Cập nhật ứng phó biến đổi khí hậu: Việt Nam truyền cảm hứng cho quốc tế!

Sau 5 năm nỗ lực thực hiện cam kết quốc tế về ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính, Việt Nam đã hoàn thành cập nhật Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) gửi Ban Thư ký Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC) ngay trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp.

Đặc biệt, Việt Nam đã quyết định nâng mức đóng góp ứng phó với biến đổi khí hậu, thông qua việc giảm 9% tổng lượng phát thải khí nhà kính đến năm 2030. Mức đóng góp có thể lên tới 27% khi nhận được hỗ trợ quốc tế thông qua hợp tác song phương, đa phương và các cơ chế Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu.

“Vượt” đại dịch, Việt Nam hoàn thành bản cập nhật NDC

Ông Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết Thoả thuận Paris về biến đổi khí hậu được thông qua tại Hội nghị Thượng đỉnh về biến đổi khí hậu toàn cầu (COP 21) vào năm 2015. Đây là văn bản toàn cầu đầu tiên ràng buộc trách nhiệm pháp lý của tất cả các bên tham gia UNFCCC trong giảm nhẹ khí nhà kính, nguyên nhân gây ra biến đổi khí hậu.

Nội dung quan trọng nhất của Thoả thuận Paris là quy định việc các bên tham gia xây dựng và tổ chức thực hiện NDC; giám sát, đánh giá việc thực hiện và cung cấp nguồn lực tài chính, công nghệ, tăng cường năng lực để thực hiện NDC, nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu trong điều kiện hiện tại và dự báo tương lai.

Thời điểm đệ trình vào tháng 9 năm 2015, NDC của Việt Nam cũng như của các quốc gia khác mới ở mức dự kiến. Thực hiện quy định của COP21 và nhiệm vụ Thủ tướng Chính phủ giao, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với các Bộ, ngành, cơ quan liên quan thực hiện rà soát, cập nhật NDC trên cơ sở điều kiện phát triển của đất nước.

Theo đó, các bộ, chủ ngành tham gia, đóng góp tích cực trong quá trình rà soát và cập nhật NDC, cung cấp các phương thức thông tin nhằm bảo đảm các mục tiêu của NDC cập nhật có tính năng thi hiện sức mạnh của bộ, ngành, lĩnh vực phù hợp với điều kiện hiện tại và dự báo đến năm 2030.

Sau khi được Thủ tướng Chính phủ duyệt thông qua ngày 24/7/2020, NDC cập nhật đã được gửi cho Ban Thư ký UNFCCC ngày 11/9/2020 – thời điểm Việt Nam đang nỗ lực thực hiện “mục tiêu kép” là đẩy lùi dịch bệnh và phát triển kinh tế.

NDC của Việt Nam được rà soát và cập nhật với mục tiêu bảo đảm mục tiêu thực hiện NDC phù hợp với các mục tiêu của Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội, Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu, Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh và Chiến lược phòng chống thiên tai đồng thời áp dụng một số yêu cầu mới đối với NDC được thông qua tại Hội nghị COP24 phù hợp với khả năng của Việt Nam.

So với NDC đã đệ trình, đóng góp về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính trong NDC cập nhật của Việt Nam trong trường hợp quốc gia tự thực hiện đã tăng cả về lượng giảm phát thải và tỷ lệ giảm phát thải. Cụ thể, lượng giảm phát thải tăng thêm 21,2 triệu tấn CO2tđ (từ 62,7 triệu tấn CO2tđ lên 83,9 triệu tấn CO2tđ) tương ứng với tỷ lệ giảm phát thải tăng 1% (từ 8% lên 9%). Mức đóng góp về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính khi có hỗ trợ quốc tế sẽ tăng từ 25% lên 27%, tức lượng giảm phát thải tăng thêm 52,6 triệu tấn CO2tđ (từ 198,2 triệu tấn lên 250,8 triệu tấn CO2tđ).

Theo ông Cường, trong điều kiện phát triển kinh tế – xã hội của một nước đang chịu nhiều tác động của biến đổi khí hậu, NDC cập nhật của Việt Nam đã thể hiện nỗ lực cao nhất của quốc gia trong góp phần giảm nhẹ biến đổi khí hậu toàn cầu.

Việt Nam cũng đã tích cực thực hiện các hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu, định hướng phát triển nền kinh tế theo hướng các-bon thấp, tăng trưởng xanh và tăng cường thực hiện các biện pháp giảm nhẹ phát thải khí nhà kính có tiềm năng trong các lĩnh vực năng lượng, công nghiệp, giao thông vận tải, nông nghiệp, chất thải cũng như tăng cường khả năng hấp thụ các-bon trong lĩnh vực sử dụng đất…

Ngoài ra, nỗ lực của quốc gia còn được thể hiện qua việc Chính phủ coi ứng phó với biến đổi khí hậu là vấn đề có ý nghĩa sống còn. Việc thực hiện NDC cập nhật ngoài trách nhiệm của nhà nước còn là trách nhiệm của doanh nghiệp, cộng đồng khi thực hiện các hoạt động thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, sử dụng hiệu quả và bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên.

Quốc tế đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam

Với kết quả trên, mới đây, bà Patricia Espinosa, Thư ký điều hành UNFCCC đã có thư gửi Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, trong đó đánh giá cao Việt Nam đã hoàn thành việc rà soát, cập nhật NDC theo quyết định của COP21 trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đang có nhiều diễn biến phức tạp. Đặc biệt, Việt Nam đã nâng cao đóng góp ứng phó với biến đổi khí hậu thể hiện trong NDC cập nhật.

