Do sự phát triển kinh tế nhanh chóng, Trung Quốc trong những năm gần đây đã chuyển hướng thăm dò những nguồn tài nguyên nằm sâu dưới đáy đại dương.
Theo tờ South China Morning Post ngày 2-2, các nhà nghiên cứu Trung Quốc cho biết đã xác định được một số mỏ khoáng sản biển sâu “quan trọng về mặt chiến lược”. Đây là một phần trong nhiệm vụ khảo sát kéo dài hàng chục năm của nước này về đáy biển thế giới.
Dưới sự tài trợ của chính phủ, các nhà nghiên cứu, đứng đầu là ông Shi Xuefa, đã thực hiện một loạt các cuộc khảo sát từ năm 2011 đến năm 2020 và xác định vị trí các mỏ tiềm năng có năng suất cao của các khoáng chất công nghiệp thiết yếu từ niken đến đất hiếm.
Theo Bộ Tài nguyên Trung Quốc, cường độ các hoạt động thăm dò của Trung Quốc ở những khu vực xa xôi này “đã vượt qua các quốc gia khác”. Sự phát triển kinh tế nhanh chóng của Trung Quốc trong vài thập niên qua làm phát sinh nhu cầu lớn về các nguồn tài nguyên nhập khẩu, chẳng hạn như quặng sắt chất lượng cao từ Úc và Brazil để sản xuất thép và xây dựng cơ sở hạ tầng.
Trong những năm gần đây, sự chú ý của Trung Quốc đã chuyển sang các nguồn tài nguyên chưa được khai thác dưới các đại dương. Theo một ước tính của các nhà nghiên cứu tại Đại học Tokyo (Nhật), lượng đất hiếm dưới đáy biển được cho là có thể nằm sâu hơn 1.000 lần so với đất liền.
Dù nhóm nghiên cứu cũng tìm được một số trầm tích nằm ở Biển Đông, nhưng phần lớn tập trung ở Ấn Độ Dương, Đại Tây Dương và Thái Bình Dương, cách xa Trung Quốc. Theo các nhà nghiên cứu, các hoạt động khai thác biển sâu trong tương lai của Trung Quốc có thể sẽ tập trung ở nam Đại Tây Dương, tây bắc và tây nam Ấn Độ Dương, trung tâm Thái Bình Dương và Biển Đông.
Phần lớn đáy biển chưa được thăm dò và việc khai thác bất kỳ trữ lượng nào đòi hỏi sự hiểu biết chính xác về vị trí và kích thước của các mỏ. Tuy nhiên, trong bài báo cáo, ông Shi và các đồng nghiệp nói rằng Trung Quốc đã lấp đầy một số khoảng trống đó.
Cuộc khảo sát dưới sự ủy quyền của Cơ quan Đáy biển Quốc tế của Liên hợp quốc có trụ sở tại Jamaica cho thấy trữ lượng niken – một kim loại có thể tăng hiệu suất của pin ô tô điện – có xu hướng được tìm thấy ở các sườn núi dưới biển hơn là trên các đỉnh núi hoặc trong khu vực lòng chảo.
Các thỏa thuận giữa cơ quan LHQ và Bắc Kinh cho phép Trung Quốc tiếp cận nhiều lĩnh vực khảo sát khoáng sản hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Các điều khoản cho phép Trung Quốc khai thác các khoản tiền gửi có giá trị nhất để đổi lấy việc thực hiện các cuộc khảo sát.
Tuy nhiên, việc xây dựng các cơ sở khai thác lớn ở những vùng nước xa xôi, đôi khi gây tranh cãi này sẽ là một thách thức.
Bắc Kinh có một số dự án thăm dò biển sâu đầy tham vọng. Nước này đã chế tạo tàu lặn có người lái có thể đạt đến một số độ sâu lớn nhất thế giới và đang phát triển một trạm biển sâu và căn cứ dưới đáy biển không người lái do robot vận hành.
Ấn Độ đã nêu quan ngại về các hoạt động của Trung Quốc ở Ấn Độ Dương, bao gồm cả hạm đội hải quân đáng kể của quân đội Trung Quốc để bảo vệ các tàu thương mại và các lợi ích khác của họ trong khu vực.
Mỹ cũng đã cử máy bay do thám để giám sát các tàu nghiên cứu của Trung Quốc lập bản đồ và đặt các thiết bị dưới đáy biển gần đảo Guam.
