Điều 73 của Luật Khoáng sản nêu rõ, phải đóng cửa mỏ, nếu “Giấy phép khai thác khoáng sản chấm dứt hiệu lực”. Thế nhưng UBND tỉnh Quảng Nam lại đề nghị thay vì đóng cửa mỏ vàng Bồng Miêu bằng cách chuyển giao cho nhà đầu tư khác.
Mới đây UBND tỉnh Quảng Nam có công văn gửi Bộ TNMT cho phép chọn nhà đầu tư thăm dò, đánh giá trữ lượng còn lại, làm cơ sở cấp phép khai thác khoáng sản tại mỏ vàng Bồng Miêu thay vì đóng cửa mỏ vàng.
Tại sao UBND tỉnh lại có đề xuất trái luật như vậy? Theo văn bản đã gửi Bộ TNMT, phía địa phương cho rằng, nhằm tránh lãng phí khi sử dụng ngân sách địa phương hơn 12,6 tỷ đồng và số tiền hơn 6,4 tỷ đồng ký quỹ cải tạo phục hồi môi trường của Công ty Vàng Bồng Miêu.
Cụ thể, ngày 10/9/2020, UBND tỉnh Quảng Nam có Công văn số 5278/UBND-KTN về việc đề nghị lựa chọn nhà đầu tư thăm dò, khai thác khoáng sản tại mỏ vàng Bồng Miêu gửi Bộ TNMT.
Văn bản cho rằng: “Trên cơ sở ý kiến của Bộ Tài chính tại Công văn số 4515/BTC-NSNN ngày 14/4/2020 về dự án đóng cửa mỏ vàng Bồng Miêu, do còn một số vướng mắc liên quan đến quy trình cấp phát kinh phí từ ngân sách tỉnh về Trung ương và chưa có quy định cụ thể về cơ chế chi trả tiền ký quỹ để thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường trong trường hợp tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản đã ký quỹ nhưng giải thể, phá sản và chưa thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường…”. Và việc lựa chọn nhà thăm dò thay thế sẽ “Tránh lãng phí khi sử dụng ngân sách địa phương hơn 12,6 tỷ đồng và số tiền hơn 6,4 tỷ đồng ký quỹ cải tạo phục hồi môi trường của Công ty Vàng Bồng Miêu”.
Văn bản của UBND tỉnh Quảng Nam cũng cho rằng: “Việc quản lý khoáng sản vàng trong thực tế chỉ thực sự hiệu quả khi có một doanh nghiệp được cấp phép đứng ra tổ chức, thăm dò, khai thác và quản lý mỏ, ngăn chặn được tình trạng khai thác khoáng sản trái phép từ các đối tượng bên ngoài, tránh thất thoát tài nguyên, tăng thu cho ngân sách nhà nước và giảm bớt kinh phí địa phương trong việc quản lý, bảo vệ khoáng sản”.
Thế nhưng Bộ TN&MT lại cho rằng, cửa mỏ cũ chưa đóng, việc cho đơn vị mới vào thăm dò, khai thác là trái luật.
Ngay sau khi nhận được Công văn số 5278/UBND-KTN của UBND tỉnh Quảng Nam, ngày 23/10/2020, Bộ TNMT có Công văn số 5936/BTNMT-ĐCKS gửi UBND tỉnh Quảng Nam với nội dung: Theo quy định tại Điều 73 Luật Khoáng sản năm 2010, mỏ vàng Bồng Miêu thuộc trường hợp phải đóng cửa mỏ do Giấy phép khai thác khoáng sản đã hết hạn. Do tổ chức được cấp phép khai thác đã phá sản, việc thực hiện đóng cửa mỏ khoáng sản được thực hiện theo quy định tại Khoản 2, Điều 74 Luật Khoáng sản, Điều 46 Nghị định số 158/2016/NĐ-CP ngày 29/11/2016 của Chính phủ.
Văn phòng Chính phủ cũng đã có Công văn số 6681/VPCP-KTTH về việc thực hiện Đề án đóng cửa vàng Bồng Miêu. Theo đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng đã giao Bộ TNMT căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao, quy định của pháp luật có liên quan để xem xét, quyết định việc lựa chọn tổ chức, cá nhân có đủ năng lực lập, thực hiện Đề án đóng cửa mỏ khoáng sản mỏ vàng Bồng Miêu và quy định nội dung, thủ tục phê duyệt, nghiệm thu kết quả thực hiện Đề án theo thẩm quyền và đúng quy định của pháp luật; kinh phí để lập, thực hiện Đề án được thực hiện theo đúng quy định tại Nghị định số 158/2016/NĐ-CP ngày 29/11/2016 của Chính phủ.
“Thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ TNMT đang giao cho các cơ quan chuyên môn của Bộ rà soát Đề án đóng cửa mỏ khoáng sản mỏ vàng Bồng Miêu và các vấn đề liên quan, phối hợp với UBND tỉnh Quảng Nam để tổ chức đóng cửa mỏ khoáng sản khu vực khai thác vàng nêu trên theo quy định của pháp luật. Vấn đề chọn nhà đầu tư thăm dò, khai thác tại mỏ vàng Bồng Miêu sẽ được xem xét sau khi hoàn thành việc đóng cửa mỏ theo quy định” – Bộ TNMT trả lời.
Trước ý kiến trên của Bộ TNMT, ngày 19/11 vừa qua, UBND tỉnh Quảng Nam tiếp tục có Công văn số 6802/UBND-KTN về việc đề nghị đẩy nhanh tiến độ thực hiện nhiệm vụ đóng cửa mỏ vàng Bồng Miêu.
Vấn đề đã rất rõ, có điều không biết đến khi nào Đề án đóng cửa mỏ vàng Bồng Miêu mới được thực hiện. Trong khi đó đã hơn 4 năm Công ty Vàng Bồng Miêu chấm dứt hoạt động và nơi đây tình hình mỗi ngày một nóng lên với vàng tặc.
