Ngày 2/11, tại Hà Nội, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Hội đồng doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững Việt Nam phối hợp với Quỹ Quốc tế Bảo vệ thiên nhiên tại Việt Nam (WWF-Vietnam) tổ chức “Hội thảo chia sẻ các giải pháp năng lượng bền vững trong ngành chế biến gỗ và thủy hải sản ở Việt Nam”.
Theo thống kê của Bộ Công Thương, trong giai đoạn 2011-2015, GDP của Việt Nam tăng trung bình 5,91% nhưng nhu cầu năng lượng tăng 11%, cường độ năng lượng (năng lượng để sản xuất ra một đơn vị GDP) tuy giảm đi trong thời gian vừa qua nhưng hiện vẫn cao hơn Thái Lan 1,4 lần và Malaysia 1,6 lần. Trong tương lai gần, các nguồn năng lượng sơ cấp sẽ không đủ đáp ứng cho nhu cầu và Việt Nam sẽ trở thành nước phụ thuộc vào nguồn năng lượng nhập khẩu, do đó, theo ông Trịnh Quốc Vũ, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và phát triển bền vững, Bộ Công Thương, chúng ta phải nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng để tăng sức cạnh tranh của các doanh nghiệp.
Đối với ngành thủy sản, Bộ Công thương đang xây dựng Thông tư quy định định mức tiêu hao năng lượng trong ngành chế biến thủy sản và dự kiến sẽ ban hành vào cuối năm 2018, áp dụng đầu tiên với hai sản phẩm là tôm và cá da trơn. Theo đó, giai đoạn 2019-2025, mức tiêu hao năng lượng sản phẩm cá da trơn dự kiến là 1.050 kWh/tấn sản phẩm cá tương đương (giai đoạn 2026 – 2030 là 900 kWh/tấn); sản phẩm tôm dự kiến 2.050 kWh/tấn sản phẩm tôm tương đương (giai đoạn 2026 – 2030 là 1.625 kWh/tấn).
Ông Đỗ Kim Cương, Chuyên gia tư vấn về sử dụng năng lượng hiệu quả ngành thủy sản, ước tính tổng tiêu thụ năng lượng của ngành thủy sản đông lạnh khoảng 2 tỷ kWh/năm, riêng hai tiểu ngành chế biến tôm và cá da trơn là 953 triệu kWh (tiềm năng tiết kiệm 296 triệu kWh tương đương 45% so với định mức). Nguyên nhân lãng phí chủ yếu do điều hành sản xuất, thiết kế hệ thống lạnh và vận hành thiết bị. Chẳng hạn với sản phẩm cá tra đông lạnh, 65% lượng điện lãng phí là do điều hành sản xuất, vận hành bảo dưỡng thiết bị và do chạy non tải, chỉ có 35% là do bản thân thiết bị; còn với tôm đông lạnh, lượng điện lãng phí do điều hành sản xuất, vận hành bảo dưỡng thiết bị và chạy non tải cũng lên tới 59%, 41% còn lại là do bản thân thiết bị.
Theo ông Cương, hiện mức lãng phí điện năng chưa phải là vấn đề quá lớn với ngành thủy sản vì ngành vẫn đang trong giai đoạn phát triển, doanh thu tăng trưởng đủ để bù đắp, nhưng về dài hạn để tăng sức cạnh tranh và giảm tác động tới môi trường thì ngành cần thực hiện 5 nhóm giải pháp: Hoàn thiện quy trình điều hành sản xuất, quản lý tiêu thụ điện theo hướng tiết kiệm năng lượng; hoàn thiện quy trình vận hành thiết bị lạnh theo hướng tiết kiệm năng lượng; sửa chữa bảo dưỡng thiết bị lạnh; thiết kế lắp đặt lại hệ thống lạnh; sử dụng các thiết bị ngoại vi.
Về ngành chế biến gỗ, chuyên gia tư vấn năng lượng Nguyễn Quốc Khánh cho biết: Tiêu thụ năng lượng ngành chế biến gỗ năm 2015 chiếm 1% của quốc gia, tổng lượng phát thải nhà kính là 1,26 triệu tấn CO2 và gần như hoàn toàn là phát thải gián tiếp. Dự báo đến 2030, nhu cầu năng lượng ngành chế biến gỗ tăng trung bình 8%/năm và phát thải khí nhà kính tăng 10%.
Theo kịch bản năng lượng bền vững cho ngành gỗ thì có tới 20 giải pháp như lựa chọn các công nghệ thiết bị hiện đại, thực hiện các giải pháp quản lý phía cầu để giảm chi phí tiền điện, giám sát sử dụng năng lượng… nhằm giúp nhu cầu năng lượng tăng với tốc độ thấp hơn 7,2%/năm; phát thải khí nhà kính giảm 5,6% năm 2020 và 14,9% năm 2030, tức sẽ giảm 787 nghìn tấn CO2 tương đương 1,26% mức cam kết Thỏa thuận chung Paris mà Việt Nam đã cam kết thực hiện.
Ông Nguyễn Quang Vinh, Tổng Thư ký VCCI cho rằng chìa khóa khuyến khích tiết kiệm năng lượng để thực hiện mục tiêu phát triển bền vững, đặc biệt đối với hai ngành thủy sản và gỗ là cần tìm ra mô hình hợp tác công tư để phối hợp triển khai các chương trình hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam.
