Các nhà khoa học ở Hungary đã vô tình lai tạo hai loài cá có nguy cơ tuyệt chủng thành một giống cá mới khi họ đặt tinh trùng từ một con cá mái chèo Mỹ gần trứng từ một con cá tầm Nga trong phòng thí nghiệm.
Ý tưởng của họ là để dụ những quả trứng từ cá tầm đang bị đe dọa tuyệt chủng sinh sản vô tính thông qua một quá trình gọi là gynogenesis. Đây là quá trình sinh sản vô tính đòi hỏi sự hiện diện của tinh trùng mà không có sự đóng góp thực sự của DNA của tinh trùng đó.
Quá trình này rõ ràng không hoàn toàn theo kế hoạch. Dường như DNA đã được truyền đi, vô tình dẫn đến một loại cá hoàn toàn mới.
Những sinh vật trông kỳ quặc này là sự pha trộn kỳ quái của hai loài có vẻ ngoài khác nhau, có thể chưa bao giờ tiếp xúc nếu con người không can thiệp.
Cá tầm Nga kiếm ăn dọc theo các tầng của biển, hồ và sông ở phía đông châu Âu, Serbia và Trung Đông. Chúng không được tìm thấy ở Mỹ, thậm chí chưa từng được giới thiệu ở đây.
Còn cá mái chèo Mỹ, đúng như tên gọi của chúng, có thể được tìm thấy ở các con sông của Mỹ, sử dụng mõm hình mái chèo dài bất thường để đào tìm thức ăn trong bùn.
Loài cá lai tạo mới này một nửa giống mẹ và nửa giống cha. Có con sở hữu vây cá tầm cổ điển nhưng lại có miệng của cá mái chèo háu ăn điển hình. Những con khác trông giống cá tầm hơn là cá mái chèo.
“Tôi đã thực sự không tin vào mắt mình khi nhìn thấy nó. Nhưng đó là sự lai tạo giữa cá tầm và cá mái chèo, không còn cách lý giải nào khác”, nhà sinh thái học dưới nước Solomon David nói với tờ New York Times.
Điều đó có vẻ như không thể, nhưng thật ra chúng có những điểm tương đồng đáng chú ý. Cả hai loài được gọi là hóa thạch sống, giống như cá sấu, vì chúng đã thay đổi rất ít trong suốt lịch sử tiến hóa của mình. Cả hai đều có chung một tổ tiên sống trong thời đại khủng long.
“Những hiện tượng này có thể dẫn đến sự tương đồng, tương thích và linh hoạt cao hơn giữa các bộ gen và cho phép sự lai tạo giữa cá tầm Nga và cá mái chèo Mỹ bất chấp khoảng cách lớn về địa lý, sinh lý và hình thái”, các tác giả lập luận.
Chính sự lai tạo này là một khám phá, nhóm nghiên cứu cho biết thêm, vì các phép lai khác giữa các phân loài tương tự có khoảng cách xa trước đây đã thất bại.
Những con cá mới này có thể không sinh sản, giống như các giống lai khác, nhưng chúng dường như sống sót với tỷ lệ tương tự như cá mái chèo Mỹ. Một số vẫn còn sống và bơi cho đến ngày hôm nay.
Các nhà khoa học không có kế hoạch tạo ra thêm bất kỳ loài cá lai nào, nhưng họ sẽ tiếp tục nghiên cứu cách cá tầm và cá mái chèo sinh sản với hy vọng có thể cứu những con cá này khỏi bờ vực tuyệt chủng.
Ngày nay, cả hai loài cá này đang bị đe dọa nghiêm trọng. Chỉ trong năm nay, cá mái chèo Trung Quốc đã tuyệt chủng và Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế báo cáo rằng cá tầm “nguy cấp nghiêm trọng hơn bất kỳ nhóm loài nào khác”.
Hy vọng các nhà khoa học đang đi đúng hướng. Nghiên cứu của họ vừa được công bố trên tạp chí Genes.
