Giữa lõi của rừng quốc gia Cát Tiên (huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng) có một lớp học “đặc biệt” gồm 21 học sinh. Không chỉ “đặc biệt” bởi đa phần học trò ở lứa tuổi lên chức ông bà, mà còn “đặc biệt” bởi lần đầu tiên ở giữa rừng sâu núi thẳm có những thầy cô giáo hy sinh hạnh phúc riêng tư, miệt mài gieo chữ với tâm nguyện xóa mù cho người đồng bào dân tộc thiểu số.
Học trò đặc biệt và bữa cơm nghĩa tình
Một năm trước, tại điểm trường thôn 3 – Trường Tiểu học Phước Cát 2 huyện Cát Tiên – Lâm Đồng, Trung tâm Giáo dục cộng đồng của xã phối hợp Trường tiểu học Phước Cát 2 tổ chức khai giảng “lớp học xóa mù” cho 21 học sinh là người dân tộc S’Tiêng, Châu Mạ, C’Ho sinh sống trên địa bàn xã. Sau một năm, học sinh ở lớp học này, họ đã trở thành “anh chị” của các em học sinh lớp học xóa mù mới. Điều làm chúng tôi khâm phục là tất cả thầy cô trò nơi đây đều “khát” con chữ. Họ bảo rằng, nếu không có chữ sẽ nghèo khổ, cả đời chỉ “chúi đầu” vào rẫy cà phê.
Vượt gần chục km đường rừng xa xôi, chị Điểu Thị Máp không kể xiết niềm vui khi lần đầu tiên đánh vần ê a con chữ. Chỉ biết, gương mặt chị ánh lên niềm xúc động tự hào, khi các cô giáo Trường Tiểu học Phước Cát 2 đến tận nhà mời chị đến trường học chữ.
Ở tuổi 38 chưa hề biết chữ là gì, nay được cầm cây bút, nhìn thấy tập giấy, chị Máp hết bỡ ngỡ này đến bỡ ngỡ khác. Chồng đi làm rẫy xa, chị dắt hai con lớn, lưng địu đứa nhỏ đến nhà văn hóa xã Phước Cát từ 2 giờ chiều. Chị phấn khởi chia sẻ khi tiếng kinh chưa sõi: “Nhà em ở xa lắm. Bên kia rừng kìa. Nghe được đi học em thích lắm. Ba mẹ con đi luôn. Được xã cho ăn, cho học chữ là vui cái bụng lắm. Nhà em, bố, mẹ, chồng cũng không biết chữ. Gia đình nghèo khó, ở rừng sâu nên không có điều kiện đi học. Nay được học là sướng rồi”. Chị Máp lấy từ túi áo ngực ra cái điện thoại tróc hết bàn phím khoe: “Cái này có dùng được đâu. Em bỏ trong túi cho thích đó chớ. Mỗi lần con đòi em lại cho nó chơi”.
Cũng là “học trò đặc biệt”, ông Điểu Ka Minh là người cao tuổi nhất của lớp học xóa mù này. Năm nay, ông Minh bước sang tuổi 53 – cái tuổi lên chức ông nội, ông ngoại, song chưa một lần học chữ. Ông Minh mừng rơi nước mắt khi lần đầu tiên ngồi trên chiếc ghế gỗ dưới mái trường lợp mái tôn khang trang. Ông Minh chia sẻ: “Nhà tui ba thế hệ không biết chữ. Nay được đi học tui thích lắm. Học mà mở mang đầu óc, để biết đọc, biết viết là sướng rồi”.
Được cô giáo Trịnh Thị Út dạy dạy từng nét chữ, chành trai dân tộc Châu Mạ Điểu Ka Bảy không giấu được xúc động, nước mắt rưng rưng chẳng nói nên lời. Còn nhiều thanh niên trong xã chỉ biết nhìn cô giáo Út, cô giáo Bùi Thị Anh, thầy giáo Nguyễn Văn Nam trân trọng.
Không chỉ chị Điểu Thị Máp, ông Điểu Ka Minh, anh Điểu Ca Bảy, mà 18 học sinh khác của “lớp học đặc biệt” đều có chung một tâm trạng phấn khởi, vì được học chữ, học làm người. Trong ánh mắt trong veo như dòng suốt giữa rừng già Cát Tiên của những chàng trai Châu Mạ, cô gái S’Tiêng, ánh lên niềm cảm ơn chân thành. Họ hy vọng những con chữ mà họ đang học sẽ là ánh sáng của cuộc đời, là văn minh của đồng bào thôn, bản.
Để động viên và “kích cầu” tinh thần học tập của bà con, UBND xã Phước Cát đã tổ chức “chiêu đãi” lớp học xóa mù bữa cơm trắng ăn với thịt lợn và rau rừng tại nhà văn hóa thôn 3. Xúc động trước nghĩa cử của cán bộ xã và tinh thần dạy chữ cho bà con, ông Điểu Ka Minh chia sẻ: “Được học chữ lại no cái bụng, tui mừng lắm. Tui học chữ xong ở trường về sẽ dạy lại cho vợ và cháu tui ở nhà”
Điện về ánh sáng niềm tin
Chừng này năm trước, bà con thôn 3 cùng gần 40 thầy trò của Trường Tiểu học Phước Cát 2 sống trong cảnh “3 không”, trong đó, “không điện” luôn làm bà con trăn trở. Tối đến, cả thôn “chìm” trong bóng rừng sâu. Và cũng một năm trước, thôn ba có bốn phòng học gắn sẵn 4 quạt trần và bóng đèn điện ne-on, nhưng chưa một lần quạt quay, đèn điện chưa một lần sáng, mặc dù, trước cổng trường cột điện đã dựng sẵn, dây điện đã kéo về. Còn nay, quạt quay vù vù, đã có điện về, mặc dù ánh sáng chưa mạnh, chưa tỏ như nhiều nơi khác, vì dòng điện cuối nguồn.
