạm.
Về xử lý hành chính, Chủ tịch và các Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre có liên quan cần kiểm điểm trách nhiệm để xảy ra những thiếu sót, vi phạm như đã nêu ở phần kết luận. Tổ chức kiểm điểm làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm minh đối với các tập thể, cá nhân có sai phạm.
