Nếu như những năm trước nước mặn bắt đầu từ vùng bán đảo Cà Mau xâm nhập dần lên phía Hậu Giang và Vĩnh Long thì năm nay nước sông ở Bến Tre nhiễm mặn trước rồi đến Vĩnh Long.
Cuối tháng 12/2019, mực nước đầu nguồn sông Cửu Long thấp hơn trung bình nhiều năm từ 40-70 cm, tương đương cùng kỳ năm 2015. Nước từ sông Mekong không về nên nước biển xâm lấn sâu vào nội đồng các tỉnh miền Tây khiến người dân vùng này nhớ đến trận mặn lịch sử 4 năm trước.
Ông Phạm Tấn Đạo, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Sóc Trăng, cho biết nước mặn xuất hiện sớm hơn năm trước khoảng 15 ngày và đang diễn biến phức tạp.
Dự báo độ mặn cao nhất trên sông Hậu tại huyện Trần Đề của Sóc Trăng là 19,5‰, Long Phú 13,5‰, Đại Ngãi (cách cửa sông Hậu 35 km) 8,5‰ và An Lạc Tây (giáp Hậu Gang) cũng mặn lên đến 3,5‰.
Còn sông Mỹ Thanh tại xã Thạnh Thới Thuận (cách cửa sông Mỹ Thanh 25 km) nước đã mặn 13,5‰. Tại Thạnh Phú 1‰ và TP Sóc Trăng 1‰. Từ đó, Chi cục Thủy lợi Sóc Trăng cảnh báo mức độ rủi ro thiên tai do hạn, mặn có khả năng ở mức cấp 2.
Tại Bạc Liêu, dù mặn chưa xâm nhập nội đồng nhưng tỉnh này đã có kịch bản phòng chống hạn, mặn từ ít gay gắt, gay gắt hoặc tương đương và gay gắt hơn mùa khô năm 2015-2016. Trong đó, kịch bản hạn, mặn gay gắt hơn 4 năm trước thì Bạc Liêu bỏ vụ lúa đông xuân chính vụ 31.400 ha, chỉ sản xuất vụ đông xuân sớm 16.629 ha.
Phó giám đốc Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Vĩnh Long Nguyễn Văn Lợi cho biết những năm trước một số tỉnh như Hậu Giang, Cần Thơ, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau sẽ xuất hiện mặn rồi mới đến Vĩnh Long. Tuy nhiên, năm nay Bến Tre mặn trước rồi đến Vĩnh Long.
“Vĩnh Long sẽ chịu ảnh hưởng xâm nhập mặn sớm nhất từ tháng 2 đến tháng 5, cao điểm nhất là tháng 3 và 4. Tuy nhiên, quy luật này đã thay đổi khi mới đầu tháng 12 mặn. Chưa năm nào tháng 12 mà nước tại cống Nàng Âm mặn cao tới 8,2‰, tại Vàm Vũng Liêm cao 6,6‰”, ông Lợi chia sẻ.
Trước tình hình xâm nhập mặn, UBND tỉnh Vĩnh Long chỉ đạo cho các ngành chức năng xây dựng 3 phương án ứng phó với đợt hạn mặn từ nay kéo dài cho đến đầu năm 2020. Trong đó, kịch bản ứng phó nặng nề nhất là hạn mặn sẽ gây nhiễm mặn, thiếu nước cho gần 100.000 ha hoa màu, lúa, cây ăn trái. Cuộc sống của hàng chục nghìn hộ dân gặp khó khăn do thiếu nước ngọt cũng được đưa ra trong kịch bản này.
Trước trình hình xâm nhập mặn, tỉnh Bến Tre xây dựng các khu vực trữ nước ngọt ở các xã, mở rộng mạng lưới cấp nước sinh hoạt cho các xã bị ảnh hưởng do mặn xâm nhập.
Ông Kỷ Quang Vinh, nguyên Chánh Văn phòng Công tác Biến đổi khí hậu TP Cần Thơ, nói rằng chế độ thủy triều của sông Mekong năm nay rất đặc biệt. Đó là cuối tháng 8, đầu tháng 9/2019, tại các trạm Kratie, Stung Treng (Campuchia), Pakse (Lào) mực nước đang ở mức thấp nhất lịch sử. Đến giữa tháng 9, mực nước vượt lên mức cao nhất từng được ghi nhận rồi nhanh chóng xuống thấp như trước đó.
“Nếu năm 2020 không có mưa trái mùa thì khu vực Đồng bằng sông Cửu Long sẽ đối mặt với một đợt hạn hán, xâm nhập mặn khá gay gắt, có thể tương đương hoặc nặng nề hơn năm 2016”, ông Vinh nói.
