Hàng ngàn hecta rừng bị người dân phá không thương tiếc để lấy đất canh tác, lực lượng quản lý bảo vệ rừng thì trăn trở về cách xử lý.
Chúng tôi đã có nhiều ngày đi thực tế và ghi nhận việc hàng ngàn hecta rừng bị tàn phá, lấn chiếm trái phép xảy ra trên địa bàn tỉnh Đắk Nông.
Phá rừng với quy mô lớn
Phía sau tấm bảng “Cấm phá rừng” ở tiểu khu 1104 (huyện Đắk Song, Đắk Nông) do Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Đức Hòa quản lý là những khoảnh rừng bị tàn phá với dấu vết rất mới. Theo quan sát của chúng tôi, hàng loạt cây lớn bị cưa hạ nằm ngổn ngang hoặc đã bị đốt cháy. Xen kẽ với đó là những rẫy cà phê, hồ tiêu, nhà gỗ mọc lên.
Không những thế, xung quanh khu vực có rất nhiều khoảnh rừng bị tàn phá với dấu hiệu cũ hơn nằm dọc theo đường đi. Điều đáng nói, các vị trí này cách các chốt kiểm soát bảo vệ rừng của chủ rừng không xa.
Một lãnh đạo Công ty Đức Hòa cho biết người dân chặt hạ cây rừng, sau đó sẽ tiến hành đốt để lấy đất sản xuất. Diện tích rừng bị xâm chiếm do công ty quản lý khoảng 600 ha và vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. Tính chung, tổng diện tích rừng bị xâm canh từ trước năm 2000 đến nay là hơn 5.000 ha. Vụ mới nhất xảy ra vào tháng 3 vừa qua với diện tích bị lấn gần 10.000 m2.
Theo vị này, năm 2002 chỉ có bảy hộ dân sinh sống trái phép trong bốn tiểu khu do công ty quản lý. Do không được xử lý dứt điểm nên đến nay số hộ dân đã lên tới khoảng 300. Điều này đồng nghĩa với tốc độ và quy mô xẻ rừng lấy đất tăng lên.
Công ty cũng xác định điểm nóng phá rừng nên bố trí lực lượng, có thành lập thêm một chốt liên ngành. Qua kiểm tra thì cũng phát hiện và chuyển cơ quan điều tra một số vụ nhưng không đáng kể. “Về việc xác định người phá rừng, lấn chiếm đất rừng rất khó. Khi được hỏi thì người dân chỉ nói mua lại đất chứ không phải lấn chiếm đất rừng” – vị lãnh đạo công ty cho hay.
Tương tự, tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất rừng cũng xảy ra tràn lan với diện tích rất lớn tại nơi Công ty TNHH MTV Đắk N’tao quản lý gồm huyện Đắk Song và Đắk G’long.
Bài toán giữ rừng và cuộc sống người dân
Theo Hạt Kiểm lâm huyện Đắk Song, chỉ riêng trong năm 2019, tính đến cuối tháng 9 xảy ra 136 vụ phá rừng với diện tích hơn 40,8 ha. Trong đó ở huyện Đắk G’long là 106 vụ với gần 32 ha, tại huyện Đắk Song xảy ra 30 vụ với diện tích rừng bị phá hơn 9 ha. Tuy nhiên, chỉ có chín vụ phá rừng được chuyển cơ quan điều tra, khởi tố, còn lại thì lập biên bản 127 vụ, chỉ bảy vụ phát hiện đối tượng.
Đến những tháng đầu năm nay (từ tháng 12-2019 đến 10-5-2020) tại huyện đã xảy ra 150 vụ vi phạm liên quan đến rừng, trong đó có 69 vụ phá rừng trái pháp luật với diện tích hơn 16,1 ha, khai thác rừng trái phép bảy vụ với hơn 8 m3… Các vụ việc chủ yếu xảy ra tại những khu vực rừng do Công ty Đức Hòa và Công ty Đắk N’tao quản lý.
Về giải pháp, phía Công ty Đức Hòa cho rằng đối với diện tích đất rừng bị lấn chiếm từ năm 2017 đến nay thì công ty kiến nghị cương quyết xử lý giải tỏa để trồng rừng. Đối với diện tích đã lấn chiếm từ trước, người dân đã canh tác ổn định thì đưa vào nông lâm kết hợp. Ngoài ra cũng thực hiện các chính sách tuyên truyền để người dân hiểu, hạn chế tình trạng lấn chiếm đất rừng.
Cùng ý kiến, ông Nguyễn Xuân Diệu, Giám đốc Công ty TNHH MTV Đắk N’tao, cho biết công ty đang rà soát diện tích rừng bị lấn chiếm. Nếu từ trước tháng 7-2014 thì vận động người dân thực hiện nông-lâm kết hợp, còn sau thời điểm trên thì rà soát, tổng hợp để giải tỏa.
Tuy nhiên, đây cũng chỉ là đề xuất của công ty và đợi ý kiến từ cơ quan có thẩm quyền. “Khó khăn nhất là việc người ta đã ở lâu rồi nên rất khó xử lý. Đất rừng được sang nhượng chủ yếu qua giấy tờ viết tay giữa những người dân, không có tính pháp lý” – ông Diệu nói thêm.
| Vì mưu sinh nên phải phá rừng?
Một người dân ở xã Trường Xuân đang dọn rẫy thừa nhận với chúng tôi rằng gia đình bắt đầu phá rừng từ năm 2016 để trồng hoa màu. Lý do được bà này đưa ra là vì mưu sinh. “Diện tích này tôi phát từ bốn năm rồi, để trồng mì… Xung quanh họ cũng phá nhiều…” – người này nói. |
