Khi gia đình Kosum Kao-Uthai nhận thấy những vệt hằn bí ẩn trên bãi cát bên ngoài khu nghỉ mát mà họ sở hữu ở Koh Samui, bà biết chính xác loài động vật nào đã ghé thăm. Bà nhớ lại lúc phát hiện ra những vệt hằn tương tự do một con rùa biển làm tổ để lại khi giúp cha bà trồng dừa trên đảo thủa còn niên thiếu.
Kosum đã không gặp “vị khách lạ” này suốt 5 thập kỷ qua. Tuy nhiên, năm nay, khi đại dịch virus corona “quét sạch” khách du lịch ở Thái Lan, các tổ đồi mồi và vích mọc lên khắp đảo. Kể từ tháng 2, có tới 838 chú rùa con vượt các bãi biển đầy cát của hòn đảo để xuống biển, và vẫn còn 2 tổ chưa nở.
Sự gia tăng số lượng tổ (cho đến nay là 19 tổ) làm hài lòng giới bảo tồn đã nhiều năm đấu tranh để giảm bớt những mối đe dọa do con người gây ra.
TS. Thon Thamrongnawasawat, phó trưởng khoa thủy sản thuộc Đại học Kasetsart ở Bangkok cho biết: “Điều đó thực sự thú vị và chúng ta hy vọng rằng người dân ở Samui sẽ tiếp tục bảo vệ loài rùa trong tương lai”.
Người dân và doanh nghiệp địa phương chung sức bảo vệ rùa, xây dựng hàng rào tre quanh các tổ để bảo vệ chúng khỏi kỳ đà hoa và chó. Một số người cắm trại bên cạnh các tổ với hy vọng nhìn thấy con non nở ra hoặc nhìn thấy một con rùa mẹ – thường rùa mẹ quay trở lại sau 10-12 ngày để đẻ thêm trứng. Một khách sạn đã chỉ đạo các đội bảo vệ theo dõi mỗi giờ, đồng thời chuyển hướng camera quan sát và cảm biến chuyển động để đảm bảo những quả trứng không bị xáo trộn.
Rùa cái thường làm tổ 2-3 năm/lần và đẻ từ 80-120 quả trứng.
Nhà sinh vật biển Thepsuda Loyjiw làm việc tại khu nghỉ dưỡng Banyan Tree (nơi một cá thể vích đã đẻ 5 tổ trong năm nay) cho biết: “Chúng tìm kiếm những khu vực yên lặng và thanh bình. Chúng tôi trồng nhiều cây đa vì thông thường chúng thích bóng cây”. Rùa thường làm tổ vào ban đêm.
Không rõ liệu những con rùa nhiều năm qua không làm tổ trên những bãi biển đông đúc ở Samui có đến nơi khác làm tổ hay không, tuy nhiên, TS. Thon đoán có thể chúng đã đẻ trứng dưới nước nên trứng không nở được: “Những quả trứng bên trong rùa biển không thể chờ đợi. Cũng như con người – nếu bạn cần sinh con, bạn sẽ sinh con trên taxi”.
Số lượng rùa biển ở Thái Lan giảm mạnh trong thế kỷ qua.
Theo Kosum, Samui là một nơi hoàn toàn khác cách đây 50 năm: “Toàn là rừng thân gỗ, các khu trồng dừa và không có đường”. Bây giờ hòn đảo đón hơn 2 triệu du khách mỗi năm. Không chỉ sự phát triển của các bãi biển là mối đe dọa với loài rùa mà các mối nguy hiểm khác vẫn rình rập như săn trộm, ô nhiễm và rủi ro từ lưới đánh cá.
Khắp thế giới, tương lai loài rùa ngày càng bị đe dọa bởi hiện tượng nóng lên toàn cầu làm tăng mực nước biển và bão, thay đổi dòng chảy đại dương và gây hại cho các rạn san hô. Ngày càng có nhiều lo ngại về tác động của khủng hoảng khí hậu đối với tỷ lệ giới tính của rùa: cát vùi trứng càng ấm thì tỷ lệ rùa non cái càng cao.
Tại Thái Lan, các chuyên gia bảo tồn đang tìm ra những cách mới để theo dõi loài này. Trong những tháng gần đây, Trung tâm sinh thái biển Phuket theo dõi một cá thể đồi mồi mẹ đẻ trứng ở Samui nhằm tìm hiểu thêm về cách bảo vệ tốt hơn tuyến đường nó đi.
TS. Kongkiat Kittiwatanawong, Giám đốc trung tâm cho biết: “Nếu muốn bảo tồn bất kỳ loài động vật nào, bạn phải biết vòng đời và sinh cảnh của chúng”. Người ta hy vọng rằng công nghệ nhận dạng khuôn mặt xác định loài rùa đang được phát triển sẽ ước tính chính xác hơn về số lượng rùa vì rất khó đếm loài này do mô hình di cư của chúng.
Số lượng tổ được ghi nhận ở Samui năm 2020 cao chưa từng có. Không ai biết điều gì sẽ xảy ra khi khách du lịch quay lại hòn đảo. Kosum nói: “Trước đại dịch, hòn đảo đông đặc khách, bãi đậu xe kín chỗ”.
TS. Thon hy vọng có thể đạt được sự cân bằng. Đại dịch đã chứng minh Samui là nơi làm tổ quan trọng của rùa và việc tạm dừng du lịch do đại dịch gây ra là cơ hội để hành động: “Chúng ta phải hành động”.
Thế Anh (Theo Guardian)
