Đó là kiến nghị của Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) trong thực hiện các kiến nghị theo Kết luận thanh tra số 856/KL-TTCP về việc thực hiện pháp luật bảo vệ môi trường (BVMT) trong khai thác khoáng sản trên địa bàn các tỉnh Yên Bái, Cao Bằng, Bắc Kạn, Lai Châu, Hà Giang, Tuyên Quang (giai đoạn 2011 – 2017).
Liên quan đến trách nhiệm của Tổng cục Môi trường, Bộ TN&MT đối với 2 dự án thuộc thẩm quyền xác nhận hoàn thành công trình BVMT trên địa bàn tỉnh Yên Bái, Bộ TN&MT cho biết:
Đối với Dự án “Đầu tư xây dựng công trình khai thác và chế biến mỏ đá Liễu Đô 4, xã Liễu Đô, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái” của Công ty TNHH Khai thác và Chế biến đá Tường Phú (Công ty) đã được Bộ TN&MT cấp Giấy phép khai thác đá số 1264 ngày 30/6/2011 và phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường tại Quyết định 993 ngày 26/5/2011.
| Tại Kết luận thanh tra số 856, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Bộ TN&MT tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, rà soát việc chấp hành pháp luật về BVMT tại các dự án khai thác khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp phép khai thác của bộ; kiên quyết xử lý đối với các dự án khai thác khoáng sản có hành vi vi phạm pháp luật về BVMT như: Không xây dựng các công trình BVMT theo báo cáo đánh giá tác động môi trường, dự án cải tạo phục hồi môi trường được phê duyệt; không có giấy xác nhận hoàn thành công trình BVMT phục vụ giai đoạn vận hành nhưng đã khai thác; việc nợ tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường; không thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường khi hết hạn giấy phép khai thác khoáng sản… |
Dự án chính thức hoạt động khai thác đá từ đầu năm 2017, nhưng công ty đã không thực hiện đúng trách nhiệm của mình, chủ dự án không báo cáo kết quả thực hiện các công trình BVMT. Trong giai đoạn từ 2011 – 2017, Bộ TN&MT không nhận được báo cáo của các cơ quan địa phương về hoạt động của công ty.
Ngày 29/10/2018, công ty đã gửi hồ sơ đề nghị Bộ TN&MT kiểm tra, xác nhận hoàn thành đối với Dự án “Đầu tư xây dựng công trình khai thác và chế biến mỏ đá Liễu Đô 4, xã Liễu Đô, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái”.
Tổng cục Môi trường đã tiến hành kiểm tra thực tế tại nơi triển khai dự án; kết quả đã có Thông báo số 1951/TB-TCMT ngày 20/12/2018 trả lại hồ sơ để chủ dự án hoàn thiện, khắc phục các tồn tại về công trình BVMT.
Ngày 4/6/2019, Tổng cục Môi trường đã ban hành Quyết định số 37 xử phạt vi phạm hành chính công ty về hành vi không có giấy xác nhận hoàn thành công trình BVMT phục vụ giai đoạn vận hành theo đúng quy định; đồng thời đã thành lập đoàn kiểm tra việc khắc phục tồn tại về công trình BVMT của dự án.
Căn cứ kết quả kiểm tra thực tế, Bộ TN&MT đã cấp Giấy xác nhận số 117 ngày 21/8/2019 xác nhận hoàn thành công trình BVMT hạng mục khai thác đá hoa thuộc dự án.
Tại thời điểm Thanh tra Chính phủ tiến hành thanh tra, việc chủ dự án chưa được xác nhận hoàn thành là thuộc trách nhiệm của chủ dự án do các công trình BVMT chưa đáp ứng yêu cầu, chưa đủ điều kiện để được xác nhận hoàn thành theo quy định.
Đối với Dự án Mỏ sắt Làng Mỵ và Nhà máy Tuyển quặng sắt Làng Mỵ thuộc Công ty Phát triển số 1 – TNHH MTV đã được Tổng cục Môi trường kiểm tra, thanh tra việc chấp hành pháp luật về BVMT các năm 2014 và 2016, đã ban hành các quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty Phát triển số 1 với tổng số tiền là 580 triệu đồng.
Mặt khác, ngày 10/9/2019, Bộ TN&MT đã ban hành Công văn số 4479 gửi UBND tỉnh Yên Bái, đề nghị xử lý nghiêm các hành vi vi phạm hành chính của Công ty Phát triển số 1, đồng thời đề nghị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là đình chỉ hoạt động của Nhà máy Tuyển quặng để khắc phục vi phạm theo đúng quy định.
Ngày 4/11/2019, UBND tỉnh Yên Bái có Báo cáo số 270 gửi Bộ TN&MT, trong đó nêu Công ty Phát triển số 1 đã tạm ngừng hoạt động.
Tiếp đó, ngày 4/5/2020, Bộ TN&MT nhận được Công văn số 799 của UBND tỉnh Phú Thọ về việc giải quyết tình trạng ô nhiễm nguồn nước tại Ngòi Lao trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, do cơ sở khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn tỉnh Yên Bái gây ra.
Bộ TN&MT đã chỉ đạo Tổng cục Môi trường tổ chức khảo sát thực tế hiện trạng nước Ngòi Lao tại xã Chấn Thịnh, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái; kết quả xác định Công ty Phát triển số 1 xả nước thải ra Ngòi Lao. Tuy nhiên, ngày 17/7/2020, Tổng cục Môi trường nhận được báo cáo của Công ty Phát triển số 1 – Nhà máy Tuyển quặng sắt Làng Mỵ sẽ tạm dừng hoạt động đến hết năm 2020 và sẽ tiến hành nạo vét, nâng cấp và tập trung cho việc khai thác cát tại lòng hồ.
Theo đó, Tổng cục Môi trường đã trình công văn đề nghị tỉnh giám sát chặt chẽ công tác BVMT, tiến độ và hoạt động nạo vét lòng hồ của Công ty Phát triển số 1 để đảm bảo không phát sinh chất thải gây ô nhiễm môi trường nước Ngòi Lao, xử lý nghiêm các vi phạm về BVMT (nếu có) của Công ty Phát triển số 1, báo cáo kết quả giám sát, xử lý vi phạm về Bộ TN&MT, UBND tỉnh Phú Thọ để được phối hợp, xử lý kịp thời theo quy định.
Như vậy, Tổng cục Môi trường đã thực hiện nghiêm túc trách nhiệm quản lý Nhà nước về BVMT, liên tục kiểm tra, thanh tra, phối hợp với UBND tỉnh Yên Bái trong việc theo dõi, giám sát, yêu cầu Công ty Phát triển số 1 – Nhà máy Tuyển quặng sắt Làng Mỵ thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về BVMT.
Với hồ sơ cụ thể trên, Bộ TN&MT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, Thanh tra Chính phủ xem xét, không quy trách nhiệm về quản lý Nhà nước đối với Tổng cục Môi trường liên quan đến 2 cơ sở trên địa bàn tỉnh Yên Bái. Đồng thời, kiến nghị Thủ tướng yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với các cơ sở đang hoạt động trên địa bàn; phối hợp chặt chẽ với Bộ TN&MT trong việc rà soát, lập kế hoạch thanh tra, tổ chức triển khai các đoàn thanh tra, theo dõi, giám sát việc thi hành các quyết định xử phạt vi phạm hành chính, kết luận thanh tra, kiểm tra đối với các cơ sở trên địa bàn.
