Trình bày tham luận tại Hội thảo “Đánh giá và cân nhắc những vấn đề đối với dự án mỏ sắt Thạch Khê” do Liên minh Khoáng sản phối hợp với Hội Địa hóa Việt Nam tổ chức ngày 21/12/2018 tại Hà Nội, ông Đỗ Khoa Văn, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Hà Tĩnh đã đưa ra rất nhiều luận cứ khoa học và thực tiễn để minh chứng cho quan điểm của tỉnh Hà Tĩnh trong việc kiên quyết đề nghị dừng dự án mỏ sắt Thạch Khê.
Ông Khoa cho hay sau khi xem xét tổng thể các vấn đề về hiệu quả kinh tế, tác động môi trường, năng lực tài chính, công nghệ khai thác, phương pháp vận chuyển quặng, thị trường tiêu thụ…, tỉnh Hà Tĩnh rất băn khoăn, lo ngại với dự án này.
Đồng thuận với ý kiến của ông Khoa, TS. Nguyễn Thành Sơn, chuyên gia độc lập cũng chỉ ra 10 điểm bất cập của dự án và đề nghị đóng cửa dự án chứ không chỉ dừng hay tạm dừng.
Theo ông Sơn, dự án không chỉ triển khai không đúng thủ tục, tài liệu dự án chưa đầy đủ, tư vấn kém chất lượng mà còn chiếm diện tích đất quá lớn và gây nguy cơ mất nguồn nước ngọt cũng như nguy cơ tai biến địa chất, thị trường tiêu thụ lại yếu và nhà đầu tư cũng không đủ năng lực tài chính để thực hiện.
Từ góc độ nghiên cứu về tác động môi trường của dự án, tham luận của nhóm tác giả đến từ Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Mỏ – Địa chất và Bộ TN&MT cũng khẳng định còn rất nhiều vấn đề rủi ro, sự cố môi trường từ dự án cần phải nghiên cứu, đánh giá bổ sung, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến môi trường đất (ô nhiễm đất do nước thải mỏ; bãi bùn thải; bãi thải lấn biển; bãi thải trên đất liền); địa hình, cảnh quan và cải tạo phục hồi môi trường; đa dạng sinh học và tài nguyên sinh vật; những vấn đề an sinh – xã hội và tác động biến đổi khí hậu. Nhóm khẳng không thể tiếp tục triển khai dự án nếu chỉ dựa vào báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt từ năm 2013 và chương trình và kế hoạch bảo vệ môi trường hiện có.
Ngoài ra, một số đại biểu tại Hội thảo cũng đồng thuận cho rằng cần đóng cửa/chấm dứt dự án. Đặc biệt, TS. Nguyễn Thành Vạn, Tổng hội Địa chất Việt Nam cho rằng cái sai lớn nhất của dự án là việc lựa chọn chủ đầu tư không tương xứng với quy mô, phạm vi dự án và trước những ý kiến trái chiều như hiện nay, cần tôn trọng ý kiến của người dân khu vực có mỏ. Ý kiến của họ cần được lắng nghe, tôn trọng và họ sẽ có quyền tham gia quyết định “số phận” của dự án này.
Dự án khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê do Công ty Cổ phần sắt Thạch Khê (TIC) làm chủ đầu tư; tổng diện tích sử dụng đất 4.821 ha, gồm 3.898 ha đất liền và 923 ha lấn biển. Số dân bị ảnh hưởng trực tiếp là 4.437 hộ, trong đó phải di dời tái định cư 3.952 hộ. Trữ lượng khai thác theo thiết kế là 369 triệu tấn nhưng khối lượng vật liệu thải toàn mỏ lên tới 717,8 triệu m3 và tổng diện tích bãi thải toàn mỏ là 2.011 ha.
Một số hình ảnh tại Hội thảo:
