Giới chức chính phủ ở tây bắc Botswana đang vừa phải chống lũ lụt vừa chạy đua để sơ tán một vài cá thể tê giác đen còn lại ở vùng đồng bằng Okavango rộng lớn và lầy lội. Nỗ lực tìm kiếm và di chuyển tê giác vốn đã phức tạp do nước lũ bủa vây nay lại càng gắt gao hơn sau khi 6 cá thể tê giác đen bị những kẻ săn trộm giết hồi tháng 3.
Giới chức Botswana cho rằng việc sơ tán bây giờ rất cần thiết do lo ngại những kẻ săn trộm ngày càng táo tợn trong lúc du khách safari không tới Okavango vì đại dịch virus corona, theo Dereck Joubert – người phụ trách tổ chức phi lợi nhuận Rhinos Without Borders chuyên di dời tê giác từ các điểm nóng săn trộm ở Nam Phi đến các khu vực được cho là an toàn hơn ở Botswana.
Bộ Môi trường, Bảo tồn Tài nguyên và Du lịch Botswana cho rằng vắng người do covid-19 khiến những kẻ săn trộm di chuyển dễ dàng hơn mà không bị phát hiện, và tháng trước có tới 6 kẻ săn trộm bị lực lượng thực thi pháp luật bắn chết. Trong một thông cáo phát đi gần đây, Bộ nhấn mạnh việc thực hiện các biện pháp tăng cường giám sát chống săn trộm.
Kể từ khi nước này bị phong tỏa vì virus corona hồi đầu tháng 4, không có vụ săn trộm tê giác mới nào được xác định.
Ước tính cả châu Phi có khoảng 20.000 cá thể tê giác trắng nhưng chỉ có khoảng 4500 cá thể tê giác đen đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng. Cả hai loài đều sống ở Okavango nhưng chỉ những cá thể tê giác đen cực kỳ nguy cấp mới được sơ tán đến nơi an toàn.
Năm 1992, cá thể tê giác đen bản địa cuối cùng của Botswana bị những kẻ săn trộm giết chết, cho đến đầu những năm 2000, một số lượng nhỏ được đưa Nam Phi về và theo ước tính rằng ngày nay còn chưa đầy 20 cá thể tê giác đen sống ở vùng đồng bằng.
Những nỗ lực sơ tán tê giác đến một địa điểm không được tiết lộ đang diễn ra cấp bách vì giới chức chạy đua với những kẻ săn trộm, đồng thời cố gắng hoàn thành công việc trước khi trăng tròn, theo Joubert.
Đầu tháng 5 là thời điểm trăng tròn, ánh sáng đủ để những kẻ săn trộm dễ dàng tìm thấy và giết tê giác mà không cần đèn pin – manh mối quan trọng để kiểm lâm lần theo trong các chuyến tuần tra đêm. Do đó, giới chức động vật hoang dã đang cố gắng sơ tán càng nhiều động vật quý hiếm càng tốt trong những ngày tới. Tổ chức Rhinos Without Borders được yêu cầu hỗ trợ sơ tán và đang cho mượn thiết bị như xe tải và vật tư thú y.
Mưa lớn và lũ lụt khiến tìm kiếm những cá thể tê giác rất khó khăn. Chúng được xác định từ trên không, sau đó chờ khi bất cứ nơi nào có thể đi qua được là xe tải đến đưa chúng đi, Jouberts nói.
Điểm đến cho tê giác ở Botswana vẫn được giữ bí mật. Cyril Taolo, quyền giám đốc Cục bảo vệ động vật hoang dã và vườn quốc gia Botswana từ chối cung cấp thông tin cụ thể về việc sơ tán: “Tất cả những gì tôi có thể nói là chúng tôi thực hiện những biện pháp cần thiết để bảo vệ tê giác. Tôi không thể nói về bất kỳ chi tiết nào liên quan đến hoạt động đang diễn ra”.
Điều quan trọng là hành động ngay, Jouberts nhấn mạnh. Các vụ săn trộm ở Botswana, cả voi và tê giác đã gia tăng trong vài năm qua. Giới chuyên gia động vật hoang dã cho biết các nghiệp đoàn tội phạm quốc tế kiểm soát việc buôn bán sừng tê giác béo bở trong khu vực. Năm ngoái, những kẻ săn trộm đã tàn sát hơn 20 cá thể tê giác ở Botswana, và con số đó đã bị vượt qua chỉ trong 4 tháng đầu năm 2020.
Tuy nhiên, Juoberts vẫn coi Botswana là một trong những nơi an toàn nhất châu Phi đối với tê giác. “Chúng ta thương tiếc khi mỗi cá thể tê giác hoặc voi bị giết thì vẫn cần nhìn nhận trong bối cảnh. Số lượng bị giết ở Botswana vẫn còn tương đối thấp”.
Nhật Anh (Theo National Geographic)
