Mặc dù tình trạng tan chảy của tầng đất băng vĩnh cữu sẽ xảy ra ở dưới 20% bề mặt đất đóng băng, song quá trình này lại làm tăng lượng khí thải carbon sản sinh lên tới 50%.
Tình trạng tan chảy đột ngột của các tầng đất đóng băng vĩnh cửu ở Canada, Alaska và Siberia hiện nay có thể làm sản sinh một lượng lớn khí thải gây hiệu ứng nhà kính nhanh hơn so với dự đoán, có thể đẩy nhanh hơn nữa tốc độ biến đổi khí hậu.
Đây là cảnh báo của các nhà khoa học thuộc Viện nghiên cứu Bắc Cực và Alpes, bang Colorado, Mỹ trong nghiên cứu công bố trên tạp chí Nature Geoscience mới đây.
Theo bà Merritt Turetsky – chủ nghiệm nghiên cứu này và cũng là người đứng đầu Viện nghiên cứu Bắc cực và Alpes, mặc dù tình trạng tan chảy của tầng đất băng vĩnh cữu sẽ xảy ra ở dưới 20% bề mặt đất đóng băng, song quá trình này lại làm tăng lượng khí thải carbon sản sinh lên tới 50% bởi thực tế các tầng đất này chứa vô số vật chất hữu cơ đông lạnh.
Chính tình trạng ấm lên của Trái Đất đã khiến tầng băng liên kết đất, đá và cát trong lòng đất bị phân rã, làm phân hủy vật chất hữu cơ đông lạnh nói trên, qua đó tạo ra khí carbon dioxide cùng metan thải ra trong khí quyển.
Các tầng đất đóng băng vĩnh cửu trải rộng một khu vực gần bằng tổng diện tích của Canada và Mỹ, lưu giữ khoảng 1.500 tỷ tấn carbon, gấp 2 lần lượng carbon trong khí quyển và gấp 3 lần khí thải carbon mà các hoạt động của con người thải ra trong không khí kể từ giai đoạn đầu của thời kỳ công nghiệp.
Một báo cáo đặc biệt của Liên hợp quốc công bố hồi tháng 9 đã đưa ra 2 kịch bản. Kịch bản đầu tiên nếu thế giới thành công hạn chế mức tăng nhiệt độ của Trái Đất dưới 2 độ C theo Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu, diện tích tầng đất đóng băng vĩnh cửu đến năm 2100 sẽ giảm 24%.
Ở kịch bản thứ 2, nếu lượng khí thải từ các hoạt động sử nhiên liệu hóa thạch vẫn tiếp tục gia tăng trong 50 năm mới, 70% diện tích tầng đất đóng băng vĩnh cửu này sẽ có thể biến mất và điều này đồng nghĩa với việc lượng lớn khí hiệu ứng nhà kính thoát ra không khí.
Bà Turetsky ước tính tình trạng tan chảy của các tầng đất đóng băng vĩnh cữu ở các vùng hồ đất thấp và đất ngập nước hay vùng đồi núi, có thể giải phóng từ 60 đến 100 tỷ tấn carbon vào năm 2300.
1 tấn carbon tương đương 3,67 tấn carbon dioxide, tương đương lượng khí phát thải toàn cầu ở mức hiện tại trong 8 năm.
Những con số mà bà Turetsky đưa ra phủ bóng đen lên những lý luận tích cực lâu nay cho rằng nhân loại có đủ thời gian để kiềm chế nhiệt độ Trái Đất tăng, qua đó tiếp tục “giam giữ an toàn” lượng khí thải trong các tầng đất đóng băng vĩnh cửu hàng thiên niên kỷ.
Theo bà Turetsky, các dự đoán hiện nay về mô hình khí hậu không tính đến khả năng xảy ra tình trạng các tầng đất đóng băng vĩnh cửu tan chảy với tốc độ rất nhanh và lượng khí thải phát sinh từ hiện tượng này.
Bà Turetsky cho rằng: “Tình trạng tan băng này là nhanh và nghiêm trọng, rừng có thể thành hồ trong vòng 1 tháng, lở đất có thể xảy ra đột ngột không thể dự báo trước và các hố methane lỏng ẩn dưới mặt đất có thể nuốt chửng toàn bộ một chiếc xe trượt tuyết”.
