Mười năm qua, bao quanh thôn Phước Hậu, Hòa Nhơn, Hòa Vang, TP. Đà Nẵng là cả chục mỏ khai thác đất, đá. Hàng ngày, hàng đêm tiếng nổ mìn phá đá, bụi đất đá bay ngập trời, rồi cả nghìn lượt xe trọng tải lớn chở đất đá rầm rập qua thôn mỗi ngày, biến ngôi làng trù phú năm xưa trở nên xơ xác…
Ông Lê Như Anh – Trưởng thôn Phước Hậu cho biết, đến năm 2017, các mỏ khai thác đất, đá đã hết thời gian cấp phép, đóng cửa, nhưng vẫn còn đó bao hệ lụy… Điều dễ nhận thấy là hơn 12 ha ruộng màu mỡ của thôn năm xưa, bây giờ bỏ hoang cỏ dại ngút ngàn, có chăng chỉ còn vài diện tích nhỏ có thể trồng vài vạt bắp vào mùa mưa.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, nguồn nước trong lành tưới tiêu cho hơn 12 ha ruộng ấy nằm trên khe núi Phước Tường đã bị một mỏ khai thác đá, chèn lấp cả hàng nghìn m3 đất đá, chặn kín dòng, đến mức không còn có thể dùng cách nào khai thông được nữa. Chưa hết, bãi tập kết than của Công ty than Đông Bắc cũng nằm ngay trên đầu nguồn nước, mỗi mùa mưa đến, nước thải từ bãi than tràn xả xuống.
Không những vậy, khi mà đầu năm 2017, dự án nước sạch đã về tới thôn. Nhưng chẳng hiểu đường ống cung cấp nước không đồng bộ, hay lỗi kỹ thuật thế nào, nước cứ phập phà phập phù, lúc mạnh lúc yếu, lúc đục đỏ ngầu… Ông Anh cho biết thêm, trong thôn, gia đình nào mà không có bồn, bể chứa cho chắc chắn, đảm bảo thì sau giờ lao động buổi chiều về nhà, nhất là ngày nắng nóng thì thật là khổ cho việc sinh hoạt vì thiếu nước.
Được biết, nguồn nước sạch “tậm tịt” như vậy, nhưng gần 2 năm qua vẫn còn đến gần 20 hộ trong thôn vẫn chưa có nguồn nước sạch. Nằm ngay giữa thôn, 4 gia đình, chị Phạm Thị Xê, ông Phan Văn Ca, Phan Văn Mẫn, Phạm Nghiệp gần 20 nhân khẩu phải sử dụng chung một cái giếng. Vào ngày nắng nóng, 4 chiếc máy bơm cùng bơm chỉ chưa đầy 30 phút là nguồn nước nước dưới giếng cạn kiệt trơ đáy… Các gia đình chưa có nguồn nước sạch bên cạnh, giếng đều bị ô nhiễm phải đi xin nước hàng xóm ở các hộ đã có hệ thống cung cấp nước sạch.
Ông Anh than thở: “Ruộng đất bỏ hoang, nguồn nước ô nhiễm, đến chăn nuôi cũng không phát triển nổi. Cả thôn trước đây có tới mấy trăm con bò, thời gian qua, chằng hiểu sao cứ ngã bệnh, rồi lăn ra chết dần, bà con bảo, chắc là bò uống phải thứ nước ô nhiễm từ bãi than rồi các mỏ khai thác đất đá chảy xuống. Con heo, con gà cũng chẳng nuôi nổi, vì lấy đâu ra thức ăn cho chúng, và cũng chẳng đủ nước sạch cho chúng tắm rửa vệ sinh, ăn uống nữa”.
Thôn có 75 hộ, người khỏe thì đi làm công nhân cho doanh nghiệp sản xuất gạch gần thôn, hoặc đi làm thuê làm mướn, người già tuy có còn chút sức lao động, phụ nữ đành ngồi chơi không, chẳng có việc gì làm khi ruộng đất không thể canh tác. Cả thôn đến bây giờ vẫn chưa có một lớp mẫu giáo, hàng chục em nhỏ ngày nắng cũng như mưa, cha mẹ vẫn phải vượt hơn 3km sang gửi nhờ ở trường mầm non bên thôn khác.
“Đúng là đụng tới đâu cũng thấy khổ, nhưng chưa hết đâu, thôn nằm trong diện quy hoạch, mới đầu năm 2018 đây đã có công bố chính thức, thôn nằm trong quy hoạch Cụm Công nghiệp Hòa Nhơn giai đoạn 2018 – 2020, dự kiến đến năm 2030. Vậy là theo quy định, tất cả nhà cửa, đất đai không được mua bán, sang nhượng, chuyển đổi, không được xây dựng mới, muốn sửa chữa phải xin phép chính quyền và ngành chức năng”- ông Anh cho biết.
Theo quan sát, hiện nay gần như 100% nhà cửa người dân trong thôn là nhà tạm, không một ngôi nhà nào có thể chịu được gió bão cấp 5 cấp 6, chứ đừng nói là trú bão, không biết quy hoạch sẽ kéo dài đến bao giờ, chứ như hiện nay thì lo ngại quá…
