Chỉ còn ít ngày nữa, các hồ chứa thủy điện sẽ thực hiện đợt xả đầu tiên cung cấp nước cho gieo cấy vụ Xuân 2020. Dù vậy, mực nước nhiều hồ chứa đang ở mức thấp, đặc biệt là hồ thủy điện Hòa Bình. Điều này có thể dẫn tới lo ngại về phát điện và cấp nước sinh hoạt.
Theo Tổng cục Thủy lợi (Bộ NN&PTNT), do lượng mưa thời gian qua tại khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ ít nên việc tích nước của các hồ chứa thủy điện trên hệ thống sông Hồng – Thái Bình đạt thấp. Đến nay, hầu hết các hồ chứa chỉ đạt trung bình khoảng 58% dung tích thiết kế. Trong đó, đáng lo ngại khi hồ thủy điện Hòa Bình hiện chỉ có dung tích bằng 56% so với thiết kế. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đánh giá, đây là trữ lượng nước thấp nhất của hồ Hòa Bình trong 30 năm đi vào vận hành, khai thác.
Phó Tổng Giám đốc EVN Ngô Sơn Hải cho biết, để đáp ứng nhu cầu phụ tải tăng cao trong cao điểm mùa khô (tháng 5 – 6/2020) và chống quá tải trong một số trường hợp, nhà máy thủy điện Hòa Bình cần phải có công suất tối thiểu từ 1.700 – 1.900MW; tương ứng với mức nước giữ trong hồ từ 91,5 – 101,0m. Tuy nhiên, theo tính toán của EVN, nếu thực hiện đúng 3 đợt xả nước phục vụ gieo cấy lúa Xuân 2020 như yêu cầu của Bộ NN&PTNT, thì sau khi kết thúc đổ ải, mực nước hồ Bình sẽ giảm từ khoảng 101,60m (như hiện nay) xuống mức 83,17m; cách mực nước chết 3,17m. Dung tích của hồ Hoà Bình sau khi kết thúc đổ ải sẽ chỉ còn lại khoảng 342 triệu mét khối, tương đương 5,7% dung tích hữu ích.
Không chỉ gây nhiều khó khăn cho phát điện, mực nước hồ Hòa Bình xuống thấp còn có nguy cơ ảnh hưởng lớn đến việc bảo đảm cấp nước cho nhà máy nước sạch sông Đà. Theo ước tính của EVN, để bảo đảm việc này, sản lượng phải huy động từ nhà máy thủy điện Hòa Bình dao động từ 11 – 13 triệu kWh/ngày, tương đương 55 – 65 triệu mét khối/ngày. Việc dung tích trữ hồ Hòa Bình hạ thấp nhanh trong thời gian đổ ải nhiều khả năng sẽ ảnh hưởng đến cấp nước sinh hoạt cho một bộ phận người dân Thủ đô.
Trước diễn biến mực nước hồ chứa Hòa Bình xuống thấp nghiêm trọng, EVN đã đề nghị Bộ NN&PTNT chỉ đạo các địa phương tập trung huy động nguồn lực tối đa để lấy nước từ đợt xả đầu tiên. Đồng thời, nghiên cứu, tính toán khả năng giảm thời gian xả nước từ hồ Hòa Bình, cũng như các hồ thuỷ điện khác. Đối với Hà Nội, đại diện EVN đề nghị UBND TP chỉ đạo Công ty CP Đầu tư nước sạch sông Đà khẩn trương thực hiện các giải pháp để bảo đảm vận hành của nhà máy nước sạch sông Đà. Về lâu dài, cần hướng tới việc không phụ thuộc vào vận hành của hồ chứa thủy điện Hòa Bình trong điều kiện ngày một khó khăn về nguồn nước như hiện nay.
