Những ngày cuối tháng 7, phóng viên Bảo vệ Rừng và Môi trường đã tìm hiểu và ghi nhận nhiều tiệm vàng tại hai thành phố lớn Hải Phòng và Hạ Long công khai buôn bán các sản phẩm được chế tác từ ngà voi.
Cứ đặt tiền là có hàng cấm
Địa điểm đầu tiên phóng viên có mặt là phố Cầu Đất, quận Ngô Quyền, TP. Hải Phòng. Khu phố sầm uất với hàng chục tiệm vàng lớn, nhỏ buôn bán các sản phẩm vàng, bạc, đá quý. Người dân gần khu vực họ cho biết: “Trước đây, ở phố này hầu như tiệm vàng nào cũng có các sản phẩm từ ngà voi nhưng thời gian qua, cơ quan chức năng kiểm tra nên họ bán kín lắm”.
Trong vai một người mua vàng, phóng viên chọn một tiệm vàng khá lớn mang tên Q.H tại địa chỉ 98 Cầu Đất, TP. Hải Phòng. Bên trong quán, chủ hàng dành riêng một góc để bày biện các đồ trang sức làm từ ngà voi như vòng tay, hình tượng phật… Từng sản phẩm đều được gắn mã vạch và chú thích rõ ràng về khối lượng, kích cỡ, giá tiền.
Thấy chúng tôi nghi ngờ trang sức là đồ làm bằng nhựa hoặc xương động vật nên một nam nhân viên của tiệm mở điện thoại bật đèn chiếu vào chiếc vòng ngà hiện lên màu hồng tươi và nhiều đường vân nhỏ như sợi chỉ đan xen nhau. “Nếu là hàng giả, khi soi đèn vào sẽ không có màu hồng tươi và vân như thế này. Cửa hàng em bán có uy tín ở đây, hàng thật trăm phần trăm đấy” – người bán hàng nói.
Ghé vào một số cửa hàng khác cũng tại Cầu Đất, nhóm thu được nhiều hình ảnh và thông tin tương tự nhau, hầu hết đều bán các sản phẩm được chế tác từ ngà, thậm chí có cửa hàng còn chủ động xin số điện thoại để kết nối qua zalo, facebook để tiện gửi các hình ảnh chào hàng. “Anh kết nối với em qua zalo để em gửi hình ảnh chứ hàng cấm em không trưng bày ở đây. Chỉ cần đặt cọc trước thì anh mua cả khúc ngà voi cũng có” – nhân viên cửa hàng đá quý N.C cho biết. Rời khỏi cửa hàng chưa bao lâu, phóng viên đã nhận được hình ảnh khúc ngà to gần 10 cm qua zalo cùng hàng loạt vòng tay (mức giá khoảng 7 triệu), riêng ngà theo khúc thì tính bằng kg, tùy vào kích thước lớn, nhỏ sẽ có giá khác nhau.
Từ nguồn thông tin và hình ảnh thu được, nhóm liên hệ với Phòng Cảnh sát Môi trường, Công an thành phố Hải Phòng nhưng đại diện đơn vị này cho biết phải có chỉ đạo của cấp trên mới làm việc. Phía Công an Hải Phòng cũng từ chối tiếp phóng viên với lý do các lãnh đạo đều bận họp: “Chúng tôi sẽ báo cáo lãnh đạo và liên hệ lại với các anh sớm nhất, và chỉ làm việc với những người có thẻ nhà báo” – cán bộ tiếp phóng viên cho biết. Đến nay, sau hơn 3 tuần trôi qua, phóng viên vẫn chưa nhận được bất cứ thông tin phản hồi nào từ Công an thành phố Hải Phòng.
Ông Nguyễn Thái Hưng – Đội trưởng Đội Kiểm soát, Cục Hải quan Hải Phòng cho biết: “Từ năm 2013 đến nay, đơn vị này thu giữ và tịch thu hơn 15.470 kg ngà voi (03 năm từ 2016 – 2018 không phát hiện vụ nào). Trong đó, từ đầu năm 2019 đến nay, Hải quan Hải phòng đã thu giữ hơn 4.078 kg ngà voi, tang vật ngà voi bị thu giữ đều có nguồn gốc từ châu Phi, chủ yếu được giấu kín trong các container thông qua việc vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới tại các khu vực cảng trên địa bàn.