Nhớ lại những ngày gian khó, thầy giáo Nam cho hay: “Lớp học xóa mù này học tuần ba buổi tối. Mặc dù có điện, song cũng “phập phù”. Những tối mất điện, các cô giáo phải chủ động đèn dầu, nến và bình ắc quy. Đèn ắc quy treo đầu bảng, còn nến và đèn dầu để bàn cho học sinh viết. Ban ngày, phòng học giành cho các em học sinh từ lớp 1 đến lớp 6, học xoay vòng, tối giành phòng học cho lớp học xóa mù”, thầy Nam, chia sẻ
Trong niềm vui ngày 20/11, thầy Nam chia sẻ: “Giờ không còn cảnh thắp đèn dầu học nữa, song cái khó khăn nhất hiện nay là nước. Các thầy cô giáo ở thôn 3 tự đào giếng lấy nước ăn, còn ở thôn 4, mọi người ăn uống, tắm giặt đều dùng nước suối. Để đỡ vất vả, chúng tôi dùng ống nứa, luồng dẫn nước về. Mỗi điểm trường đều bố trí nhà ở tạm cho giáo viên độc thân, kết hợp dạy chữ buổi tối cho bà con trong thôn. Đời sống tinh thần ở đây gặp không ít khó khăn”- thầy Nam chia sẻ.
Những hy sinh thầm lặng
Để có “lớp học xóa mù”, bốn cô giáo ở điểm trường thôn 3 và 2 giáo viên ở điểm trường thôn 4 đã băng rừng lội suối đến từng nhà vận động bà con đi học. Vượt rừng, lội suối đã quá cực nhọc, nhưng đến vận động bà con không chịu đi học càng thất vọng hơn. Nhưng vì quyết tâm “xóa mù vùng lõm”, nên chúng tôi kiên trì thuyết phục. Cuối cùng bà con cũng hiểu ra và theo luôn về trường. 21 học sinh lớp học xóa mù này đều là những người nghèo khó, nhà ở tận rừng sâu, ít khi tiếp xúc với bên ngoài.
Gần 30 năm trước, điểm trường thôn 3 bây giờ là rừng sâu, núi cao, thú dữ, chim muông, không có dấu chân người. Bây giờ, nơi đây đã hình thành một dãy trường dạy chữ với 4 phòng liền kề. Mặc dù, cơ sở vật chất, bàn ghế không khang trang hiện đại như miền xuôi, nhưng đây là nơi “truyền chữ” và thắp sáng tri thức cho nhiều thế hệ học sinh; là niềm tự hào của người dân thôn bản nơi xa xôi hẻo lánh. Bây giờ, lại có thêm “lớp học xóa mù” nữa, người dân bản xứ càng thêm phấn khởi. Bởi, không chỉ con cháu của họ ở lứa tuổi học sinh được đến trường, mà bản thân họ – những người lên chức ông, bà và thanh niên “vượt ngưỡng” tuổi học sinh cũng được đến lớp học chữ. Song ít ai biết rằng, để đưa 31 học sinh từ lớp lớp 1 đến lớp 6 và 21 “học sinh đặc biệt” của “lớp học xóa mù” ở nhiều thôn bản giữa rừng già Cát Tiên đến trường, nhiều thầy, cô giáo đã phải lăn lộn lên rừng chặt cây, dựng chòi dạy học; nhiều bữa ăn cơm nắm, uống nước suối, ngủ giữa rừng sâu. Ngày nắng cũng như mưa, sương lạnh cũng như oi bức; các thầy cô nhiệt tình bám trường dạy chữ.
Nói về khó khăn trở ngại “lớp học xóa mù”, cô giáo Trịnh Thị Út cho chia sẻ: “Đối với các em học sinh nhỏ tuổi dạy dễ dàng hơn nhiều, vừa tiếp thu nhanh lại dễ bảo. Còn dạy cho học sinh lớp học xóa mù cũng là một thử thách. Vì có người lớn tuổi bằng bố, thậm chí bằng ông nội mình. Việc tiếp thu cũng khó khăn hơn. Đặc biệt là tâm lý học sinh lớn tuổi, tự ái cao, nếu không biết cách động viên, hiểu tâm lý và biết tiếng dân tộc sẽ rất khó khăn trong truyền thụ kiến thức”.
“Lớp học xóa mù” thứ hai đã khởi động. Ở giữa rừng sâu núi thẳm ấy, những thầy giáo Nguyễn Văn Nam, cô Trịnh Thị Út, cô Bùi Thị Anh ngoài thời gian dạy học chính khóa sáng chiều trong tuần; tối tối, các thầy cô lại cần mẫn gieo chữ cho 21 “học sinh đặc biệt”. Ánh sáng đèn dầu trong đêm tối chỉ đủ soi con chữ trên trang giấy nhỏ, nhưng nó cũng thắp sáng tri thức cuộc đời và đem đến văn minh cho người dân bản xứ nơi đây.
