6 tỉnh Bắc Trung bộ sẽ chuyển nhượng 10,3 triệu tấn CO2e giảm phát thải từ rừng giai đoạn 2018-2024 và sẽ được thanh toán 51,5 triệu USD hỗ trợ bảo vệ, phát triển rừng.
Theo Bộ NN-PTNT, dự kiến ngày 22/10, bộ và Ngân hàng Thế giới (WB) – Cơ quan nhận ủy thác của Quỹ Đối tác Các-bon trong Lâm nghiệp (viết tắt là FCPF) sẽ ký kết Thỏa thuận Chi trả giảm phát thải vùng Bắc Trung bộ của Việt Nam (viết tắt là ERPA).
Với thỏa thuận này, Việt Nam sẽ chuyển nhượng cho FCPF 10,3 triệu tấn CO2e giảm phát thải từ rừng tại 6 tỉnh vùng Bắc Trung bộ gồm Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên – Huế giai đoạn 2018-2024. FCPF sẽ thanh toán cho dịch vụ này là 51,5 triệu USD.
Việt Nam là quốc gia thứ 5 trên thế giới ký ERPA
Theo bà Carolyn Turk, Giám đốc Quốc gia của WB tại Việt Nam: Việt Nam là quốc gia đi đầu trong việc thực hiện các chương trình giảm phát thải khí nhà kính từ rừng trên quy mô lớn.
Thỏa thuận này sẽ tạo điều kiện quan trọng đối với Việt Nam trong việc huy động nguồn lực mới cho công tác bảo vệ rừng, nâng cao chất lượng và quản lý rừng bền vững, qua đó giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu giảm nhẹ biến đổi khí hậu.
Chương trình Giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ của Việt Nam (ERPA) được thực hiện nhằm hỗ trợ cho bảo vệ và phát triển rừng, giải quyết các nguyên nhân mất rừng ở vùng Bắc Trung bộ. Qua đó, giảm phát thải do mất rừng, suy thoái rừng và tăng hấp thụ do phục hồi, tái tạo rừng.
Vùng Bắc Trung bộ được lựa chọn vì tầm quan trọng đặc biệt về đa dạng sinh học và tình hình kinh tế – xã hội. Toàn vùng có tổng diện tích tự nhiên khoảng 5,1 triệu héc-ta (chiếm 16% diện tích đất của cả nước), trong đó 80% là đồi núi, bao gồm năm hành lang bảo tồn đã được quốc tế công nhận. Diện tích rừng của Vùng trên 3,1 triệu ha, tỷ lệ che phủ của rừng năm 2019 đạt 57,76%.
Theo Bộ NN-PTNT, với việc ký kết ERPA, Việt Nam là quốc gia đầu tiên ở Châu Á – Thái Bình Dương, và là quốc gia thứ năm trên toàn cầu ký ERPA.
Các Thỏa thuận Chi trả Giảm phát thải là công cụ mới nhằm khuyến khích quản lý đất đai bền vững ở quy mô lớn và giúp kết nối các quốc gia với các nguồn tài trợ khác về khí hậu. Đến nay, nguồn kinh phí cam kết đóng góp cho FCPF để chuẩn bị sẵn sàng và thực hiện chi trả cho dịch vụ giảm phát thải từ rừng đã lên tới 1,3 tỷ USD.
Điều này mở ra cơ hội lớn cho các nỗ lực đảm bảo sự cân bằng giữa bảo tồn và tái tạo rừng với phát triển kinh tế – xã hội và bảo vệ môi trường theo hướng phát triển bền vững trên Trái đất mà Việt Nam là quốc gia đi đầu.
Quỹ Đối tác Các-bon trong Lâm nghiệp (FCPF) là quỹ hợp tác toàn cầu của các Chính phủ, doanh nghiệp, tổ chức xã hội dân sự và các tổ chức của người bản địa tập trung vào việc giảm phát thải khí nhà kính do mất rừng và suy thoái rừng, bảo tồn trữ lượng các-bon rừng, quản lý rừng bền vững và tăng cường trữ lượng các-bon rừng (viết tắt là REDD+) ở các nước đang phát triển.
Từ khi Quỹ được thành lập vào năm 2008, FCPF đã làm việc với 47 quốc gia đang phát triển ở Châu Phi, Châu Á, Châu Mỹ La-tinh và vùng Ca-ri-bê, cùng với 17 nhà tài trợ đã đóng góp và cam kết với tổng trị giá 1,3 tỷ USD.
