Ngày 7/6, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Sơn La phối hợp với Tòa án nhân dân tỉnh tổ chức họp cung cấp thông tin cho các cơ quan báo chí liên quan đến kết quả xét xử vụ án sai phạm đền bù giải phóng mặt bằng tại Khu vực Nhà máy thủy điện Sơn La.
Tại cuộc họp, ông Nguyễn Hồng Nam, Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Sơn La cho biết: Vụ án Trương Tuấn Dũng cùng đồng phạm phạm tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng và tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo quy định tại Điều 165 và Điều 285 Bộ Luật hình sự.
Phiên tòa xét xử diễn ra từ ngày 21/5/2019, tuyên án ngày 5/6/2019. Phiên tòa diễn ra công khai, ngoài 66 người tham gia tố tụng, có khoảng 200 người dân đến tham gia.
Sau 10 ngày tranh tụng và 5 ngày nghị án, Hội đồng xét xử đã ra Quyết định trả hồ sơ cho Viện Kiểm sát để điều tra bổ sung. Đây là vụ án tương đối lớn và rất phức tạp ở tỉnh Sơn La.
Số lượng bị can, bị cáo rất đông với 17 người, liên quan đến chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư đất đai ở các thời kỳ khác nhau. Diện tích đất, tài sản liên quan, hiện trạng không còn nên gây khó khăn cho cơ quan điều tra cũng như cơ quan truy tố.
“Mặt khác, tại cơ quan điều tra và Viện Kiểm sát, các bị cáo đều khai nhận hành vi phạm tội của mình. Nhưng tại phiên tòa, 16/17 người lại kêu oan. Đây là diễn biến mới, rất phức tạp. Bên cạnh đó, các luật sư bào chữa cho các bị cáo đưa ra các tài liệu mới. Vì vậy, để đảm bảo vụ án được giải quyết khách quan, toàn diện, đánh giá đúng mức độ phạm tội của từng bị cáo, việc trả hồ sơ điều tra bổ sung là cần thiết” – ông Nguyễn Hồng Nam nhấn mạnh.
Ông Nam cũng cho biết, trong năm 2018, Tòa án nhân dân 2 cấp trong tỉnh Sơn La cũng đã trả lại 19 hồ sơ để điều tra bổ sung; nửa đầu năm 2019, đã trả lại 11 hồ sơ. Do đó, việc trả lại hồ sơ để điều tra bổ sung là hoàn toàn bình thường theo đúng quy định. Hội đồng xét xử đến nay chưa phát hiện có dấu hiệu oan sai. Tuy nhiên, có một số vấn đề cần làm rõ hơn, để đánh giá chính xác hơn, toàn diện hơn hành vi phạm tội, mức độ phạm tội, vai trò của từng bị cáo trong vụ án.
Tại buổi họp, đại diện một số cơ quan báo chí đã đặt câu hỏi với đại diện các cơ quan điều tra, tố tụng của tỉnh Sơn La, liên quan đến kiến nghị của người nhà các bị cáo đề nghị thay đổi biện pháp ngăn chặn tạm giam; tại sao phiên tòa sơ thẩm bị hoãn từ ngày 10/12/2018 tới tận ngày 21/05/2019; những vi phạm nghiêm trọng trong thủ tục tố tụng là gì; có hay không việc điều tra viên cung cấp các bản tự khai để các bị cáo chép lại…
Trả lời các vấn đề này, ông Nguyễn Hồng Nam cho biết, về thay đổi biện pháp ngăn chặn tạm giam, hiện hồ sơ vụ án đã được trả lại, các cơ quan có liên quan sẽ nghiên cứu đơn của gia đình bị cáo, xem xét các điều kiện theo quy định, tùy từng trường hợp cụ thể có đủ điều kiện hay không để quyết định.
Việc thời gian hoãn phiên tòa kéo dài, do ngày 10/12/2018, Tòa án nhân dân tỉnh mở phiên tòa xét xử sơ thẩm, nhưng 2 bị cáo, 8 người bào chữa, 6 người làm chứng vắng mặt nên Hội đồng xét xử quyết định hoãn phiên tòa. “Phiên tòa được mở lại ngày 21/05/2019, vì đây là vụ án có tính chất phức tạp với nhiều khó khăn như đã nói ở trên, nên cần được xem xét, nghiên cứu cẩn trọng và kỹ lưỡng hồ sơ. Gia đình một số bị cáo kêu oan, nên chúng tôi vô cùng cẩn trọng xem xét vụ án và đã quyết tâm đưa vụ án ra xét xử sớm, bảo đảm đúng quy định” – ông Nam nói.
