Sách Xanh năm 2020 – một ấn phẩm của chính phủ Trung Quốc – nhận định, biến đổi khí hậu ở nước này đang diễn ra nhanh hơn hầu hết các nước khác trên thế giới và các tác động của nó như mưa dữ dội, nắng nóng cực đoan, sông băng và băng vĩnh cửu tan biến… đang ngày càng tồi tệ.
Tuần qua, Trung tâm Khí hậu Quốc gia Trung Quốc thuộc Cục Khí tượng Trung Quốc đã ra mắt Sách Xanh về Biến đổi Khí hậu ở Trung Quốc 2020. Đây là ấn phẩm thường niên quan trọng, đánh giá mức độ ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đối với quốc gia này.
Sách Xanh năm 2020 nhận định, biến đổi khí hậu ở Trung Quốc đang diễn ra nhanh hơn ở hầu hết các nước khác trên thế giới, với các tác động như mưa dữ dội, nắng nóng cực đoan, sông băng và băng vĩnh cửu tan biến… đang ngày càng tồi tệ.
Cụ thể, Trung Quốc đang nóng lên nhanh hơn đáng kể so với mức trung bình của thế giới, trung bình nhiệt độ tăng 0,24 °C mỗi thập kỷ kể từ năm 1951. Các đợt nắng nóng cực đoan gia tăng đáng kể; nhiệt độ năm ngoái lên đến 43°C và 64 trạm khí tượng báo cáo mức nhiệt độ kỷ lục. Hiện tượng mưa cực đoan cũng ngày càng trở nên phổ biến, với số ngày mưa bão tăng 3,8% sau mỗi 10 năm.
Mực nước biển của Trung Quốc đang dâng nhanh hơn mức trung bình toàn cầu: trong giai đoạn 1980-2019, dâng với tốc độ 3,4 mm/năm, nhanh hơn so với mức trung bình toàn cầu cùng kỳ. Mực nước biển của Trung Quốc năm 2019 cao hơn 72mm so với mức trung bình giai đoạn 1993-2011.
Về băng tan, giống như xu hướng trên toàn cầu, Sách Xanh ghi nhận các sông băng đang ở Trung Quốc bị thu hẹp dần với tốc độ đáng lo ngại. Trong năm 2019, các sông băng lớn như Sông băng Thiên Sơn số 1 (Tianshan Glacier No.1), Sông băng Muz Taw và một sông băng quan trọng ở đầu nguồn sông Dương Tử đang tan chảy nhanh hơn trước. Năm 2019, nhánh phía đông Sông băng Thiên Sơn số 1 đã bị thu hẹp 9,3 mét – mức nhanh nhất kể từ các đợt theo dõi đầu tiên cách đây 60 năm.
Băng vĩnh cửu ở cao nguyên Tây Tạng cũng đang tan dần khi thời tiết ngày càng ấm lên. Từ năm 1981-2019, độ dày của lớp băng trên bề mặt – thường tan vào mùa hè và đóng băng trở lại vào mùa đông – dọc theo đường cao tốc Thanh Hải – Tây Tạng tăng trung bình 19,6cm mỗi thập kỷ, đồng nghĩa với việc lớp băng vĩnh cửu đóng băng quanh năm đang ngày càng ít đi. Năm 2019 là năm lớp băng bề mặt ghi nhận độ dày kỷ lục thứ hai trong lịch sử.
Tin tốt duy nhất trong giai đoạn 2000-2019 là diện tích toàn bộ thảm thực vật ở Trung Quốc tăng ổn định.
Sách Xanh được công bố khi Trung Quốc đang phải hứng chịu những trận lũ lụt nghiêm trọng. Tính đến giữa tháng 8, lũ lụt đã ảnh hưởng đến gần 63 triệu người (cao hơn 12,7% so với mức trung bình của 5 năm qua), khiến 219 người chết hoặc mất tích, gây thiệt hại kinh tế ít nhất 26 tỷ USD.
Cùng với lũ lụt, Trung Quốc cũng phải gánh chịu những đợt hạn hán dữ dội trong năm nay. Bắt đầu từ tháng 4, tỉnh Vân Nam ở phía tây nam Trung Quốc, trải qua trận hạn hán tồi tệ nhất trong 10 năm qua. Hơn một triệu người phải chịu cảnh thiếu nước và mất mùa. Khu tự trị Nội Mông cũng đang phải vật lộn với lượng mưa thấp và nhiệt độ cao.
Các phân tích độc lập đã chỉ ra gánh nặng kinh tế khổng lồ mà Trung Quốc phải đối mặt từ những sự kiện thời tiết cực đoan này. Theo một nghiên cứu năm 2016 của Trung tâm Nghiên cứu chung thuộc Ủy ban Châu Âu, Trung Quốc hiện nay là quốc gia có nguy cơ lũ lụt cao nhất trên thế giới, ước tính thiệt hại 25 tỷ euro/năm. Một nghiên cứu năm 2018 về hạn hán ở Trung Quốc, được công bố trên Tạp chí PNAS, đã phát hiện thiệt hại liên quan đến tình trạng thiếu nước ở Trung Quốc lên đến 12,8 tỷ USD/năm.
