Ngày 25/6, Tòa án nhân dân huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An đã tổ chức phiên tòa sơ thẩm xét xử lưu động tại xã Châu Khê, huyện Con Cuông đối với 05 đối tượng trú tại xã Tam Quang, huyện Tương Dương về hành vi săn bắn 02 cá thể voọc xám tại khu vực cấm thuộc Vườn Quốc gia Pù Mát.
Sau khi áp dụng tình tiết giảm nhẹ do các đối tượng là người dân tộc thiểu số sinh sống ở khu vực có điều kiện kinh tế, xã hội khó khăn, Hội đồng xét xử tuyên phạt bị cáo Lô Văn Hằng 04 năm tù giam; Viêng Văn Thủy 03 năm tù giam, Viêng Văn Sinh 30 tháng tù giam; Lô Văn Hậu và Vi Văn Hải 24 tháng tù giam về tội: “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm, được ưu tiên bảo vệ”.
Theo cáo trạng, vào ngày 09/01/2019, 05 đối tượng trên (đều trú ở xã Tam Quang, huyện Tương Dương, Nghệ An) mang theo súng tự chế, bẫy động vật và thức ăn cùng nhau vào Vườn quốc gia (VQG) Pù Mát, thuộc địa phận xã Châu Khê (huyện Con Cuông) với mục đích săn bắn động vật hoang dã.
Đến 13h ngày 11/01/2019, nhóm của Lô Văn Hằng và Viêng Văn Sinh phát hiện 02 cá thể Voọc xám, sau đó Hằng đã dùng súng bắn chết cả hai rồi mang về lán. 14h30’ cùng ngày, cán bộ kiểm lâm Vườn quốc gia Pù Mát và nhóm bảo vệ rừng vào kiểm tra lán săn của các đối tượng, phát hiện và thu giữ 02 con Voọc xám đã chết, 05 khẩu súng kíp và 05 con dao nhọn, dây bẫy săn động vật, chân và xương của 01 con lợn rừng sấy khô cùng 01 con lợn rừng còn sống.
Trong số tang vật thu được có 02 con Voọc xám (có tên khoa học là Trachypithecus crepusculus) là động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ trong Nghị định 160/2013/NĐ-CP và có tên trong Nhóm IB, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý hiếm theo Nghị định 32/2006/NĐ-CP (nay đã được thay thế bằng Nghị định 06/2019/NĐ-CP).
Kể từ năm 2005, đây là lần đầu tiên, một vụ săn bắt động vật hoang dã trên địa bàn Vườn quốc gia Pù Mát được đưa ra truy tố. Căn cứ vào các chứng cứ, xét hành vi vi phạm của nhóm thợ săn trên là có tổ chức, ảnh hưởng đến hệ sinh thái, đẩy các loài động vật hoang dã nói chung, đặc biệt là loài Voọc xám đến gần hơn nguy cơ bị tuyệt chủng, các đối tượng đã bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Vườn quốc gia Pù Mát là một trong ba vùng lõi của Khu Dự trữ sinh quyển thế giới Tây Nghệ An, với tổng diện tích rừng đặc dụng: 94.715,4 ha và tổng diện tích vùng đệm: 86.000 ha. Vườn quốc gia Pù Mát có tầm quan trọng đa dạng sinh học và là nơi lưu giữ nhiều loài động vật hoang dã nguy cấp quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng, cần được ưu tiên bảo tồn. Được biết, từ cuối năm 2018, Vườn quốc gia Pù Mát đã tổ chức 12 hội thảo tuyên truyền pháp luật về bảo vệ rừng trên toàn bộ các xã vùng đệm.
Voọc xám phân bố ở nhiều khu rừng từ Tây Bắc cho đến Nghệ An. Chúng có bộ lông màu xám tro, trên đầu có mào lông, da bao quanh mắt có màu xanh, lông ở vùng lưng thẫm hơn ở vùng bụng. Bên hông có các lông dài, đầu lông có ánh bạc. Voọc xám sống ở những vùng rừng cây cao trên núi đá vôi, không sống trên rừng hỗn giao tre nứa. Tình trạng săn bắt động vật hoang dã chưa được kiểm soát và mất rừng trên diện rộng trong các thập kỷ gần đây khiến loài linh trưởng này đối mặt với cuộc chiến sinh tồn khốc liệt.
Đến nay rất ít tư liệu về số lượng cá thể Voọc xám trong thiên nhiên ở Việt Nam. Vào năm 2008, tại Khu bảo tồn loài sinh cảnh Mù Cang Chải (Yên Bái) và khu rừng lân cận thuộc huyện Mường La (Sơn La), các nhà khoa học đã ghi nhận được 9-12 đàn với tổng số ước tính khoảng 50-80 cá thể. Hiện, khu Bảo tồn thiên nhiên Xuân Liên, huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa với số lượng hàng trăm cá thể Voọc xám được phát hiện năm 2016 được coi là nơi có quần thể Voọc xám lớn nhất ở nước ta hiện nay.