Về việc vi phạm nghiêm trọng các thủ tục tố tụng là vi phạm nào, ông Nam cho biết chưa thể cung cấp cụ thể thông tin này, do đây là vấn đề thuộc hồ sơ vụ án. Tại tòa, các bị cáo không có chứng cứ chứng minh điều tra viên bắt bị cáo chép lời khai có sẵn, nên Tòa không chấp nhận lời khai này.
Thời hạn điều tra bổ sung không quá 01 tháng
Ông Trần Quốc Tuấn, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Sơn La cũng khẳng định, hiện Viện kiểm sát đã chuyển hồ sơ cho Cơ quan an ninh điều tra và đã chủ trì họp với Cơ quan an ninh điều tra, Tòa án để thống nhất, đánh giá lại các nội dung và tiến hành xúc tiến việc bổ sung hồ sơ theo yêu cầu.
“Việc trả lại hồ sơ là để thu thập đánh giá lại một số chứng cứ, tài liệu, chứ không phải do oan sai. Thời hạn điều tra bổ sung không quá 01 tháng” – ông Tuấn nói.
Về việc quá thời hạn tạm giam các bị cáo, do hồ sơ đã trả lại nhiều lần, nên mỗi lần trả hồ sơ, thời gian tạm giam sẽ được tính lại từ đầu.
Trước đó, ngày 21/5/2019, Tòa án nhân dân tỉnh Sơn La mở phiên tòa xét xử 17 bị cáo liên quan đến sai phạm trong đền bù giải phóng mặt bằng tại khu vực Nhà máy Thủy điện Sơn La. Chiều 5/6/2019, Tòa án nhân dân tỉnh Sơn La đã ra Quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung.
Theo đó, qua quá trình xét hỏi, tranh luận tại phiên tòa, Tòa án nhân dân tỉnh Sơn La xét thấy một số tài liệu, văn bản mới được xuất trình tại phiên tòa chưa được thu thập hợp pháp; việc giám định chưa phù hợp với quy định của pháp luật; chứng cứ dùng để chứng minh tính chất và mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra cần phải thu thập thêm.
Ngoài ra, có căn cứ cho rằng còn có người khác thực hiện hành vi mà Bộ luật Hình sự quy định là tội phạm liên quan đến vụ án nhưng chưa được khởi tố. Việc điều tra, truy tố vi phạm nghiêm trọng về thủ tục tố tụng.
Trên cơ sở đó, Tòa án nhân dân tỉnh Sơn La đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân cùng cấp điều tra, bổ sung thêm 5 vấn đề liên quan đến vụ án.
Thứ nhất, làm rõ hơn phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, thời gian hiệu lực và nhận thức, vai trò, trách nhiệm của mỗi bị cáo trong từng giai đoạn thực hiện Kế hoạch số 41/KH-UBND ngày 15/4/2014 của UBND huyện Mường La, tỉnh Sơn La.
Thứ hai, làm rõ hơn về việc thực hiện công tác đo đạc, lập bản đồ địa chính, thu hồi, bồi thường, hỗ trợ về đất đối với khu vực trong và ngoài mặt bằng công trường Nhà máy thủy điện Sơn La giai đoạn 2014 – 2016 được thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai năm nào? Có được thực hiện theo quy định về cơ chế đặc thù đối với dự án di dân tái định cư Thủy điện Sơn La theo quyết định số 45/QĐ-TTg ngày 11/01/2010 của Thủ tướng Chính phủ không?
Thứ ba, làm rõ hơn diện tích sử dụng đất thực tế trong và ngoài khu vực mặt bằng công trường Nhà máy thủy điện Sơn La của hộ Đèo Văn Ban; xác định có đủ điều kiện được bồi thường khi thu hồi đất không; làm rõ việc thu hồi đất, đền bù giải phóng tổng mặt bằng dự án Nhà máy thủy điện Sơn La đối với hộ Đèo Văn Ban vào năm 2003. Bổ sung toàn bộ hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất rừng phòng hộ cho Đèo Văn Ban năm 2003 và tài liệu liên quan đến việc giải quyết khiếu nại về diện tích đất và bồi thường đối với hộ Đèo Văn Ban (giai đoạn từ năm 2003 đến trước năm 2014 và từ năm 2016 đến năm 2017).
Thứ tư, làm rõ yêu cầu của UBND huyện Mường La và Ban Quản lý dự án di dân tái định cư huyện Mường La đối với số tiền đã bồi thường, hỗ trợ cho hộ Đèo Văn Ban.
Thứ năm, xem xét trách nhiệm của Phạm Văn Tuấn – Giám đốc Công ty cổ phần tư vấn và đo đạc Bảo Bình; trách nhiệm của đại diện UBND xã Tạ Bú, huyện Mường La trong việc ký xác nhận các văn bản, giấy tờ liên quan đến việc thực hiện công tác đo đạc, lập bản đồ địa chính, thu hồi, bồi thường, hỗ trợ về đất đối với hộ Đèo Văn Ban.
