Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đầu tuần này cho biết, lượng khí thải CO2 toàn cầu đã trở lại mức trước đại dịch và đe dọa tới các mục tiêu của hiệp ước khí hậu.
Trong một báo cáo hôm thứ Ba, IEA cho biết lượng khí thải liên quan đến năng lượng cao hơn 2% so với trước đó vào tháng 12/2020, do kinh tế phục hồi và thiếu chính sách năng lượng sạch.
Giám đốc điều hành IEA Fatih Birol cho biết trong một tuyên bố: “Sự phục hồi của lượng khí thải carbon toàn cầu vào cuối năm ngoái là một cảnh báo rõ ràng rằng chưa đủ để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng sạch trên toàn thế giới”.
Một năm trước, cơ quan liên chính phủ đã kêu gọi các chính phủ đặt năng lượng sạch vào trọng tâm của các kế hoạch kích thích kinh tế, nhưng lời kêu gọi dường như không ai quân tâm. Birol nói: “Những con số của chúng tôi cho thấy chúng ta đang quay trở lại hoạt động kinh doanh sử dụng nhiều carbon như bình thường.”
Tại Trung Quốc, ô nhiễm carbon vào năm ngoái đã vượt quá mức của năm 2019 hơn nửa phần trăm. Trung Quốc – chiếm hơn một phần tư sản lượng CO2 toàn cầu – là nền kinh tế lớn duy nhất tăng trưởng vào năm 2020.
Các quốc gia khác hiện cũng đang chứng kiến lượng khí thải tăng cao hơn mức trước cuộc khủng hoảng COVID-19, báo cáo cho thấy. Ở Ấn Độ, chúng đã tăng trên mức của năm 2019 từ tháng 9 khi hoạt động kinh tế gia tăng và các hạn chế COVID-19 được nới lỏng.
Sự phục hồi của vận tải đường bộ ở Brazil từ tháng 5 đã thúc đẩy nhu cầu dầu phục hồi, trong khi nhu cầu khí đốt tăng vào cuối năm 2020 đã đẩy lượng khí thải lên trên mức 2019 trong quý cuối cùng. Lượng khí thải của Hoa Kỳ đã giảm 10% vào năm 2020, nhưng đến tháng 12 đã gần đạt mức so với năm trước.
“Nếu những kỳ vọng hiện tại về sự phục hồi kinh tế toàn cầu trong năm nay được xác nhận – và trong trường hợp không có những thay đổi chính sách lớn ở các nền kinh tế lớn nhất thế giới – thì lượng khí thải toàn cầu có thể sẽ tăng vào năm 2021”, Birol nói.
Sự gia tăng mạnh mẽ trong hoạt động kinh tế – và ô nhiễm đi kèm với nó – là điều bình thường sau khi kinh tế suy thoái. Ví dụ, tăng trưởng GDP hàng năm và lượng khí thải CO2 đều tăng đột biến sau cuộc Đại suy thoái năm 2008.
Nhưng khi áp lực gia tăng để giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu, có những dấu hiệu đáng khích lệ cho thấy các nhà phát thải lớn đang thực hiện các bước để ngăn chặn tăng trưởng kinh tế khỏi lượng khí thải carbon làm nóng hành tinh, Birol lưu ý.
Ông nói: “Cam kết bất ngờ của Trung Quốc là trở thành trung hòa carbon vào năm 2060, chương trình nghị sự đầy tham vọng về khí hậu của chính quyền Biden cùng với việc Hoa Kỳ tái gia nhập Thỏa thuận Paris và Thỏa thuận mới về xanh của Liên minh châu Âu đều đi đúng hướng”.
Ông nói thêm: “Thành công đáng kinh ngạc của Ấn Độ với năng lượng tái tạo có thể thay đổi tương lai năng lượng của nước này.”
Lượng khí thải toàn cầu giảm gần hai tỷ tấn vào năm 2020, mức giảm tuyệt đối lớn nhất trong lịch sử. Hơn một nửa sự sụt giảm đó là do việc sử dụng nhiên liệu cho vận tải đường bộ và hàng không thấp hơn. Thỏa thuận Paris 2015 yêu cầu các quốc gia hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức ‘thấp hơn’ 2 độ C so với mức trước công nghiệp và phấn đấu đạt mức trần là 1,5 độ C nếu có thể.
Bề mặt Trái đất đã ấm hơn trung bình 1,1 độ C, đủ để làm tăng tần suất và cường độ của các đợt nắng nóng chết người, hạn hán và siêu bão do nước biển dâng gây hủy hoại nhiều hơn.
