Tình trạng sạt lở bờ sông Nậm Mộ ở thị trấn Mường Xén, huyện Kỳ Sơn (Nghệ An) đe dọa tính mạng, tài sản của người dân cùng kết cấu hạ tầng kỹ thuật của huyện, nhất là khi mùa mưa lũ đang cận kề. Rất cần sự hỗ trợ của T.Ư và tỉnh Nghệ An, sớm xử lý sạt bờ sông Nậm Mộ để người dân an tâm sinh sống.
Là thủ phủ của huyện rẻo cao biên giới Kỳ Sơn, thị trấn Mường Xén nằm dọc theo Quốc lộ 7A và hai bên bờ sông Nậm Mộ. Do địa hình bên núi dốc, bên sông lại chật hẹp nên thị trấn Mường Xén không có quỹ đất mở rộng khu dân cư. Trên địa bàn thị trấn có 36 cơ quan, đơn vị sự nghiệp, trường học, bệnh viện cùng hơn 2.000 hộ dân, trong đó có gần một nửa sinh sống dọc theo bờ sông Nậm Mộ.
Năm 2011, trên địa huyện Kỳ Sơn xảy ra trận lũ quét lịch sử, làm trôi và sập 64 nhà dân cùng hàng trăm ngôi nhà khác bị ngập sâu cùng nhiều trường học,trụ sở làm việc, bệnh viện bị nước bùn bao quanh; nhiều cầu treo bị cuốn trôi hay hư hỏng.
Nguy hiểm hơn, cơn lũ đi qua đã cuốn, gây sạt lở nghiêm trọng bờ sông Nậm Mộ, nhất là đoạn qua khối 4 và 5, thị trấn Mường Xén, uy hiếp tính mạng, tài sản cũng như làm đảo lộn cuộc sống của hàng trăm hộ dân sống nơi đây. Mưa lũ cũng làm sạt lở hư hỏng nhiều đoạn trên Quốc lộ 7A – tuyến giao thông huyết mạch mối với nước bạn Lào, qua Cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn… Thiệt hại lên đến hàng trăm tỷ đồng.
Năm 2018, mưa lũ tiếp tục làm sạt lở bờ sông Nậm Mộ cũng như sạt lở núi đã khiến nhiều hộ dân phải di dời khẩn cấp. Đến nay, nhiều gia đình vẫn phải thuê nhà nơi khác để ở, vì nơi ở cũ không an toàn hay đã bị nước lũ cuốn trôi. Do thiếu quỹ đất, nhiều hộ dân vẫn phải liều làm nhà trên nền đất kè, tạm bợ…
Giờ đây, mưa lũ luôn là nỗi sợ hãi, luôn ám ánh đối với những người dân thị trấn Mường Xén sống ở hai bên sông Nậm Mộ. Ông Lô Văn Hoạt ở Khối 4, thị trấn Mường Xén cho biết, sau ba lần làm kè đá từ bờ sông lên, gia đình ông mới có mặt bằng để làm nhà. Tiền kè mặt bằng gần bằng tiền làm nhà nhưng gia đình không thực sự yên tâm khi mùa mưa lũ. Nước lũ đổ về mạnh không chỉ làm ngập nhà mà lo nhất là nước xoáy, lộng vào bên trong chân kè và cuốn trôi kè đá bất lúc nào.
Chủ tịch UBND thị trấn Mường Xén Lương Văn Viên cho biết, tiền của nhân dân bỏ ra làm kè đá là không nhỏ nhưng vẫn là những đoạn kè đá tạm bợ, cục bộ, không có tính liên hoàn, nên mưa lũ lớn có thể phá hỏng bất cứ lúc nào. Được biết, trên địa bàn khối 4 và 5 của thị trấn Mường Xén, có khoảng 200 hộ dân sống trong tình trạng lo âu như gia đình ông Hoạt mỗi khi mưa lũ đổ về.
Sau trận lũ lịch sử đó, huyện Kỳ Sơn đã lập phương án di dời, tái định cư cho các hộ dân cũng như dự án xây dựng kè chống sạt lở bờ sông Nậm Mộ với chiều dài khoảng bốn km và đã được các cấp, ngành phê duyệt nhưng đến nay vẫn chưa kinh phí triển khai.
Chủ tịch UBND huyện Kỳ Sơn Nguyễn Văn Minh đề nghị, T.Ư và tỉnh quan tâm, hỗ trợ kinh phí sớm triển kè chống sạt lở dọc hai bên bờ sông Nậm Mộ để người dân an tâm, ổn định sinh sống cũng như bảo đảm an toàn cho Quốc lộ 7A, cơ sở hạ tầng kỹ thuật liên quan cũng như hoạt động bình thường của các cơ quan, công sở, trường học, bệnh viện… khi mùa mưa lũ đang đến gần.
