“Kim ngạch xuất nhập khẩu hiện đã vượt 400 tỷ USD, đòi hỏi ngành Hải quan tiếp tục hiện đại hóa, triển khai mạnh mẽ hoạt động máy soi chiếu container tại các cửa khẩu, góp phần rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa…,”- ông Nguyễn Văn Cẩn, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan chỉ đạo.
Phát hiện nhiều vụ buôn lậu xuyên quốc gia
Trao đổi với phóng viên TBTCVN, ông Nguyễn Nhất Kha – quyền Cục trưởng Cục Quản lý rủi ro, Tổng cục Hải quan cho biết, việc đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả hoạt động máy soi chiếu cotainer được ngành Hải quan đặc biệt coi trọng trong bối cảnh thực hiện chủ trương của Đảng và Chính phủ, đến năm 2021 phải tinh giản biên chế 10%.
Trong khi đó, giai đoạn 2016 – 2020, khối lượng công việc tăng nhanh liên tục từ 10% – 20% hàng năm, dự kiến đến năm 2021 sẽ tăng 80% so với khối lượng công việc năm 2015. Chỉ tính 5 tháng của năm 2019, ngành Hải quan đã đảm bảo thông quan cho hoạt động XNK đạt kim ngạch 156,81 tỷ USD, tăng 8% so với cùng kỳ năm 2018.
Cũng theo lãnh đạo Cục Quản lý rủi ro, trong những năm qua, công tác kiểm tra qua soi chiếu container được duy trì và đạt được một số kết quả nhất định trong việc phát hiện một số vụ buôn lậu lớn, góp phần đẩy nhanh tốc độ thông quan hàng hóa XNK; thẩm định, đánh giá, cảnh báo, răn đe đối với các đối tượng có ý định buôn lậu, vận chuyển hàng cấm.
Từ 1/1 đến 14/5, toàn ngành Hải quan đã soi chiếu 14.600 container, trong đó soi chiếu trong quá trình xếp dỡ là 3.407 container, soi chiếu trong quá trình làm thủ tục hải quan là 11.193 container. Trong quá trình soi chiếu, cơ quan hải quan đã phát hiện hàng trăm container nghi vấn, qua đó đã tổ chức khám xét, phát hiện, triệt phá những đường dây buôn lậu hàng cấm có tổ chức xuyên quốc gia.
Điển hình, qua công tác nghiệp vụ và soi chiếu container, Cục Hải quan Đà Nẵng chủ trì phát hiện, bắt giữ 1.548 khúc ngà voi, trọng lượng hơn 9,1 tấn cất giấu trong các thanh gỗ xẻ.
Cục Hải quan Hải Phòng cũng bắt giữ 3,1 tấn vảy tê tê và ngà voi cất giấu trong gỗ từ Nigeria và Congo về Việt Nam; 311 bao chứa vẩy tê tê, với tổng trọng lượng hơn 8,3 tấn đóng trong 1 container 20’, bên ngoài ngụy trang bằng 120 bao chứa hạt muồng từ châu Phi.
Trước đó, năm 2018, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh đã bắt giữ hơn 3 tấn vẩy tê tê cất giấu trong lô hàng gỗ từ châu Phi về cảng Cát Lái.
Hoàn thiện quy trình soi chiếu container
Bên cạnh kết quả đạt được nêu trên, hoạt động soi chiếu container cũng bộc lộ một số hạn chế cần khắc phục. Chính vì vậy, Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Cẩn đã chỉ đạo các, vụ, cục chức năng thuộc Tổng cục, các cục hải quan tỉnh, thành phố tập trung thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra qua soi chiếu container đối với hàng hóa XNK.
Hạn chế đã được nhận diện là hiệu suất sử dụng máy soi chưa cao, vị trí lắp đặt máy soi container chưa thực sự phát huy hết hiệu quả hoạt động và tạo thuận lợi cho DN XNK.
Ông Nguyễn Nhất Kha cho biết thêm, hiện nay, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo các cục hải quan tỉnh, thành phố rà soát và đề xuất phương án triển khai công tác soi chiếu phù hợp với đặc thù tình hình XNK hàng hóa tại địa bàn (vị trí lắp đặt máy soi, tuyến đường của từng đơn vị); trong đó tập trung thực hiện hoạt động soi chiếu hàng hóa nhập khẩu trong quá trình xếp, dỡ từ phương tiện vận tải xuống cảng, kho, bãi, khu vực cửa khẩu nhập (soi chiếu trước) tại các cảng biển trọng điểm TP. Hồ Chí Minh, TP. Hải Phòng…
Về quy trình, hướng dẫn nghiệp vụ, đơn vị chức năng của Tổng cục Hải quan tiến hành hoàn thiện quy trình thủ tục hải quan đảm bảo nội dung về kiểm tra hải quan phải gắn kết, sử dụng có hiệu quả kết quả kiểm tra qua soi chiếu trên cơ sở áp dụng quản lý rủi ro và ứng dụng công nghệ thông tin.
Trong đó, sớm sửa đổi, hoàn thiện Quyết định 2760/QĐ-TCHQ ngày 22/9/2015 của Tổng cục Hải quan theo hướng cụ thể hóa các nội dung trong từng bước quy trình kiểm tra hàng hóa bằng máy soi container đối với các giai đoạn “trước” , “trong” và “sau” thông quan…
Hoàn thiện quy trình phân tích, xác định trọng điểm, lựa chọn soi chiếu và phân cấp trách nhiệm trong việc lựa chọn soi chiếu tại đơn vị hải quan các cấp, đảm bảo cơ chế quản lý điều phối, áp dụng thống nhất, chặt chẽ, tránh tràn lan và kém hiệu quả.
Giao định mức soi chiếu phù hợp với công suất thiết kế và điều kiện thực tế trên từng địa bàn theo đề xuất của các cục hải quan; phân cấp trách nhiệm đơn vị hải quan thực hiện phân tích, xác định trọng điểm, lựa chọn soi chiếu và giám sát, kiểm tra, đánh giá việc thực hiện soi chiếu.
Đến nay, ngành Hải quan đã trang bị, lắp đặt 15 máy soi container để thực hiện kiểm tra hàng hóa XNK tại các cục hải quan trọng điểm, có lưu lượng hàng hóa lớn, như TP. Hồ Chí Minh (5 máy), Hải Phòng (4 máy), Đà Nẵng (1 máy), Bình Dương (2 máy), Hà Nội (1 máy) Lạng Sơn (1 máy), Đồng Nai (1 máy).
