Năm 2019, có hơn một triệu sản phẩm động vật dã bất hợp pháp và động vật sống bị thu giữ tại các sân bay, gần như ngày nào cũng có ít nhất một vụ bắt giữ.
Dữ liệu thay cho lời cảnh báo này được đưa ra trong Báo cáo “Runway to Extinction: Wildlife Trafficking in the Air Transport Sector” (Tạm dịch: “Đường băng đến tuyệt chủng: Buôn bán động vật hoang dã trong lĩnh vực vận tải hàng không”) do tổ chức C4ADS vừa công bố.
Báo cáo tìm hiểu các xu hướng, tuyến đường quá cảnh và phương thức được những kẻ buôn lậu động vật hoang dã sử dụng khi tận dụng ngành hàng không ở 6 khu vực trên thế giới: châu Phi, châu Mỹ, châu Á, châu Âu, Trung Đông và châu Đại Dương. Thông tin trong báo cáo được website ROUTES Dashboard bổ sung, cho phép người truy cập lọc và xem thông tin về các vụ buôn bán động vật hoang dã trong lĩnh vực vận tải hàng không trong 10 năm qua.
“Báo cáo nhấn mạnh tính chất phổ biến của buôn lậu động vật hoang dã bằng đường hàng không, với mỗi khu vực bị ảnh hưởng trên thế giới. Phân tích của chúng tôi cho thấy giới buôn lậu “khoét” vào các lỗ hổng giống nhau ở các sân bay và thường sử dụng phương thức tương tự để qua mặt lực lượng thực thi pháp luật cùng giới chức sân bay. Hơn nữa, dữ liệu thu giữ chỉ ra rằng nhiều mạng lưới buôn lậu động vật hoang dã thường dựa vào cùng một phương thức để vận chuyển hàng hóa. Điều này cho thấy hiểu biết thấu đáo về các mô hình buôn lậu chuyên biệt tại sân bay hoặc chuyên biệt cho từng quốc gia có thể góp phần giảm thiểu các lỗ hổng buôn lậu của hệ thống vận tải hàng không”, theo Mary Utermohlen, Giám đốc chương trình thuộc C4ADS kiêm tác giả báo cáo.
Không chỉ đẩy các loài nguy cấp vào nguy cơ tuyệt chủng, đe dọa sinh kế địa phương, làm suy yếu an ninh khu vực và toàn cầu, buôn lậu động vật hoang dã còn là mối nguy lớn cho sự lây lan các bệnh truyền nhiễm có nguồn gốc từ động vật. Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh, 3/4 bệnh truyền nhiễm mới nổi bắt nguồn từ động vật. Nhiều loài bị thu giữ trong quá trình vận chuyển hàng không bao gồm các loài chim, động vật có vú và bò sát sống là những tác nhân có nguy cơ cao mang mầm bệnh và bị bán tại các chợ bất hợp pháp hoặc không được kiểm soát trên thế giới.
Michelle Owen, Trưởng nhóm ROUTES cho biết: “Thật không may là thế giới đang phải gồng mình đối phó với cuộc khủng hoảng y tế và bất ổn kinh tế do các bệnh truyền nhiễm có thể bắt nguồn từ động vật. Việc đào tạo nhân viên để phát hiện buôn lậu động vật hoang dã và làm việc với các cơ quan thực thi nhằm ngăn chặn những kẻ buôn lậu là nhiệm vụ vô cùng khẩn thiết. Ngoài ra, sân bay và các hãng hàng không có thể hỗ trợ hoạt động chống buôn lậu bằng nhiều cách khác nhau cũng như đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ bùng phát dịch bệnh trong tương lai”.
“Nhiều hãng hàng không nhận thức được sự cần thiết phải chống lại nạn buôn bán động vật hoang dã và đang từng bước trở thành những người dẫn đầu trong nỗ lực toàn cầu này. Nhân viên hàng không tiếp xúc với hành khách và hành lý nhiều hơn cơ quan hải quan nên có thể cung cấp nguồn tin báo quan trọng cho các cơ quan thực thi”, Jon Godson, Phó giám đốc phụ trách môi trường tại Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) phân tích. “Ngoài ra, nhanh chóng áp dụng công nghệ mới trong lĩnh vực này mang đến cơ hội hợp tác công – tư dựa trên việc sử dụng trí tuệ nhân tạo để bắt giữ những kẻ buôn lậu động vật hoang dã”.
“Giới buôn lậu ngày càng lạm dụng các hệ thống giao thông để vận chuyển sản phẩm nhanh chóng và an toàn. Trong suốt hành trình từ nguồn tới thị trường, các sân bay có thể được sử dụng để quá cảnh. Đây là một cơ hội quan trọng để ngăn chặn nạn buôn lậu động vật hoang dã. ACI cam kết phát triển một khuôn khổ chống buôn bán động vật hoang dã và hỗ trợ nỗ lực của các thành viên”, Juliana Scavuzzi, Giám đốc cấp cao về Môi trường thuộc Hội đồng Sân bay Quốc tế (ACI) chia sẻ.
Buôn bán lậu động vật hoang dã là chợ đen lớn thứ tư trên thế giới, tác động đến hơn 7.000 loài động thực vật.
Nhật Anh