Cùng với Việt Nam, trên thế giới đã có 4 quốc gia ký kết ERPA với FCPF thông qua WB (cơ quan nhận ủy thác của FCPF), gồm: Cộng hòa dân chủ Công gô (năm 2018), Mozambique (năm 2019), Ghana (năm 2019), Chile (năm 2019). Đến nay, Mozambique và Ghana đã đáp ứng đầy đủ các điều kiện hiệu lực của ERPA, đang trong quá trình báo cáo và xác minh để chuyển nhượng kết quả giảm phát thải theo ERPA.
Để chuẩn bị và ký kết ERPA, Bộ NN-PTNT đã nỗ lực với quá trình chuẩn bị lâu dài, nhất là sự hợp tác, phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành liên quan, UBND sáu tỉnh vùng Bắc Trung bộ và WB từ việc xây dựng, trình FCPF phê duyệt.
Tăng thu nhập cho chủ rừng
Theo ERPA, Thời điểm tính kết quả lượng giảm phát thải được tính từ 01/02/2018 (thời điểm Chương trình giảm phát thải vùng Bắc Trung bộ được Quỹ Các-bon thông qua) đến 31/12/2024, và được chia thành 3 kỳ báo cáo với thời gian và lượng giảm phát thải tối thiểu.
Sau mỗi kỳ báo cáo, WB thực hiện thẩm định/xác minh kết quả và thanh toán/chi trả kết quả giảm phát thải, cụ thể: Năm 2021 là 15 triệu USD, tương ứng với 3 triệu tấn CO2e; năm 2023 là 20 triệu đô la Mỹ (tương ứng với 4 triệu tấn CO2e) và năm 2025 là 16,5 triệu USD (tương ứng với 3,3 triệu tấn CO2e).
Hai bên nhất trí lượng bán bổ sung (nếu có) sẽ được ưu tiên cho WB. Lượng bán bổ sung và đơn giá bán sẽ được hai bên đàm phán, thống nhất trong quá trình thực hiện ERPA.
Với ngành lâm nghiệp Việt Nam, việc thực hiện ERPA mang lại những lợi ích thiết thực, đồng thời mở ra cơ hội hiện thực hóa việc triển khai chi trả dịch vụ môi trường rừng.
Việc triển khai ERPA sẽ tạo ra nguồn tài chính bổ sung mới, góp phần đầu tư cho các hoạt động giảm mất rừng, suy thoái rừng và nâng cao thu nhập cho chủ rừng; đồng thời hướng tới hình thành thị trường tín chỉ giảm phát thải trong nước và quốc tế; góp phần bảo vệ, phát triển rừng bền vững khu vực 6 tỉnh Bắc Trung bộ của nước ta, nâng cao năng suất rừng trồng, cải thiện sinh kế bền vững…
ERPA góp phần nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền, cơ quan quản lý, chủ rừng, cộng đồng, hộ gia đình, khu vực tư nhân về giá trị dịch vụ các-bon rừng, hiểu được lợi ích và giá trị kinh tế, môi trường do rừng mang lại.
ERPA cũng nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng của địa phương, chủ rừng; thu hút lao động nông thôn, tạo việc làm gắn với ổn định sản xuất và đời sống, ổn định chính trị, củng cố an ninh, quốc phòng.
ERPA góp phần bảo vệ diện tích rừng hiện có và nâng cao độ che phủ của rừng vùng Bắc Trung bộ; cải thiện chất lượng rừng thông qua việc trồng mới, phục hồi rừng, tăng cường chức năng phòng hộ và giá trị sinh thái của rừng, giảm nhẹ các tác động của biến đổi khí hậu; được sử dụng tối đa 95% tổng lượng chuyển quyền giảm phát thải theo ERPA để thực hiện cam kết của Việt Nam trong thực hiện Thỏa thuận Paris và Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) của Việt Nam.
ERPA còn thể hiện tầm nhìn và trách nhiệm cao của Việt Nam cùng với cộng đồng quốc tế trong nỗ lực thích ứng và giảm nhẹ biến đổi khí hậu; phát triển rừng vì sự yên bình và thịnh vượng của thế giới.
