Trong phiên thảo luận về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội và ngân sách nhà nước sáng 31-5, nhiều vấn đề về nông nghiệp đã được các đại biểu tham gia ý kiến và Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường cũng có giải trình trước Quốc hội về dịch tả lợn châu Phi.
Phát triển nền nông nghiệp bền vững, thân thiện với môi trường
Hiến kế về phát triển nền nông nghiệp bền vững, thân thiện với môi trường, đại biểu Nguyễn Thị Lan (TP Hà Nội) đề cập đến phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn trong sản xuất nông nghiệp.
Đại biểu Nguyễn Thị Lan phân tích, trong mô hình kinh tế tuần hoàn, quá trình sản xuất theo chu trình khép kín mà hầu hết các chất thải được quay trở lại làm nguyên liệu cho sản xuất. Chất thải và phụ phẩm của quá trình sản xuất là đầu vào của quá trình sản xuất khác. Mô hình kinh tế tuần hoàn tạo ra sản phẩm an toàn, chất lượng cao, giảm tối đa sự lãng phí, thất thoát, nhất là giảm tối đa chất thải ra môi trường.
“Đây chính là điểm khác biệt lớn với nền kinh tế truyền thống vốn chỉ quan tâm đến khai thác tài nguyên nhằm tối đa hóa sản lượng, vứt bỏ sau tiêu thụ, tạo ra lượng phế thải khổng lồ, gây ô nhiễm môi trường”, đại biểu nhấn mạnh.
Trên cơ sở đó, đại biểu khẳng định mô hình kinh tế tuần hoàn đặc biệt quan trọng và cần thiết đối với lĩnh vực nông nghiệp.
Đại biểu cho rằng, đối với nước ta, trong giai đoạn vừa qua nền nông nghiệp đã đạt được nhiều kết quả đáng tự hào, song ngành nông nghiệp Việt Nam vẫn cần giải quyết tốt hơn một số vấn đề như: Trong sản xuất, chúng ta quá chú trọng đến số lượng, tìm cách tăng sản lượng, tăng năng suất nhưng chưa quan tâm đúng mức đến các tiêu chí phát triển bền vững, thân thiện với môi trường, chưa quan tâm đến lượng dư thừa đầu vào của quá trình sản xuất như dư thừa phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thức ăn cũng như các rủi ro với môi trường. Bên cạnh đó, chúng ta còn quá tập trung vào các khâu trước thu hoạch mà chưa tính toán đầy đủ và có giải pháp hiệu quả ch sự thất thoát lãng phí ở các khâu thu hoạch, sau thu hoạch và tiêu dùng…
Với tư duy theo hướng kinh tế tuần hoàn, không cái gì bị bỏ đi, đại biểu đề nghị có thể triển khai áp dụng công nghệ cao trong tái chế, tái sử dụng rác thải và phụ phẩm trong nuôi trồng, chế biến nông lâm thủy sản để tạo ra giá trị gia tăng cao.
“Đặc biệt, nếu có thể nghiên cứu áp dụng công nghệ cao, công nghệ sinh học, công nghệ hóa lý để xử lý chất thải và xác vật nuôi bị nhiễm bệnh thành các sản phẩm phân bón, sản phẩm hữu dụng, an toàn thì vừa tránh được những bất cập trong tiêu hủy, chôn lấp, vừa tiết kiệm chi phí và tránh gây ô nhiễm môi trường”, đại biểu Lan nêu quan điểm.
Từ những phân tích trên, đại biểu đề nghị Chính phủ có chủ trương ưu tiên định hướng phát triển nền nông nghiệp tuần hoàn, thu hút sự tham gia của toàn xã hội trong chuỗi sản xuất tiêu thụ nông sản; đầu tư cho nghiên cứu và hệ thống quản lý, sản xuất và các công nghệ tương thích để phát triển nền nông nghiệp tuần hoàn, từ đó lan tỏa sang các ngành kinh tế khác…
Dập dịch tả lợn châu Phi như diệt giặc
Một trong những vấn đề “nóng” nhất hiện nay của ngành nông nghiệp là tình hình lây lan của bệnh dịch tả lợn châu Phi. Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường thừa nhận, đây là vấn đề rất lớn, lịch sử chưa bao giờ xảy ra với chúng ta.
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, bệnh này do loại virus gây ra, hết sức nguy hiểm vì khi tấn công vào đàn lợn gây tỷ lệ chết 100%. Loại vi rút này tồn tại rất lâu trong môi trường tự nhiên, kể cả điều kiện bất thuận, lây truyền rất nhanh qua nhiều con đường. Và quan trọng nhất, đến giờ phút này, gần 100 năm nhưng thế giới không có vắc-xin phòng và không có thuốc chữa.
Bộ trưởng dẫn chứng, ngay từ đầu khi dịch bệnh xảy ra tại Trung Quốc, ngày 23-8-2018, chúng ta đã ý thức được vấn đề này, chính vì thế ngày 30-8, chỉ sau một tuần, chúng ta đã ban hành công điện khẩn đến tất cả các địa phương, các ngành yêu cầu tăng cường các biện pháp ngăn chặn từ xa, bằng các biện pháp biên giới….
Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành ngay Công lệnh, ban hành Chỉ thị và ngày 19-9-2018, chỉ sau hai tuần, Phó thủ tướng Chính phủ đã trực tiếp chỉ đạo Hội nghị trực tuyến, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã mời đại diện của tổ chức Thú y thế giới, chỉ đạo tất cả các địa phương, cảnh báo xây dựng kế hoạch về vấn đề này. Chúng ta cũng đã chỉ đạo 4 Hội nghị ở 4 vùng, tổ chức diễn tập tại Lào Cai để nhận dạng, ngăn ngừa lan truyền. Chúng ta đã ban hành 50 văn bản, các địa phương đều vào cuộc rất tích cực. Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị, Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu tinh thần chỉ đạo, các văn bản trung ương và địa phương với tinh thần thông điệp chung là dập dịch như diệt giặc, phòng là chính vì bệnh này không có thuốc trừ…
“Đây là loại bệnh cực kỳ nguy hiểm cho ngành hàng chăn nuôi lợn trên thế giới và nước ta”, Bộ trưởng nhấn mạnh và khẳng định, nước ta ý thức được vấn đề này vì chăn nuôi lợn chiếm tỷ trọng rất lớn trong nông nghiệp. Cả hệ thống chính quyền vào cuộc và người đứng đầu chính quyền địa phương phải trực tiếp là người đôn đáo và chỉ đạo biện pháp phòng trừ ở địa phương. Và toàn dân tham gia thì chúng ta mới thành công. Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu đây là sống chung lâu dài với bệnh và có biện pháp tổng thể trước mắt, trung hạn và lâu dài.
“Đầu tiên cố gắng ngăn chặn không xảy ra dịch bệnh, an toàn sinh học là vũ khí duy nhất. Tất cả các doanh nghiệp lớn nếu làm triệt để biện pháp an toàn sinh học chưa xảy ra. Nếu như làm được điều này chúng ta ngăn không để dịch lan tỏa tiếp. Ở các khu vực chăn nuôi lớn thì gia cố thêm các điều kiện bảo đảm an toàn sinh học, khi điều kiện ổn định có thể tái đàn và có các biện pháp thú y để ngăn chặn”, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh.
Đáng chú ý là, theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, hiện nay vẫn còn khoảng 94% đàn lợn sạch, không bị bệnh. Do đó phải tuyên truyền làm sao không đối mặt tiêu thụ thịt lợn, đây là giải pháp kỹ thuật, giảm thiểu kinh tế, giúp thịt lợn không xuống giá, đề phòng sốt tới đây vào quý III, quý IV đề phòng thiếu, vì nhiều nước xung quanh giá lợn rất cao rồi. Vừa qua, theo chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ Công Thương cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các doanh nghiệp họp bàn chuyện này, dự trữ thịt đông lạnh và Chính phủ có chính sách khuyến khích về vấn đề này.
Bộ trưởng nhấn mạnh: Không tăng đàn lúc này kể cả quy mô hộ nhỏ và lớn, mà phải tập trung thúc đẩy các nhóm tăng trưởng khác ở khu vực chăn nuôi, chăn nuôi đại gia súc, đàn gia cầm, thủy sản… trên nguyên tắc tăng trưởng nhưng phải có liên kết chống rủi ro quy mô dịch bệnh, chống rủi ro thị trường. Đồng thời, cần tập trung các giải pháp trung hạn hơn là thúc đẩy nhanh các nghiên cứu khoa học. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Khoa học và Công nghệ đang tập trung vào các giải pháp an toàn sinh học, nghiên cứu vắc-xin làm tiền đề cho các nghiên cứu khác.
Về thực hiện chính sách hỗ trợ nông dân, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Tài chính, cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các ngành tính toán. Nhà nước có chính sách hỗ trợ trên cơ sở nguyên tắc dịch xảy ra không ai muốn. Nhà nước chỉ cố gắng tối đa trong điều kiện cho phép để cùng trung ương, địa phương, người dân chung tay vào những lúc khó khăn nhất. Giải pháp căn cơ hơn, Thủ tướng Chính phủ đã giao ngành nông nghiệp tổng kết 10 năm phát triển ngành chăn nuôi. Từ đó với tình hình nhu cầu thế giới, tình hình biến đổi khí hậu, xây dựng kịch bản chiến lược mới, sẽ trình vào tháng 10 tới. Trên cơ sở đó, bảo đảm kinh tế nông nghiệp bền vững trong đó có chăn nuôi, san sẻ rủi ro, không tập trung vào một số nhóm đối tượng quá lớn như vừa qua.
Cuối cùng, nhấn mạnh lại tính chất vô cùng nguy hiểm của dịch bệnh này, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, rất mong sự chia sẻ chung và có hỗ trợ giúp người nông dân.