Các vụ việc thu giữ ngà voi trái phép đều đã được cơ quan bàn giao cho công an xử lý. Tuy nhiên, hầu hết các vụ việc đều phải đình chỉ điều tra vì không bắt được chủ lô hàng. Các tàu hàng chỉ là đơn vị vận chuyển nên không bắt giữ được họ nên các vụ việc xử lý rất khó khăn…”.
Phá tụ điểm bán ngà voi “đội lốt” trang sức
Ngoài Hải Phòng, một trong những trung tâm hành chính sầm uất của tỉnh Quảng Ninh là thành phố Hạ Long, nơi thu hút khá nhiều khách du lịch trong và ngoài nước lưu trú và mua sắm, cũng buôn bán ngà “đội lốt” trang sức.
Tiếp cận với tiệm vàng T.H ở cổng chợ Hạ Long, nhóm được chủ quán cho xem những chiếc nanh hổ bọc bạc và được ông này giới thiệu sang khu phố mới thuộc phường Bãi Cháy, nơi có anh em của ông đang bán trang sức từ ngà voi.
Trái với sự đề phòng của một số cửa hàng tại tây, cửa hàng G.N tại phố Vườn Đào bày bán và chào hàng khá công khai. Biển hiệu quán ghi bằng cả tiếng Việt và tiếng Trung, bên trong bày bán hàng chục nhẫn ngà voi và lông đuôi voi… Thậm chí, chủ quán không ngần ngại bày ra ba chiếc hộp đựng hàng trăm sản phẩm được chế tác từ ngà voi để khách hàng lựa chọn, từ vòng tay, lược, dây chuyền đến tượng phật, đồ lưu niệm, một số mặt hàng được khắc rất tinh xảo. “Đây là hàng thật, nếu có thiện chí mua thì trả giá, trung bình dao động từ 3 đến 8 triệu đồng/sản phẩm”, chủ cửa hàng đon đả.
Sau khi đã tìm hiểu kỹ, nhóm Phóng viên chủ động liên hệ với Phòng Cảnh sát Môi trường, Công an tỉnh Quảng Ninh để cung cấp thông tin và phối hợp kiểm tra G.N.
Liên hệ với Công an tỉnh Quảng Ninh, nhóm được giới thiệu làm việc với ông Đặng Thế Dũng – Trưởng phòng Cảnh sát Môi trường. Sau khi nghe thông tin, ông Dũng nói: “Trên địa bàn không có tình trạng bán ngà voi, các mặt hàng được bán toàn đồ giả, đồ nhựa”.Tuy nhiên, trước những thông tin và hình ảnh mà phóng viên cung cấp, ông Dũng đồng ý cử ba cán bộ công an cùng phóng viên đến Đội Quản lý thị trường số 1 và 5 để phối hợp xử lý.
Tại cửa hàng, ông Phạm Anh Tuấn – Đội trưởng Đội Quản lý thị trường số 1 và 5 tận mắt chứng kiến và nghe chủ cửa hàng khẳng định: “Đây là ngà voi, là hàng thật, vòng tay này bán 8 triệu đồng”. Ngay khi vị Đội trưởng thị sát, ba cán bộ Công an thuộc Phòng Cảnh sát Môi trường đã ập vào thu giữ hơn 3 kg tang vật. Chủ cửa hàng bị lập biên bản và vụ việc được giao cho Công an thành phố Hạ Long tiếp tục điều tra xử lý.
Trao đổi với phóng viên ngày 14/8, lãnh đạo Phòng Cảnh sát Môi trường, Công an tỉnh Quảng Ninh cho biết: “Kết quả giám định cho thấy trong số hơn 3 kg tang vật thì có 1,7 kg tang vật là ngà thật, còn lại là trang sức được làm từ nhựa. Hiện vụ việc đang được xử lý theo quy định”.