Theo bà Patricia Espinosa, nỗ lực mà Việt Nam đã bỏ ra để chuẩn bị cho việc đệ trình NDC trong bối cảnh hiện nay là “đáng kinh ngạc.”

“Mặc dù COP26 bị hoãn tới tháng 11/2020 do dịch COVID-19, song chúng ta không được quên rằng biến đổi khí hậu vẫn tiếp tục là mối đe dọa dài hạn lớn nhất mà loài người phải đối mặt. Vì thế, các quy hoạch chiến lược và cam kết dài hạn của Việt Nam cho các hành động khí hậu tham vọng và các mục tiêu của Thỏa thuận Paris là rất đáng biểu dương,” bà Patricia Espinosa nhấn mạnh.

Trong thư gửi Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà vào ngày 15/9 vừa qua, ông Pablo Vieira, Giám đốc Tổ chức Đối tác NDC (NDC Partnership) cũng gửi lời chúc mừng Việt Nam đã hoàn thành NDC cập nhật gửi UNFCCC. Ông Pablo Vieira đánh giá Việt Nam đã thể hiện sự lãnh đạo tuyệt vời trong khuôn khổ đối tác, thúc đẩy hành động khí hậu toàn cầu tham vọng hơn.

“Chúng tôi mong muốn được hợp tác với Chính phủ Việt Nam để thực hiện NDC cập nhật phù hợp với các mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia. Chúng tôi tin rằng NDC cập nhật của Việt Nam sẽ truyền cảm hứng cho các quốc gia thành viên để tăng cường tham vọng và đẩy mạnh các hành động ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu thông qua cách tiếp cận toàn diện của cả hệ thống chính phủ và các bên liên quan. Chúng tôi cam kết hỗ trợ Việt Nam thực hiện để đảm bảo đạt được các mục tiêu NDC cập nhật,” thư của người đứng đầu NDC Partnership nêu rõ.

Ngày 17/9/2020, trang thông tin chuyên đưa tin nội dung đàm phán quốc tế về môi trường và biến đổi khí hậu của Viện Quốc tế về Phát triển bền vững (IISD) cũng đánh giá NDC cập nhật của Việt Nam đã làm rõ nội dung “Tổn thất thiệt hại” và những đóng góp về ứng phó với biến đổi khí hậu của Việt Nam đối với 13 mục tiêu hành động vì khí hậu, 11 thành phố và cộng đồng bền vững và 12 sản xuất và tiêu dùng bền vững. Trong đó nêu rõ: “Việt Nam đã cập nhật những đóng góp về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và thích ứng với biến đổi khí hậu; nêu hài hòa đồng lợi ích giữa ứng phó với biến đổi khí hậu với thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững cũng như cung cấp thông tin về tác động và tiến độ thực hiện.”

Theo đuổi mục tiêu phát triển bền vững

Với những kết quả đã đạt được, đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết thời gian qua, Bộ trưởng Trần Hồng Hà đã gặp mặt trực tiếp và trao đổi, chia sẻ về nội dung NDC cập nhật với Đại sứ các nước và các vương quốc trên thế giới. Tại cuộc gặp, các Đại sứ đã hiểu rõ hơn về NDC cập nhật của Việt Nam, những nỗ lực của Việt Nam tuy là nước đang phát triển nhưng luôn có trách nhiệm và nỗ lực cao trong ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà cũng đã có Thư gửi Trưởng đại diện Thường trú của Liên hợp quốc tại Việt Nam, Đại sứ các nước, các vương quốc tại Việt Nam đã quan tâm đến mức đóng góp giảm nhẹ phát thải khí nhà kính trong NDC cập nhật của Việt Nam. Trong thư, ông Hà cũng bày tỏ quan điểm Việt Nam luôn tăng cường đóng góp trong nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu và đề nghị các quốc gia, đối tác phát triển tiếp tục hỗ trợ, hợp tác hơn nữa với Việt Nam trong quá trình triển khai thực hiện NDC cập nhật vì mục tiêu phát triển bền vững, góp phần thực hiện các nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu.

NDC cập nhật của Việt Nam cũng đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành và các cơ quan liên quan rà soát kỹ và được hỗ trợ về kỹ thuật của một số tổ chức quốc tế. Trong điều kiện một nước đang phát triển, chịu nhiều tác động của biến đổi khí hậu, nỗ lực về thích ứng biến đổi khí hậu, giảm nhẹ phát thải khí nhà kính đưa ra trong NDC cập nhật là phù hợp.

Ông Hà cũng khẳng định mặc dù là quốc gia đang phát triển với nguồn lực hạn chế, nhưng Việt Nam luôn theo đuổi mục tiêu phát triển bền vững; phát triển kinh tế các-bon thấp và hướng tới nền kinh tế tuần hoàn đã trở thành hướng đi chủ đạo trong chính sách, chiến lược của quốc gia. Phát triển các-bon thấp, chống chịu với biến đổi khí hậu đã được thể chế hóa trong Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi trình Quốc hội và dự kiến thông qua trong năm nay.

“Trong thời gian tới, Việt Nam sẽ nỗ lực hơn nữa trong việc triển khai các chiến lược, kế hoạch và các hành động cụ thể; ví dụ như giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch và đẩy mạnh phát triển năng lược tái tạo, phát triển tài chính xanh và thị trường các-bon trong tương lai. Những nỗ lực này sẽ góp phần thực hiện NDC cập nhật từ năm 2021,” người đứng đầu ngành Tài nguyên và Môi trường khẳng định.