Có tỷ lệ lớn virus Corona trên mẫu thu thập từ các loài động vật hoang dã (ĐVHD) được buôn bán làm thực phẩm cho con người và tỷ lệ dương tính với virus này cũng tăng lên đáng kể khi các loài ĐVHD được vận chuyển từ tay các thương lái tới các khu chợ và sau cùng là chuyển tới các nhà hàng.
“Virus Corona – Từ thực địa đến bàn ăn” là nghiên cứu vừa được đăng trên trang bioRxiv do một nhóm các nhà khoa học thuộc tổ chức WCS (Hiệp hội bảo tồn động vật hoang dã), Cục Thú y thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, EcoHealth Alliance và Viện Một sức khỏe thuộc Đại học California, Davis thực hiện.
Theo nghiên cứu, tại các mắt xích của chuỗi cung ứng, ĐVHD thường bị căng thẳng và bị nuôi nhốt trong điều kiện chật chội cùng với các loài động vật khác du nhập từ nhiều nguồn, điều này làm gia tăng khả năng lây truyền virus Corona. Các tác giả cũng đã cảnh báo nguy cơ bùng phát lây lan virus từ động vật sang người trong quá trình buôn bán ĐVHD.
Kết quả nghiên cứu trên các loài gặm nhấm cũng chỉ ra nguy cơ lây lan vi rút corona tới những loài ĐVHD khác (cầy, tê tê) ở những nơi có số lượng lớn động vật bị thu gom, vận chuyển và nuôi nhốt.
Nhóm nghiên cứu đã thu thập mẫu tại 70 địa bàn ở Việt Nam và phát hiện 6 loại virus Corona đã biết. Mặc dù hiện nay chưa có bằng chứng cho thấy các virus này là mối đe dọa với sức khỏe con người. Tuy nhiên, nghiên cứu này giúp nâng cao năng lực giám sát theo hướng tiếp cận “Một sức khỏe” của Việt Nam nhằm phát hiện các virus mới nổi hoặc chưa từng được biết tới ở người, ĐVHD và động vật nuôi thông thường trong tương lai.
Nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ dương tính với virus Corona khá cao trên chuột đồng được chế biến làm thực phẩm cho con người. Tỷ lệ dương tính tăng lên một cách đáng kể dọc theo chuỗi cung ứng từ thương lái (21%), tới các khu chợ (32%) và nhà hàng (56%). Tại 2/3 số trang trại ĐVHD và 6% số động vật gặm nhấm được nuôi ở trang trại ở các điểm tham gia vào nghiên cứu cũng cho kết quả virus Corona dương tính.
Các tác giả cảnh báo hoạt động buôn bán ĐVHD đang góp phần đưa con người tiếp xúc gần hơn với nhiều loài hoang dã có khả năng phát tán virus Corona. Điều này dẫn tới nguy cơ lây truyền virus trong loài và giữa các loài với nhau và làm tăng khả năng kết hợp của các chủng virus Corona với nhau.
Chuỗi cung ứng ĐVHD từ trang trại và tự nhiên tới nhà hàng tạo ra vô số cơ hội dẫn tới bùng phát dịch bệnh. Để giảm thiểu nguy cơ xuất hiện các bệnh dịch lây nhiễm từ ĐVHD đe dọa sức khỏe cộng đồng và để bảo vệ ngành chăn nuôi của Việt Nam, các tác giả khuyến nghị một số biện pháp phòng ngừa cụ thể như hạn chế hoạt động giết mổ, gây nuôi thương mại, vận chuyển, mua bán, tàng trữ, chế biến và tiêu thụ ĐVHD.
