Trong quý 2 và quý 3-2021, Kiểm toán Nhà nước (KTNN) Việt Nam sẽ chủ trì, chịu trách nhiệm dẫn dắt các cơ quan kiểm toán tối cao (SAI) tham gia thực hiện kiểm toán việc quản lý nguồn nước lưu vực sông Mê Kông gắn với thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững.
Sáng 22-12, tại Hà Nội, KTNN Việt Nam với tư cách là Chủ tịch Tổ chức Các cơ quan Kiểm toán tối cao châu Á (ASOSAI) nhiệm kỳ 2018-2021, chủ trì cuộc họp trực tuyến khởi động triển khai cuộc kiểm toán hợp tác quản lý nguồn nước lưu vực sông Mê Kông.
Tham dự cuộc họp tại các đầu cầu trên thế giới có đại diện lãnh đạo các cơ quan kiểm toán tối cao (SAI) tham gia cuộc kiểm toán, gồm Myanmar, Thái Lan. Đồng thời có sự tham dự của SAI Trung Quốc – Tổng Thư ký ASOSAI, Chủ tịch Nhóm công tác về Kiểm toán môi trường của ASOSAI, SAI Malaysia – Chủ tịch Ủy ban Chia sẻ kiến thức ASEANSAI; các chuyên gia đến từ Quỹ Kiểm toán và Trách nhiệm giải trình Canada (CAAF), Ngân hàng Thế giới (WB) và SAI Indonesia.
Phát biểu khai mạc cuộc họp, Tổng KTNN Việt Nam Hồ Đức Phớc cho biết: Với đề xuất của KTNN Việt Nam về việc khởi xướng cuộc kiểm toán hợp tác giữa các SAI thành viên ASOSAI thuộc khu vực Đông Nam Á, trên cơ sở tham vấn các bên liên quan, các SAI đã đi đến thống nhất lựa chọn chủ đề của cuộc kiểm toán hợp tác “Kiểm toán việc quản lý nguồn nước lưu vực sông Mê Công gắn với thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững”. Tháng 7-2020, Cuộc họp Ban điều hành ASOSAI lần thứ 55 đã chính thức thông qua dự án triển khai cuộc kiểm toán hợp tác với sự tham gia của ba SAI: Việt Nam, Myanmar, Thái Lan. Cuộc kiểm toán được đưa vào Kế hoạch hoạt động 2020-2022 của Nhóm công tác về kiểm toán môi trường của ASOSAI (ASOSAI WGEA), Kế hoạch hoạt động 2019-2021 của Ủy ban Chia sẻ kiến thức ASEANSAI (ASEANSAI KSC).
Hơn nữa, thế giới và khu vực đang phải đối mặt với những thách thức to lớn về các vấn đề an sinh xã hội, biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, rác thải nhựa, xâm hạn mặn… Đặc biệt, những năm gần đây, các vùng đất thuộc lưu vực sông Mê Kông ở vùng hạ nguồn đang đứng trước nguy cơ mất an ninh nguồn nước với tình trạng gia tăng hạn hán, ngập mặn, sạt lở đất, triều cường… do biến đổi khí hậu, lượng mưa ít, dòng chảy bị sụt giảm. Việc gia tăng xây dựng thủy điện ở thượng nguồn để khai thác sử dụng nước trên các sông nhánh và dòng chính sông Mê Kông cũng là nguyên nhân chính làm dòng chảy thay đổi, ảnh hưởng đến hạ lưu.
Tại cuộc họp trực tuyến sáng nay, Việt Nam, Thái Lan và Myanmar đã ký kết Tuyên bố Cam kết kèm theo Điều khoản tham chiếu cuộc kiểm toán hợp tác về quản lý nguồn nước lưu vực sông Mê Kông (ToR). Đây là bản thỏa thuận chung nhằm xác nhận sự hợp tác giữa SAI Việt Nam với SAI Myanmar, SAI Thái Lan và mối quan hệ phối hợp giữa các bên tham gia cuộc kiểm toán.
Trên cơ sở đó, Điều khoản tham chiếu thống nhất những nguyên tắc chung về mục tiêu, nội dung, tiêu chí, phạm vi, cơ chế phối hợp và Kế hoạch hành động thực hiện cuộc kiểm toán vì giá trị và lợi ích chung của các SAI tham gia theo luật pháp, chuẩn mực quốc gia, phù hợp với thông lệ quốc tế.
Theo đó, phạm vi của cuộc kiểm toán là việc quản lý nguồn nước lưu vực sông Mê Kông gắn với việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) trong giai đoạn 2020-2021. Cuộc kiểm toán hợp tác được thực hiện theo hình thức kiểm toán song song, áp dụng loại hình kiểm toán hoạt động và được tiến hành đồng thời bởi 3 SAI. Mỗi SAI tham gia có thể áp dụng phương pháp kiểm toán khác nhau phù hợp với nhu cầu và mối quan tâm của mỗi quốc gia.
Hai mục tiêu chính của cuộc kiểm toán gồm: Xác định trách nhiệm của các quốc gia liên quan trong việc thực hiện SDGs quốc gia tại lưu vực sông Mê Kông. Đánh giá xem liệu các quốc gia liên quan đã thực hiện được các cam kết có liên kết với việc thực hiện SDGs quốc tế, liên quan đến quản lý, sử dụng và bảo vệ tài nguyên nước ở lưu vực sông Mê Kông.
Theo Điều khoản tham chiếu, Các SAI tham gia chịu trách nhiệm triển khai các hoạt động trong khuôn khổ cuộc kiểm toán phù hợp với Kế hoạch hành động xác định khung thời gian của cuộc kiểm toán. Các SAI sẽ xây dựng Biên bản kế hoạch kiểm toán riêng và Ma trận phát hiện kiểm toán… và trình bày tại các cuộc họp.
KTNN Việt Nam với tư cách là SAI khởi xướng, chủ trì cuộc kiểm toán sẽ chịu trách nhiệm dẫn dắt các SAI trong cuộc kiểm toán, tạo dựng cơ chế trao đổi thông tin và hợp tác chặt chẽ giữa các bên, điều phối hỗ trợ của chuyên gia quốc tế về kiểm toán và các SAI tham gia nhằm bảo đảm tính hiệu quả và chất lượng của cuộc kiểm toán.
Theo Kế hoạch hành động, cuộc kiểm toán hợp tác việc quản lý nguồn nước lưu vực sông Mê Kông sẽ được triển khai vào quý 1 và quý 1-2021.
Hơn nữa, thế giới và khu vực đang phải đối mặt với những thách thức to lớn về các vấn đề an sinh xã hội, biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, rác thải nhựa, xâm hạn mặn… Đặc biệt, những năm gần đây, các vùng đất thuộc lưu vực sông Mê Kông ở vùng hạ nguồn đang đứng trước nguy cơ mất an ninh nguồn nước với tình trạng gia tăng hạn hán, ngập mặn, sạt lở đất, triều cường… do biến đổi khí hậu, lượng mưa ít, dòng chảy bị sụt giảm. Việc gia tăng xây dựng thủy điện ở thượng nguồn để khai thác sử dụng nước trên các sông nhánh và dòng chính sông Mê Kông cũng là nguyên nhân chính làm dòng chảy thay đổi, ảnh hưởng đến hạ lưu.
